Türkiye’de 4 mevsim görülür hepsinde de yoksullar ölür

SEÇİL TÜRKKAN secilturkkan@birgun.net @secilturkkan

Isparta'nın Yalvaç ilçesinden elma bahçesinde çalışan işçileri Gelendost’a götüren midibüs kaza yaptı. İlk belirlemelere göre 18 kişi öldü, 28 kişi de yaralandı. Kaza dün saat 07.15'de meydana geldi. Metin Aslanalp'in kullandığı 42 D 0881 plakalı midibüs, Yalvaç ilçesine bağlı Bağkonak köyüne 2 kilometre kala, sürücünün direksiyon kontrolünü yitirmesi sonucu yol kenarındaki su tahliye kanalına devrildi. Kazada çoğunluğu ağır olmak üzere 28 kişi de yaralandı. Kazadan yara almadan kurtulan tek kişi ise dedesinin kucağında oturan 4,5 yaşındaki Nebi Ürkmez oldu.

YAŞAMINI YİTİRENLERİN İSİMLERİ
Sürücü Metin Arslanalp, işçiler Havva Caran, Arife Aktaş, Ceylan Aksoy, Reyhan Caran, Veli Can Çelik, Gülseren Yayla, Maksude Ünsal, Havva Yiğit, Ayşegül Karataş, Mihri Kale, Ayşe Kale, Şerife Aksoy, Muazzez Balık, Elmas Çelik, Emel Arslanalp, Esme Altunbay, Buket Keskin.

TIKA BASA DOLDURMUŞLAR
Kazada dikkat çeken en önemli unsur ise 25 kişilik midibüse 46 yolcunun bindirilmesi oldu. Isparta'dan gelen bir ekip olay yerinde yaptığı incelemede, kaza yapan midibüste kapasitesinin üzerinde yolcu alınması nedeniyle yaklaşık 1 bin 200 kilogram fazla ağırlık tespit etti. Yetkililer, aracın freninin patlamasına aşırı yolcu alınmasının neden olduğunu belirtti.

SORUŞTURMA BAŞLATILDI
CHP Genel Başkan Yardımcısı Yakup Akkaya da kazadan sonra Yalvaç Devlet Hastanesi'ne gelerek ölenlerin yakınlarından bilgi aldı. Yalvaç Cumhuriyet Başsavcılığı da kazayla ilgili soruşturma başlattı.

İŞÇİYE 35 LİRA YEVMİYE
Akşehir Devlet Hastanesi önünde bekleyen yaralı yakınlarından Mesut Yiğit, tarım işçilerini dayıbaşı aracılığıyla iş bulduğunu belirtti. Yiğit, dayıbaşı olan kişinin işverenden 50 lira aldığını yol parası ve kendi komisyonunu çıkarttıktan sonra işçilere 30-35 lira ücret ödediğini öne sürdü. Yiğit, "Dayıbaşı ne kadar fazla adam götürürse o kadar para kazanacağı için midibüse fazla yolcu bindiriyor" dedi.

JANDARMA KONTROLÜNDEN GEÇMİŞ!
Konya Valisi Muammer Erol, Akşehir ilçesinden Isparta'nın Gelendost ilçesine elma toplamaya giden 46 tarım işçisinin 25 kişilik araca jandarma kontrolünden sonra alındığını açıkladı.
 

***

Mevsimlik tarım işçileri için ölüm ‘doğal’

2012'den bu yana çocuk yaştaki mevsimlik tarım işçileriyle ilgili çalışma yapan Hayata Destek Derneği'nden Elif Gündüzyeli ile konuştuk. Isparta’daki kazanın mevsimlik tarım işçileri arasında 'doğal' görüldüğüne vurgu yapan Gündüzyeli, tarım işçilerinin ölüm nedeninin sıklıkla fazla yüklü ve eski araçların yaptığı kazalar sonucu olduğunu söyledi.

DAYIBAŞI İŞİN İÇİNDE
Mevsimlik tarım işçiliğinde de işçiliğin sömürü ve fazla kazanma hırsı göze çarpıyor. Sistem dayıbaşı ya da çavuşlar aracılığıyla yürüyor. Bu kişiler tarlada çalışacaklar ile tarla sahibi arasındaki ilişkiyi kuruyor. Dayıbaşı ya da çavuşlar, işçilere sadece paralarını alacaklarını garanti ediyor. Zira işçiler para alamazsa bu dayıbaşlarının da alamayacağı anlamına geliyor. Diğer yandan tarla kiralayanlar da mağdur olabiliyor. Örneğin, bir don felaketi karşısında devlet kendilerine tarım sigortası yapmadığı için sahipler de ürünlerini kaybettikleri için mağdur oluyor. İşçiler yevmiye ya da dönüm usulüyle çalışıyor. Her iki ihtimalde de gidecekleri şehre ulaşımlarını kendileri karşılıyorlar, barınmak için ise çadır kullanıyorlar. Yevmiye usulünde sabah 6'dan akşam 6'ya kadar çalışılıyor; dayıbaşları işçilere sadece öğle yemeği molası için izin veriyor. Dönüm usulünde ise işçiler topladıkları ürün kadar para kazanıyor ve tabii tarla sahibi de. Bu nedenle daha fazla kazanmak için aileler çocuklar ile birlikte çalışıyorlar.
Bu durum ise taşıma yapılan araçların neden haddinden fazla insan taşığını gösteriyor. Ücretler günlük 20-30 lira arasında değişiyor. Gündüzyeli "Şehirlere giderken onları götürebilecek bir aracı birkaç aile birleşip kiralıyor ve çok kalabalık biniyorlar. Mümkün olan en az masrafla çözmeye çalışıyorlar" diyor.

MECLİS GÜNDEMİNDE YOK
Dernek, Meclis'te mevsimlik tarım işçileriyle ilgili araştırma komisyonu kurulmasını hedefliyor. Çünkü mevsimlik işçilerin çalışma saatleri, barınma ve yaşam koşullarıyla ilgili yasal bir düzenleme yok.

***

Ağbaba’nın önergesi reddedildi

CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba'nın sayıları 1 milyona yaklaşan mevsimlik tarım işçilerinin insanlık dışı koşullarda yollarda taşınması sebebiyle yaşanan trafik kazalarının önlenebilmesi için Meclis’te bir araştırma komisyonu kurulmasını istediği ancak önergenin AKP'lilerin oylarıyla gündeme dahi alınmadığı ortaya çıktı. Ağbaba, "Yalvaç'taki facianın sorumlusu muhalefetin önergelerini reddeden iktidardır” dedi.
Ağbaba, mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarının sadece öldüklerinde ülke gündemine taşındığını kaydederek önergesinde; “Çoğunlukla kapasitesinin üstünde çok fazla ağırlık taşıyan minibüsler ile tehlikeli yolculuklar yapan bu işçiler ve aileleri ciddi risk altında bulunmaktadır. Ülkenin kanayan yaralarından biri olan mevsimlik tarım işçiliği konusu devletin doğrudan müdahale etmesi ve yapısal çözümler getirmesi gereken bir alandır” ifadelerine yer vermişti.
CHP’li Ağbaba, gündeme dahi alınmayan önergesinde, “Reddedilen her bir önergemiz bugün bir facia olarak karşımıza çıkıyorsa, bu ölümlerin tek bir sorumlusu vardır, o da AKP İktidarıdır. AKP’nin iş cinayetleri ve katliamları karşısındaki vurdumduymaz tavrıdır” diye kaydetmişti.