TÜDEF: Elektrikte dolar zammını kabul etmiyoruz
Elektriğe yapılan yüzde 9’luk zamma tepki gösteren TÜDEF Başkanı Koçal, zamlara ekonomideki dışa bağımlılığın neden olduğunu söyleyerek halkın tepki göstermesini istedi
YAĞMUR ÖZTÜRK
Seçimlerin ardından zamlar yağmur gibi yağmaya devam ediyor. Ekmek zammının ardından şimdi de ham petrol varil fiyatlarında ve döviz kurundaki yükselişe bağlı olarak elektriğe yüzde 9 oranında zam yapıldığı açıklandı. Tüketici dernekleri ise peşpeşe gelen zamlara tepkili. Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Genel Başkanı Aziz Koçal, halkın temel ihtiyaçlarına ‘maliyetler arttı’ denerek yapılan zamların hukuka aykırı olduğunu söyledi.
BirGün’e konuşan Koçal, hükümetin dereleri kurutan HES’leri kurmak için ‘enerjide fiyatlar düşecek’ vaadinde bulunarak halkı ikna etmeye çalıştığını hatırlatarak, “Bu süreçte görüyoruz ki derelerimiz kurudu, doğamız yok oldu, endemik bitkilerimiz yok oldu, sularımız borulara hapis oldu ama enerjiye sürekli zam gelmeye devam ediyor” şeklinde konuştu.
Asgari ücret açlık sınırındayken...
Koçal; elektrik, su, ekmek, ısınma, barınma giderleri gibi giderlerin sosyal devlet ilkeleri çerçevesinde ve evrensel hak olarak değerlendirilmesi gerektiğini ifade ederek şunları söyledi: “Buralarda maliyet bedeli tüketiciyi bağlamaz. Bazı kalemlerin sübvanse edilmesi gerekir. Çünkü bunlar insanın yaşamını sürdürmesi için gerekli olan ihtiyaçlardır. Onun için burada esas olan; maliyet kalemi değil, tüketicinin temel hakkı olan ihtiyaçlarının sağlanmasıdır. Asgari ücretin açlık sınırının altında kaldığı bir dönemde bir ülkede bunu nasıl sağlarız? Burada hükümetin acil olarak bu konuya el atması gerekiyor.”
Fiyat neden yükseldi?
Ekonomide dışa bağımlılığı eleştiren Koçal, maliyetlerinin yükselmesinin sebebini ve zamların tüketicilere etkisini şöyle açıkladı: “Bunun en büyük sebebi doların yükselmesi. Ülkemizde bağımsız ekonomik politikayı uygulamadığımız sürece dolara bağımlıyız. BOTAŞ, elektrik santrallerine vereceği gazın fiyatını yüzde 45 artırdı. Bu dolara endeksli yapıldı. Türkiye Cumhuriyeti’nin para birimi lira olmasına rağmen, tüm ekonomi artık dolarla oluyor. Dolayısıyla dolarla yapılan alışverişlerde de maliyetler ister istemez yükseliyor. Bu zamlar yoksulu daha yoksul yapar. Açlık sınırı temmuz ayı itibariyle 1738 TL oldu. Tüketicinin alım gücü sürekli aşağı doğru çekiliyor. Yılbaşındaki enflasyon oranı 12,4 iken, yılın daha ilk yedi ayında yüzde 22’ye varan zam yapıyorsunuz. Tüketici bunun altından nasıl kalkacak? Burada yapılması gereken maliyetlerin düşürülmesi yönündeki çözüm önerilerini konuşmak.”
Grafik: Anıl Karaca
‘Kaçak elektriğin faturası da halka’
Bir diğer önemli meselenin de kayıp kaçak bedeli olduğunu aktaran Koçal, bu konuda tüketici dernekleri olarak yıllardır mücadele verdiklerini söyledi. Başkasının çaldığı elektriğin bedelinin dürüst tüketiciye ödetilemeyeceğini dile getiren Koçal, “Kayıp kaçak bedelinin takibini tüketici yapamaz. Elektrik dağıtım firmalarının görevidir bu. Devlet elektrik dağıtımını ‘teknolojinin yenilenmesi için’ özelleştirdi ancak hâlâ eski teknoloji kullanılıyor. Anayasa Mahkemesi’ne de başvurduk fakat mahkeme itirazımızı uygun görmedi. Bu durumda yapılacak tek bir şey var; örgütlenerek, gerekli kamuoyunu oluşturarak, Türkiye’yi idare edenler tarafından bunun yeniden gözden geçirilmesini ve tüketiciyi mağdur etmeyecek bir yasal düzenlemeye gidilmesini sağlamak.
***
‘Enflasyon daha da yükselir’
Elektrik ve doğalgaz zammının üretim maliyetlerini artıracağını ve enflasyonu yükselteceği uyarısında bulunan Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Genel Başkanı Bendevi Palandöken, zammın 2019 Ocak ayına kadar ertelenmesini istedi. Palandöken, “Zamların yılbaşına kadar ertelenmesi sanayiciyi ve esnafı rahatlatacağı gibi enflasyon oranlarının daha fazla artmasına da etki etmeyecektir” şeklinde konuştu.