TÜİK’in işsizlik verileri yine yükseldi: Kayıtdışında patlama!

Emek Servisi

İşsizlikle ilgili yayımlanan raporlar ülke gerçeğini bir bir ortaya çıkarır nitelikte. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) haziran ayına ilişkin İşgücü İstatistikleri’ne göre ülkede 3 milyon 337 bin kişi işsizken DİSK-AR’ın verileri bu sayının görünenden çok daha fazla olduğuna değiniyor. Ancak bu ay işsizlik verilerine eklenen bir diğer veri dikkat çekiyor. CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba’nın yaptığı açıklamaya göre TÜİK ve SGK’nin resmi verileri dikkate alındığında ülkede 6 milyon 745 bin kayıtdışı çalışan bulunuyor. Bu sayıya göçmenler de eklendiğinde 10 milyon kişi kayıtdışı çalıştırılıyor.

Göçmenlerle birlikte her 3 kişiden birinin kayıtdışı çalıştığı aktarılan açıklamada, bu yılın ilk beş ayında kayıtdışı çalışan sayısını 1 milyon 516 bin kişi arttığı vurgulanıyor: “TÜİK ve SGK’nin mayıs verilerine göre aradaki fark 6 milyon 745 bin. Yani bir başka deyişle SGK’de kayıtlı olmayan, prim ödenmeyen sosyal güvenlik kapsamında olmayan 6 milyon 745 bin kayıtdışı çalışan var! SGK’ye kayıtlı çalışan sayısı 2022 yılı sonunda 26 milyon 344 bin kişi iken bu rakam 2023 Mayıs ayında 24 milyon 970 bine geriledi. TÜİK’e göre 2022 yılı sonunda 31 milyon 573 bin olan çalışan sayısı mayıs ayında 31 milyon 716 bine yükseldi. Kayıtlı çalışan sayısı azalırken, kayıtdışı istihdam iktidarın desteği ile patladı. Mülteciler Derneği’nin çalışmalarına göre sınırdan kaçak yollarla giren Afganistanlı, Pakistanlı ve diğer kayıtsız göçmenlerin de en az 2 milyon olduğu söyleniyor. Bu toplamda 7 milyon göçmen demektir. Yabancıların çalışma izinleri istatistiklerine baktığımızda en son 2021 yılı verileri yayımlanmış ve çalışma izni olan yabancı sayısı sadece 168 bin. Çalışma çağındaki göçmenlerin neredeyse tamamı kayıtdışı çalışıyor.”

GENÇ İŞSİZLİĞİ YÜZDE 18,6

TÜİK’in Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı bu yıl haziran ayında bir önceki aya göre 2 bin kişi arttı. İşsizlik oranı ise 0,1 puan artarak yüzde 9,6 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,8 iken kadınlarda yüzde 13,2 olarak tahmin edildi.

15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 1,2 puanlık artış ile yüzde 18,6 oldu. Bu yaş grubunda işsizlik oranı; erkeklerde yüzde 15,4, kadınlarda ise yüzde 24,2 olarak tahmin edildi.

İstihdam edilenlerden referans döneminde işbaşında olanların, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış haftalık ortalama fiili çalışma süresi de arttı ve 44,6 saate çıktı.

Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan âtıl işgücü oranı haziranda bir önceki aya göre 1,7 puanlık artış ile yüzde 24,2 oldu.

İstihdam edilenlerin sayısı haziranda bir önceki aya göre 363 bin kişi azalarak 31 milyon 291 bin kişi, istihdam oranı ise yüzde 47,8 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 65,2 iken kadınlarda yüzde 30,8 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı ise 0,6 puan azalarak yüzde 52,9 oldu. İşgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 70,7 iken kadınlarda yüzde 35,5 oldu.

GENİŞ TANIMLI 9,2 MİLYON

DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre ise toplumun çok daha geniş bir kesimi işsiz. DİSK-AR raporunda haziran ayında geniş tanımlı işsiz sayısının 9 milyon 234 bine yükseldiğine dikkat çekildi. Geniş tanımlı işsiz sayısı bir yılda 1,6 milyon arttı.

YÜZDE 90’INA ÖDENEK YOK

DİSK-AR’a göre İŞKUR’un Haziran 2023 verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 334 bin 627’de kaldı. Böylece Haziran 2023’te resmi işsizlerin sadece yüzde 10’u işsizlik ödeneği alabildi. 3 milyonu aşkın işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yaklaşık yüzde 90’ının işsizlik ödeneği alamadığı anlamına geliyor. Rapordan özet bulgular şöyle:

•TÜİK’e göre dar tanımlı işsiz sayısı 3,4 milyon

•Geniş tanımlı işsiz sayısı bir yılda 1,6 milyon arttı

•Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 24,2

•Resmi işsizlerin yüzde 90’ı işsizlik ödeneği alamıyor

•Geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 32,1. 

CİNSİYET FARKI DA ARTTI

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM), işsizlik oranlarındaki toplumsal cinsiyet farkının haziran ayında artarak 5,3 puandan 5,4 puana yükseldiğini bildirdi. BETAM’ın ‘İşgücü Piyasası Görünümü’ raporunda şu ifadelere yer verildi: “Erkek işsizlik oranı haziranda istihdamda 193 binlik azalış, işsizlikte 2 bin kişilik artış sonucu 0,1 yüzde puanlık artışla yüzde 7,8’e yükselmiştir. Kadın işgücü seviyesi 168 bin azalırken erkek işgücü seviyesi 192 bin azalmıştır. Bu gelişmeler sonucunda işsizlik oranlarındaki toplumsal cinsiyet farkı haziran ayında artarak 5,3 puandan 5,4 puana yükselmiştir.”