Twitter krizi yeni bir fırsat olabilir
Musk’ın elinde oyuncak olan Twitter’dan göç sürerken Meta’nın Threads uygulaması yarın kullanıma açılacak. Bilginin tekelleşememesi gerektiğini vurgulayan uzmanlar, özgür platformların yaygınlaşacağı görüşünde.
Öykü Tamara BAYAR
“Dünyanın en zengini” ünvanının sahibi, ABD’li iş insanı Elon Musk’ın ‘mavi tik’i olmayan hesaplara tweet görüntüleme kısıtlaması getirmesi sonrası başlayan tartışma sürüyor. Musk, dünyanın en çok kullandığı sosyal ağlardan olan Twitter’ı geçen yılın mayıs ayında satın aldı. Bu tarihten itibaren ‘bir dizi yeniliği’ yürürlüğe koyan Musk, okunacak ileti sayısına kısıtlama getirdi. Kullancıların tepkilerinin odağında olan milyarder Musk, son olarak birden fazla Twitter hesabının aynı anda kullanılmasına olanak sağlayan ‘Tweetdeck’ uygulamasını yalnızca ücretli abonelerin kullanımıyla sınırlandırdığını duyurdu.
LİDERLERDEN GÜÇLÜLER
ABD’li iş insanın yürürlüğe koyduğu uygulamalar, tartışmaları da beraberinde getirdi. Alternatif Bilişim Derneği Yönetim Kurulu Üyesi, Akademisyen Tezcan Durna’ya göre, bilgi tekelleşmemeli ve açık erişime uygun olmalı.
Bilgiyi kamuoyuna yaymada ticari bir mantığın yer almaması gerektiğini söyleyen Durna, şunları dile getirdi: “Bu tekelleşme yeni bir şey değil. Dijital platformlar gelişmeden önce de dünyada konvansiyonel medyanın sahibi yine tekellerdi. Fakat şu an yaşanan gelişmeler, o zamandan daha kritik ve tehlikeli hale gelmiş durumda. Çünkü önüne geçmek zorlaştı. Bu şirketlerin kontrolünü ellerinde tutan kişiler pek çok devlet başkanından daha güçlü hale geldi.”
“Twitter sadece sıradan insanların görüşlerini, siyasi tercihlerini paylaştığı bir platform değil” diyen akademisyen, bu platform sayesinde pek çok siyasi aktörün kitlelere ulaşabildiğini belirtti. Musk’ın Twitter’ı satın almadan önce eski ABD Başkanı Trump’a koyulan ambargoyu anımsatan Durna, sözlerini şöyle sürdürdü: “Trump gibi bir aktörün yaptığı şeyler nedeniyle ‘Twitter iyi yapıyor, blokaj koyuyor’ gibi değerlendirenler olsa da şimdi el değiştirdiği, Musk gibi birinin eline geçtiği zaman gerçekten demokratik düşüncelerini, demokratik katılımı belirtmek isteyen veya propaganda yapmak isteyen insanların da önüne geçmeye başladığını görüyoruz. Dolayısıyla platformların neden tamamen ticari faaliyetin konusu olmaması gerektiğini Musk’ın bu hamlesiyle de anlıyoruz.”
Twitter’a alternatif platfomları da değerlendiren Akademisyen Tezcan Durna, sözlerini şöyle noktaladı: “Twitter'ın paralı hale getirilmesi insanları buradan uzaklaştırmaya ve açık erişimin mümkün olduğu başka özgür platformların yaygınlaşmasına sebep olması açısının iyi bir tarafı da olabilir. Ben uzun vadede ütopik bir ortamla distopik ortam arasındaki salınımda durduğumuzu düşünüyorum. Nereye doğru yöneleceğini bilmek ise hiç kolay değil.”
***
MANTIK KAPİTALİST SİSTEM
Ceren Sözeri, Galatasaray Üni. Öğr. Üyesi
‘Bundan sonra hangi platform daha popüler olur’ sorusuna cevap bulamıyorum. Bu, pazarın ve rekabetin belirleyeceği bir durum. Şu an pazara hâkim olan başka bir şirket META, perşembe günü yeni bir sosyal mecra olan, Twitter’a da çok benzeyen bir platform pazara sunacağını bildirdi. Rekabet açısından elinde Instagram ve Facebook’u bulundurulması Zuckerberg’in bu anlamda şansının daha yüksek olacağını gösteriyor. Öte taraftan Mastodon gibi Bluesky gibi daha merkezi olmayan birtakım sansür mekanizmalarından kaçma imkânını daha fazla olan da açık yazılımlı şirketlere de yöneliyor insanlar. Bunu ihtiyaçlar belirleyecek. Dünyada ya da Türkiye’de insanlar acil olarak habere ihtiyaç duyuyor. İnsanlar nereye yöneliyorsa ne olacağını orası belirler. Örneğin kullanıcılar olası bir felakette Mastodon’un kullanışlı olduğunu keşfederler ve yardım ve organizasyon için de orası üzerinden yürütürlerse pazarda da Mastodon daha popüler bir hale gelir. Burada ne olursa olsun sonuçta bu platformları içinde bulunduğu mecranın tamamıyla kapitalist sistemin mantığı içerisinde işlediğini unutmamak gerekiyor.
***
KULLANICILARIN DİĞER PLATFORMLARA GÖÇÜ SÜRÜYOR
Musk’ın ‘siteyi bitirme’ hamleleri sonucunda, Twitter’dan göç başladı. Kullanıcılar ‘Goodbye Twitter’ (Elveda Twitter) diyerek, şu sitelere yönelmeye başladı:
•Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey’in açtığı ‘BlueSky Social’,
•Meta şirketinin kurduğu ‘Threads’ platformu
•Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın açtığı ‘Truth Social’
•Eugen Rochko tarafından kurulan ‘Mastodon’
***
KAFES DÖVÜŞÜ İÇİN ANTRENMAN YAPTI
Musk, Meta CEO'su Mark Zuckerberg'in kabul ettiği "kafes dövüşü" teklifinin ardından ünlü güreşçi ve dövüş sanatları ustası Geroge St-Pierre ile idman yaptı. Musk, Zuckerberg’e “Threads” adı verilen “Twitter alternatifi, metin tabanlı bir platform kuracağı” yönündeki haberlerin ardından dövüş için meydan okumuştu. Zuckerberg de 22 Haziran’da sosyal medyada yaptığı paylaşımda, “kafes dövüşü” teklifini kabul ettiğini duyurmuştu.