TÜİK aile ve doğum istatistiklerini açıkladı: Tek yaşayanların oranı arttı, doğum hızı azaldı

Türkiye'de ortalama hanehalkı büyüklüğü geçen yıl 3,23 kişi oldu. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il 5,46 kişiyle Şırnak olarak kayıtlara geçti. Türkiye'de toplam doğurganlık hızının 2021'de en yüksek gerçekleştiği kent ise 3,81 çocukla Urfa olarak kayıtlara geçti.

Türkiye İstatistik Kurumunun "İstatistiklerle Aile 2021" bülteni yayımlandı.

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, Türkiye'de 2008'de 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğü azalma gösterdi ve 2021'de 3,23 kişiye düştü.

HANEHALKI BÜYÜKLÜĞÜ ORANI EN YÜKSEK ŞIRNAK, EN DÜŞÜK ÇANAKKALE'DE

İllere göre incelendiğinde, 2021'de ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il 5,46 kişiyle Şırnak oldu. Bu ili 5,12 kişiyle Şanlıurfa ve 4,94 kişiyle Hakkari izledi.

Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu il ise 2,57 kişiyle Çanakkale olarak hesaplandı. Bu ili, 2,60 kişiyle Tunceli ve 2,63 kişiyle Giresun takip etti.

YALNIZ YAŞAYAN FERT SAYISI ARTTI

ADNKS sonuçlarına göre, 2014'te yüzde 13,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hanehalklarının oranının 2021'de yüzde 18,9'a yükseldiği görüldü.

Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranı, 2014'te yüzde 67,4 iken, geçen yıl yüzde 64,4'e düştü. Diğer yandan, geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranı aynı dönemde yüzde 16,7'den yüzde 13,5'e geriledi.

Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranı 2014'te yüzde 2,1 iken, 2021 yılında yüzde 3,2'ye yükseldi.

EN YÜKSEK TEK KİŞİLİK HANEHALKI ORANI DERSİM'DE

İllere göre hanehalkı tipleri incelendiğinde, geçen yıl tek kişilik hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il yüzde 29 ile Dersim çıktı. Bu ili yüzde 28,8 ile Gümüşhane ve yüzde 28,2 ile Giresun izledi.

Öte yandan, tek kişilik hanehalklarının oranının en düşük olduğu iller ise yüzde 10,8'er ile Diyarbakır ve Batman olarak kayıtlara geçti. Bu illeri yüzde 11,2'şer ile Van ve Adıyaman takip etti.

Aynı dönemde tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il yüzde 72,1 ile Adıyaman oldu. Bu ilin ardından yüzde 71,9 ile Osmaniye ve yüzde 71,7 ile Gaziantep geldi. Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en düşük çıktığı il ise yüzde 53,3 ile Tunceli olarak belirlendi. Bu ili yüzde 54,9 ile Yalova ve yüzde 55,5 ile Artvin izledi.

HANEHALKLARININ YÜZDE 10,1'İ TEK EBEVEYN VE ÇOCUKLU

Türkiye'de 2021'de toplam hanehalklarının yüzde 10,1'ini tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları oluşturdu. Toplam hanehalklarının yüzde 2,3'ünü baba ve çocuklar, yüzde 7,8'ini ise anne ve çocukların bulunduğu hanehalklarının oluşturduğu belirlendi.

Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, geçen yıl yüzde 12,5 ile Bingöl olarak kayıtlara geçti. Bu ili, yüzde 12,1'er ile Adana ve Elazığ izledi. Bu oranın en düşük olduğu iller ise yüzde 7,6'şar ile Tokat ve Ardahan, yüzde 7,7'şer ile Yozgat ve Kars olarak tespit edildi.

Toplam hanehalkları içinde anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu iller, yüzde 9,6 ile Bingöl, yüzde 9,3 ile Adana, 9,1'er ile İzmir ve Elazığ olurken, bu oranın en düşük olduğu iller ise yüzde 5,3 ile Ardahan, yüzde 5,7'şer ile Yozgat ve Kars çıktı.

Baba ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu iller ise yüzde 3,8 ile Kilis, yüzde 3,3 ile Malatya ve yüzde 3,2 ile Batman olarak sıralandı. Bu oranın en düşük olduğu iller ise yüzde 1,7 ile Nevşehir, yüzde 1,8 ile Tokat ve Sinop olarak belirlendi.

GENİŞ AİLELER EN ÇOK HAKKARİ'DE

Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2021'de yüzde 24 ile Hakkari oldu. Bu ili yüzde 22,6 ile Şırnak ve yüzde 21,3 ile Batman izledi. Bu oranının en düşük olduğu il ise yüzde 8,7 ile Eskişehir olarak tespit edildi. Eskişehir'i yüzde 9,4 ile Çanakkale ve yüzde 9,6 ile Niğde takip etti.

DOĞURGANLIK HIZI

Toplam doğurganlık hızının Avrupa Birliği (AB) üye ülkeleri ortalaması, 2020 yılında 1,50 çocuk olurken, AB üyesi 27 ülkenin toplam doğurganlık hızları incelendiğinde, 2020 yılında en yüksek toplam doğurganlık hızına sahip olan ülkenin 1,83 çocukla Fransa olduğu, bu ülkeyi 1,80 çocukla Romanya'nın izlediği görüldü. En düşük toplam doğurganlık hızına sahip olan ülke ise 1,13 çocukla Malta oldu.

Toplam doğurganlık hızı 2020 yılında binde 1,76 olan Türkiye, Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında 3. sırada yer aldı.

Bin nüfus başına düşen canlı doğum sayısını ifade eden kaba doğum hızı, 2001 yılında binde 20,3 iken 2021'de binde 12,8 oldu. Diğer bir ifadeyle 2001'de bin nüfus başına 20,3 doğum düşerken, 2021 yılında 12,8 doğum düştü.

KABA DOĞUM HIZI

Geçen yıl kaba doğum hızının en yüksek olduğu il, binde 29,1 ile Urfa oldu. Bu ili binde 25,4 ile Şırnak, binde 22,6 ile Mardin izledi.

Kaba doğum hızının en düşük olduğu il ise binde 8 ile Zonguldak oldu. Bu ili binde 8,2 ile Bartın, binde 8,5 ile Giresun, Kırklareli, Çanakkale ve Edirne takip etti.

Türkiye'nin kaba doğum hızının AB üyesi 27 ülkenin kaba doğum hızlarından daha yüksek olduğu görüldü. Avrupa Birliği üyesi 27 ülkenin kaba doğum hızları incelendiğinde, 2020 yılında en yüksek kaba doğum hızına sahip olan ülkenin binde 11,2 ile İrlanda olduğu, en düşük kaba doğum hızına sahip olan ülkenin ise binde 6,8 ile İtalya olduğu görüldü.

YAŞA ÖZEL DOĞURGANLIK HIZININ EN YÜKSEK OLDUĞU YAŞ GRUBU 25-29

Belli bir yaş grubunda bin kadın başına düşen ortalama canlı doğan çocuk sayısını ifade eden yaşa özel doğurganlık hızı, 2001 yılında en yüksek binde 144 ile 20-24 yaş grubunda iken 2021 yılında binde 113 ile 25-29 yaş grubunda görüldü. Bu durum, doğurganlığın kadının daha ileri yaşlarında gerçekleştiğini gösterdi.

Adölesan doğurganlık hızı, 15-19 yaş grubunda bin kadın başına düşen ortalama canlı doğan çocuk sayısını ifade ederken, 2001 yılında binde 49 olan adölesan doğurganlık hızı 2021 yılında binde 13'e geriledi. Diğer bir ifadeyle 2021 yılında 15-19 yaş grubundaki her bin kadın başına 13 doğum düştü.

AB üyesi 27 ülke arasında 2020 yılında en yüksek adölesan doğurganlık hızının olduğu ülke binde 38 ile Bulgaristan, en düşük adölesan doğurganlık hızının olduğu ülke ise binde 2 ile Danimarka ve Hollanda oldu. Adölesan doğurganlık hızı 2020 yılında binde 15 olan Türkiye, AB üyesi 8 ülkeyle beraber Avrupa Birliği ortalamasının üzerinde yer aldı.

Doğumlarını 2001 yılında gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı 26,7 iken 2021 yılında 29,1 oldu. İlk doğumunu 2021 yılında gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı ise 26,7 oldu.

İlk doğumdaki ortalama anne yaşı illere göre incelendiğinde, 2021 yılında ilk doğumda ortalama anne yaşının en yüksek olduğu il 28,4 ile İstanbul olurken, bu ili 28 yaşla Eskişehir, Rize, Trabzon ve Artvin, 27,9 yaşla Muğla, İzmir ve Ankara izledi. İlk doğumdaki ortalama anne yaşının en düşük olduğu il ise 23,6 ile Ağrı oldu. Bu ili 23,9 yaşla Muş, 24,2 yaşla Şanlıurfa takip etti.

DOĞUMLARIN YÜZDE 3,1'İ ÇOĞUL DOĞUM OLARAK GERÇEKLEŞTİ

Doğumların 2021 yılında yüzde 3,1'i çoğul doğum iken, bunların yüzde 96,2'si ikiz, yüzde 3,5'i üçüz ve yüzde 0,3'ü dördüz ve daha fazla bebek olarak gerçekleşti.

Doğum sırasına göre doğumlar incelendiğinde, 2021 yılında doğumların yüzde 35,8'inin ilk, yüzde 32,2'sinin ikinci, yüzde 18,2'sinin üçüncü, yüzde 13,1'inin ise dördüncü ve üzeri doğum olduğu görüldü.