Truva atı Refah

Öncü DURMUŞ

Yerel seçimin tamamlanmasının ardından AKP tarihindeki en kötü sonuçlarla karşı karşıya kaldı. İlk defa ikinci parti konumuna düşen iktidarın, gelecek dönem için de eli oldukça zayıfladı.

Ülkedeki ekonomik kriz, emeklilerin durumu gibi sorunlara çözüm üretemeyen, muhalefetin güçlü adayları arasında da oldukça yetersiz bir kampanya süreci yürüten AKP’yi en çok etkileyen unsurlardan biri ise şüphesiz Yeniden Refah Partisi (YRP) oldu.

Özellikle muhafazakâr ve milliyetçi seçmene hitap ederek AKP’den kopan ama muhalefete de bir türlü ikna olmayan seçmeni etkisi altına almayı başaran YRP, önümüzdeki dönem siyaseti açısından da kilit bir yere doğru gidiyor. Rejim her ne kadar AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın etrafında şekillenip devam etse bile Erdoğan artık eskisi gibi güçlü değil. Daha şimdiden parti içerisinde başlayan çatışmaların yanı sıra YRP rejim açısından tehdit olmaya devam ediyor.

ANADOLU ALARMI

Erdoğan uzunca bir süredir güç kaybeden ancak yine de bu zamana kadar onca seçimden galip çıkan bir lider. Büyükşehirleri kaptırdığı 2019’da da genel seçimlerde de yaptığı kritik hamlelerle Anadolu’nun kendinden kopmasını önleyebilmişti. Mayıs seçimleri sonrasında kırsalın AKP’den kopmadığı tartışmaları da gündemde oldukça yer tutmuştu. Ancak 31 Mart günü itibariyle Anadolu’nun birçok ili ve ilçesi de el değiştirdi.  Adıyaman, Afyonkarahisar hatta Karadeniz’in merkez ilçeleri gibi AKP kaleleri sayılan bölgeler CHP’ye kaptırıldı. AKP, Urfa, Yozgat, Konya, Maraş, Antep gibi bölgelerde de YRP’nin gazabına uğradı.

YENİ BİR RAKİP ÇIKTI

YRP’nin bir diğer önemi ise Cumhur İttifakı içerisinden AKP’ye gelecek dönem açısından da yeni bir rakip olması. Ülkenin yarısının rejime rıza göstermediği neredeyse son 6 seçimdir ortada. Ancak bu itirazın muhalefet arasında bütünleşememesi de Erdoğan için bu zamana kadar kullanışlı bir malzeme haline getirilmişti. Özellikle Millet İttifakı’nı karşısında bulan Erdoğan beka söylemleri ile yürüttüğü politikalarla seçmeni kendinden kopmamaya ikna edebilmişti. Ancak YRP’nin tam da Cumhur İttifakının içerisinden çıkıp, iktidara karşı durması gelecek dönemde Erdoğan için başka bir sorun teşkil ediyor.

YANKI FANUSLARI KIRILDI

Siyaset Bilimci Gülgün Erdoğan Tosun, YRP’nin seçim sonuçlarını ve gelecek döneme etkisini değerlendirdi. Tosun, “Erdoğan’ın son yıllarda iyice yükselttiği kutuplaştırıcı siyaset, iki kutuplu bir ülke yaratmıştı. Aslında rejim ve rejim karşıtları olarak dağılan bu kutuplarda öyle ya da böyle kurulan ittifak düzlemleri bir türlü bu ana kadar kırılamadı. Bunun bir sonucu da seçmen kitleleri arasında oluşan yankı fanusları oldu. Böylelikle her iki seçmen yapısı da karşı tarafın dediklerini duymaz, etkilenmez, gözünü kulağını kapatır hale gelmişti. Erdoğan’da bu siyasetin ürününü sonuna kadar kullandı. Bunu ise ancak Cumhur İttifakı içerisindeki ortaklardan birinin isyanı bozabilirdi. Yerel seçimlerden de görüldüğü üzere Yeniden Refah Partisi AKP’ye karşı bunu yaptı” diye konuştu.

DARBEYİ İÇERİDEN YEDİLER

“YRP’nin demokrasi ve hukuk söylemleri, ekonomi eleştirileri, İsrail meselesindeki tepkileri, hepsini topladığınızda AKP’den kopmak isteyen seçmen için bir adres haline geldi” diyen Tosun şu ifadelere yer verdi: “AKP iktidarı da en büyük darbeyi böylelikle kendi içerisinden yemiş oldu.  İkinci önemli etki AKP ve Yeniden Refah seçmeni arasındaki farklılaşma. Yeniden Refah muhafazakârlık konusunda AKP dilinden, demokratikleşme konusunda muhalefetin dilinden, milliyetçilik konusunda da ortada söylemler geliştirerek rejimden rahatsız olan iktidar seçmeninde yarılmalara yol açtı. Bu söylemler ise özellikle Anadolu’nun birçok yerinde yankı bularak AKP’yi geriletme konusunda rol oynadı”

GÖREV BÜYÜK

Tosun, YRP’nin iktidara vurduğu darbenin önemli olduğunu ancak ülkede yayılmaya çalışan gerici politikalara karşı ise muhalefetin büyük görevleri olduğunu belirtti. Konuşmasını şöyle sürdürdü: “AKP-YRP arasındaki bu kızışma, muhalefet açısından da çok önemli. Neticede hem milliyetçi hem muhafazakâr seçmenlere seslenen Yeniden Refah Partisi’nin iktidara eleştirilerinin yanında pratikte İstanbul Sözleşmesine düşman tavrı, aile kurumu açıklamaları, toplumsal cinsiyeti hiçe saymaya devam ediyor.  Bir tarafta gericiliği palazlandıran rejim diğer yanda daha çok büyüme tehlikesinde olan Yeniden Refah’a karşı muhalefetin önümüzdeki süreçte de toplumu daha çok ikna etmesi gerekecek. Özellikle eğitim sistemine olan saldırılar düşünüldüğünde cumhuriyetin kazanımlarından taraf olan, çağdaş, laiklik talebini dillendiren ve mücadele eden milyonlar varken seçimlerden başarıyla çıkan CHP’ye büyük bir görev düşüyor.

∗∗∗

YRP’NİN EN BAŞARILI OLDUĞU ŞEHİRLER

Urfa: 347.600 oy (%36,3)

Yozgat: 17.141 oy (%38,8)

Maraş: 195.259 oy (%33,4)

Düzce: 30.524 oy (%29,7)

Konya: 277.885 oy (%23,4)

Karabük: 13.919 oy (%22,8)

Bingöl: 9.823 oy (%21,2)

Elazığ: 36.364 oy (%21)

Kayseri: 151.270 oy (%19,7)

Rize: 9.684 oy (%17,7)

Antep: 159.102 oy (%17,23)