Üniversiteli arttı, milli gelir azaldı

Abidin YAĞMUR

Türkiye’de geride bıraktığımız 18 yıl içinde 131 üniversite kuruldu ve üniversite sayısı 207’ye ulaştı. Bu artışla Türkiye üniversite öğrencisi sayısında da, üniversite mezunu sayısında da 16 Avrupa Birliği ülkesini geride bırakıyor. Ancak üniversite mezunu ve öğrenci sayısı artsa da Türkiye’nin kişi başına düşen milli gelir düzeyi artmıyor. En fazla üniversite öğrencisine ve mezuna sahip Türkiye, kişi başına milli gelirde 8 bin dolar düzeyindeyken en az üniversiteye ve mezuna sahip Lüksemburg kişi başına gelirde 88 bin dolar düzeyinde.

Mersin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Erkan Aktaş, Türkiye’deki “üniversite ve üniversiteli öğrenci patlamasını” BirGün’e değerlendirdi.

Türkiye’de 2006 ve 2008 yılları arasında 41 ilde ilk defa üniversite kurulduğuna dikkat çeken Aktaş, 2002 yılına kadar 79 yıllık Cumhuriyet tarihinde 76 üniversite varken bu sayının 2010 yılında 156, 2020 yılında ise 207 ye ulaştığını vurguladı. Avrupa’da üniversitelerde okuyan öğrenci sayısına bakıldığında Türkiye’nin 8 milyona yaklaşan öğrencisiyle Avrupa’da ilk sırada yer aldığını belirten Aktaş, “Türkiye’de 2019 yılı itibariyle öğrenci sayısı, 16 Avrupa Birliği ülkesinin toplam öğrenci sayısından daha fazla. Türkiye’de 2014-2019 yılları arasında üniversiteli öğrenci sayısının yaklaşık yüzde 42 arttığı görülmekte. Avrupa ülkelerinde Türkiye hariç son 5 yılda üniversiteli öğrenci sayısı artışının yüzde 4 olduğu görülmekte. Son 5 yılda Türkiye’deki üniversiteli öğrenci sayısı artışı ile Avrupa ülkelerinin artışını karşılattırdığımızda, Türkiye’deki artışın Avrupa ülkelerinden 10 kattan daha fazla olduğu görülmekte” ifadelerini kullandı.

Aktaş, üniversite ve öğrenci sayısındaki artışın Türkiye’nin ekonomisine yansımadığını belirterek, “Türkiye’nin de dahil olduğu Avrupa ülkelerinin toplam nüfusunun yüzde 4.25’i üniversite mezunudur. Türkiye nüfusun içerisindeki üniversite mezunu oranında yüzde 9,48 ile bütün Avrupa ülkeleri içerisinde en yüksek orana sahip. Türkiye bir taraftan nüfusa oranla en yüksek üniversite mezunu oranına sahipken bir diğer taraftan da kişi başına düşen milli geliri, Bulgaristan ve Romanya’dan sonra en düşük ülke konumda. Türkiye’de öğrenci sayısının artışı kişi başına düşen geliri etkilemiyor” dedi.

BÜYÜK İSRAF

Aktaş, “her ile bir üniversite, her ilçeye bir meslek yüksekokulu” politikasının sonuçlarını şöyle yorumladı: “Üniversiteyi istihdam ve öğrenci harcamalarına dayalı rant odaklı görme eğilimi hızla artıyor. Bu bence bir ülke için aynı zamanda büyük israf anlamına geliyor. Üniversitede milyonlarca öğrenciye eğitim vermenin piyasada sınırlı karşılığı var ise bu ülke açısından çok ciddi bir israf iken genç ve dinamik nüfustan yeterince yararlanmamak anlamına geliyor. Üniversiteyi bina yapmak ve diploma vermeye indirgememek lazım. Yüksek Öğretim Politikalarının bir an önce masaya yatırılması gerekiyor. Bir ülkenin en stratejik sektörüdür eğitim.Bu sektör, popülist politikacılara ya da piyasaya bırakılamaz. Bırakırsanız işte; orta gelir tuzağında çıkamayan bir Türkiye görmeye devam edersiniz.”