Tütün üreticisi karaborsacılara mahkûm edildi
Tütün üreticileri her yıl girdi maliyetleri, vergiler gibi birçok sorunla boğuşurken, bu yıl Covid-19 salgınıyla beraber alması gereken avansları ya alamadı ya da çok az bir miktarını alabildi.
BERKAY SAĞOL
Dünyanın en kaliteli tütünleri arasında yer alan Ege tütünü, son yıllarda iklim şartları ve yeterli teşvik olmamasından dolayı zor günler geçiriyor. Tüm bunların üzerine Covid-19 salgını eklendi ve tütün şirketleri tütün üreticilerine Nisan ayında yapması gereken avans ödemelerinin bir kısmını hâlâ yapmadı. Avans alanlar ise alması gereken miktarın çok daha azını aldı.
Uşak'ın Eşme ilçesinde tütün üreticiliği yapan ve Çiftçi Sen Genel Yürütme Kurulu Üyesi Esat Yıldız, tütün üreticilerinin her geçen yıl daha fazla zorlandığını ve artık çoğunun tütün üretimine küstüğünü söyledi. Avans ödemeleriyle ilgili bilgi veren Yıldız, "Üreticiler şirketlerden avansları alıp bankalara ve diğer yerlere olan borçlarını kapattıktan sonra, kalan parayla mazot alıp, işçilerin maaşlarını ödeyip üretim yapıyorlardı. Bu sene yaşananlardan sonra üretici oldukça zor durumda kaldı. Mesela üreticiler geçen yıl ton başı 12 bin TL avans aldı. Yani 4 ton tütün eken biri 48 bin TL civarında bir avans ücreti aldı. Bu yıl avans alabilenler bile ton başına ancak 2 bin veya 3 bin TL aldı. Bu çok düşük bir rakam. İnsanlar traktörünü ve arabasını satmaya başladı. Bankalar da çiftçileri haciz edeceğiz diye tehdit etmeye başladı" diye konuştu.
ÜRETİCİLER ALTERNATİF ARIYOR
Bu sene tüm bu olumsuzlukların yanına bir de karaborsacıların ortaya çıktığını vurgulayan Yıldız, "Şirketler, çiftçilerin nohuttan, arpadan, buğdaydan çiftçilerin para kazanamadığını biliyorlar. Çiftçilerin tütüne mecbur olduğunu biliyorlar ve ona göre de fiyat politikası belirliyorlar. Bunları da eksperler üzerinden planlıyorlar. Bu sene karaborsacılar yaşadı diye açıklama yapıyorlar. Bu çok talihsiz bir açıklama. 1’inci kalite tütünün 1 kg maliyeti 17 TL’ydi. Şirket bu kalitede tütünü 27,5 TL'den satın alacağını açıklamıştı. Üretici avans alamadığı için bu ürününü karaborsada 18-19 TL'ye sattı. Karaborsacılar da bu tütünü tüccarlara 24 TL’ye varan fiyatlarla satacak ve hem şirket hem de onlar kar etmiş olacak. Tütünün fiyatını bu yıl artırarak üreticiyi küstürmemeye çalışıyorlar ancak girdi maliyeti çok arttı üreticiler tütüne küsüyor. Üreticiler başka alternatif arıyorlar" ifadelerini kullandı.
"KÖY ADAMLARI ÜRETİCİYİ ARKASINDAN VURUYOR"
Üreticilerin birçoğunun mecburen tütün ektiğini söyleyen Yıldız, "Tütün üreticileri örneğin 2020 yılının Nisan ayında ekecekleri tütün tarlasını bir önceki yıl Eylül’de hazırlama başlıyor. O tarlayı sürüyor, biçiyor ve emek veriyor. Tütün için hazırladığı tarlaya da başka bir şey ekemiyor. Tütün şirketleri de alacakları fiyatı Nisan ayında yani ekim zamanında açıklıyor. Üretici de nohutun, buğdayın, haşhaşın zamanı geçtiği için ve tarlaya başka bir şey ekemeyeceği için zarar edecekte olsa şirketle anlaşıp tütünü dikiyor. Bir de üreticilerin en büyük sorunlarından biri köy adamları. Eşme’nin 45 köyünde tütün üretimi yapılıyor. Her köyde en az 5 tane köy adamı var. Sadece Eşme’de 250 tane köy adamı var. Bunu Manisa, Denizli ve Uşak’ın genelinde düşündüğümüz zaman binlerce köy adamı var. Köy adamları üreticilerin yaptıklarını şirketlere rapor ediyor ve üreticinin alacakları avansın azalmasına sebep oluyor. Köy adamları tütün üreticisini arkadan ispiyonlayarak olumsuz etkiliyor. Çözüm üreticilerin, çiftçilerin örgütlenmesinde ve sendikasına sahip çıkmasında" dedi.