‘Ülke ücretli köleliğin merkez üssü yapıldı’

HÜSEYİN ŞİMŞEK

CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba’nın koordinatörlüğünü yaptığı CHP Emek Büroları, “Uzun Çalışma ve Etkileri” isimli bir rapor hazırlayarak, gece çalışmasında süre uzatımına ilişkin yönetmelik değişikliğine ve bu şartlarda çalışan işçilere dikkati çekti.

Türkiye’de İş Kanunu’na göre haftalık çalışma süresinin en fazla 45 saat olduğuna dikkat çekilen raporda, yaptırılabilecek en uzun çalışma süresinin “11 saat” olduğu, ancak Türkiye’deki emekçilerin yüzde 39’unun haftada 50 saati geçen sürelerde çalıştırıldığı vurgulandı. Raporda, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ülkelerinde bu ortalamanın yüzde 13 olduğu da aktarıldı.

Ücretli kölelik
Türkiye’de emekçilerin kazanılmış haklarının her geçen gün yok edildiğine, emekçilerin aleyhine birçok yeni düzenlemenin peşi sıra uygulanmaya başladığına vurgu yapılan raporda özetle şu tespitlere yer verildi:

"Türkiye, ücretli kölelik düzeninin merkez üslerinden biri olmaya adım adım yaklaşmaktadır. Bu durumun oluşmasında ise emek düşmanı politikalar, sendikasızlaştırma, baskılar ve denetimsizlik başta gelmektedir. Emekçilerin illegal olarak aşırı uzun çalışmaya zorlanması ve iktidar sahiplerinin bu illegaliteyi olağanlaştırmaya yönelik adımları , Türkiye’deki ücretli kölelik düzeninin kalıcılaşmasına yönelik eylemlerdir. İşçileri insanlık dışı, aşırı uzun ve yoğun çalıştırmak ve ülkemizin ancak bu şekilde gelişmiş ülkeleri yakalayabileceğini iddia etmek büyük bir yanılgıdır.

İşsizlik düşmüyor
Uzun çalışma saatlerine karşı çıkmak, ülkemizin büyümesine ‘taş koymak’ anlamı ve amacı taşımamaktadır. Tam aksine, emekçilerin uzun süreli çalıştırılması, işsizliği artıran bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Normal şartlar altında birkaç kişinin yapacağı işler, ‘kârlılık’ gerekçesiyle bir kişiye yaptırılmaktadır. Bu nedenle işsizlik, alınan başkaca önlemlere ve sözde ‘seferberlik’ ilanlarına rağmen düşmemektedir.

‘İşçiler fazla çalışmaya zorlanıyor’
Emekçilerin fazla mesai yaparak daha fazla ücret almak istemesi, normal çalışmada emeğe karşılık ödenen ücretlerin düşüklüğü nedeniyledir. Açlık sınırının 1.523 lira, yoksulluk sınırının 4.960 lira olduğu bir ülkede 1.404 liralık asgari ücrete mahkûm edilen emekçiler, dolaylı olarak değil, doğrudan fazla çalışmaya mecbur bırakılmaktadır.

İş kazaları
İllegal olarak uzun çalışmaya zorlanan emekçiler, ne yazık ki örgütlü olamamanın, işsizliğin ve hakları konusunda yeterli bilgiye sahip olamamanın getirdiği nedenlerle bu duruma ‘zorunlu’ rıza göstermektedir. Ayrıca eğitim durumuna göre 2013’te iş kazası geçirenlerin oranları incelendiğinde, 12 ay içinde istihdam edilen lise altı eğitimlilerin yüzde 2,8’i bir iş kazası geçirirken, genel lise mezunlarında bu oran yüzde 1,7, lise dengi meslek okul mezunlarında yüzde 2,4, yüksek öğretim mezunlarında ise yüzde 1 olarak tahmin edilmiştir.

‘Yönetmelik geri alınmalı’
Gece çalışması ile ilgili hükümetin hayata geçirdiği ve çalışma süresini uzatmaya imkân veren yönetmelik değişikliği derhal geri alınmalıdır. Gerekli ‘bağımsız”’araştırmalar yapılarak insan sağlığını en az etkileyecek şekilde düzenlemeler getirilmelidir. Sağlık, emniyet, güvenlik vb. verilmesi zorunlu hizmetlerin dışında elzem olmayan gece çalışmaları mutlaka sınırlandırılmalıdır. Denetimler genişletilmeli ve sıklaştırılmalı, yasaya aykırı işçi çalıştıran işletmelere cezai yaptırım uygulanmalıdır."