Uzlaşma girişimi
NATO-Rusya Konseyi 2,5 yıl sonra ilk kez dün Brüksel’de toplandı. Toplantıda, Rusya’nın NATO’ya faaliyetlerini sınırlandırması yönündeki taleplerinde sonuca varılamadı. Gözler bugün yapılacak AGİT toplantısına çevrildi.
DIŞ HABERLER SERVİSİ
NATO ve Rusya arasında güvenlik anlaşması tekliflerini içeren görüşme dün yapıldı. 20 yıl önce kurulan NATO-Rusya Konseyi’nin 2,5 yıllık aradan sonra yaptığı ilk toplantı, Brüksel’in başkenti Brüksel’de gerçekleşti. NATO Genel Sekreteri John Stoltenberg başkanlığında yapılan zirveye, ittifak üyesi 30 ülkenin büyükelçilerinin tamamı katıldı. Rusya heyetinde ise Dışişleri Bakan Yardımcısı Alexander Grushko ve Savunma Bakan Yardımcısı Alexander Fomin yer aldı.
Rusya’nın, NATO’nun doğuya doğru genişlemesinin durdurulması ve Ukrayna’nın NATO’ya üye olmasının engellenmesi gibi taleplerinin görüşüldüğü toplantıda bir karara varılamadı. Ancak her iki taraftan yapılan açıklamalarda görüşmelerin devam etmesi gerektiğine dikkat çekildi. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, "Aynı masanın etrafında oturup endişelerimizi dile getirmemiz önemli" açıklaması yaparken Rus heyetten yapılan açıklamalarda da görüşmelerin ‘olumsuz’ olsa dahi devam etmesinin istendiğine vurgu yapıldı.
TATBİKAT TEPKİSİNE KREMLİN’DEN YANIT
Hafta başında Cenevre’de ABD ve Rusya heyetleri arasında yapılan görüşmenin ikinci aşaması olarak görülen Rusya-NATO zirvesi, aynı zamanda Washington ve Moskova arasında karşılıklı sert açıklamaların yapıldığı bir atmosferde gerçekleşti. Rusya’nın söz konusu görüşmelere batı sınırındaki dört bölgede askeri tatbikat başlatarak katılması, Beyaz Saray’ı rahatsız etti. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price’ın Rusya’yı görüşmeler öncesi bölgede gerginliği artırmakla suçlamasına Kremlin’den tepki geldi.
Kremlin Sözcüsü Dimitry Peskov dün gerçekleştirdiği basın toplantısında ABD’yi Rusya’ya karşı "agresif" olmakla suçladı. Peskov, "Biz, ABD’li yetkililerin yaptığı gibi tehditler, ültimatomlar yağdırmak, yüksek bir bedel ödeneceği uyarısı yapmak istemiyoruz. NATO’nun sınırlarımıza doğru ilerlemesi, bizim bakış açımıza göre bizi tehdit ediyor. Biz, tam da bunun devam etmemesi için hukuki bağlayıcı olan güvenlik garantileri talep ediyoruz" açıklaması yaptı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Price, salı günü yaptığı açıklamada Rusya’nın Voronezh, Belgorod, Bryansk ve Smolensk bölgelerinde yaklaşık 3 bin askerle tatbikatlar başlatmasına "Rusya güvenlik garantileri konusunda bir anlaşma yapmak istiyorsa, Ukrayna sınırına yakın askeri tatbikatları durdurması, Rus birliklerinin kışlalarına dönmesini gerektiriyor" tepkisi vermişti.
NATO’NUN TALEPLERİ KABUL ETMESİ ZOR
Rusya’nın söz konusu görüşmelerdeki temel talepleri ise NATO’nun doğuya doğru genişlemeyi durdurması, Ukrayna’nın ittifaka üye olmayacağına ilişkin taahhütte bulunulması ve NATO’nun doğu Avrupa ülkelerine yerleştirdiği silahlar ile askeri tesislerin geri çekilmesi gibi şartlar içeriyor. Ancak NATO’nun bu talepleri kabul etmesi için ‘kuruluş amacından uzaklaşması gerektiği’ yorumu yapılıyor.
Associated Press’te (AP) Lorne Cook imzalı dün yayımlanan yazıda, konuyla ilgili "NATO’dan Ukrayna dahil üyelik planlarını durdurması ve Estonya gibi Rusya sınırlarına yakın ülkelerdeki varlığını azaltması isteniyor. Rusya ise karşılığında, ilişkilerdeki gerginliği düşük seviyede tutmayı vaat ediyor. Ancak böyle bir anlaşmanın onaylanması için NATO’nun kuruluş anlaşmasının önemli bir bölümünü reddetmesi gerekiyor" ifadeleri yer aldı. Yazıda, "NATO, Washington Antlaşması’nın 10’uncu maddesi uyarınca, güvenliğe katkıda bulunabilecek herhangi bir Avrupa ülkesini üye yapabilir. Rusya ise buna karşı çıkıyor. Yine de NATO, Rusya’nın teklifini görmezden gelemez. Bazı üyeler, Putin’in Ukrayna’ya bir işgal başlatmak için bahane arıyor olabileceğinden korkuyor" yorumu yer aldı.
AGİT TOPLANTISI ÖNCESİ UKRAYNA’YA DESTEK
Rusya’nın istediği güvenlik garantileri, Rusya-NATO Konseyi toplantısının ardından bugün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ülkeleri toplantısında da ele alınacak. Ukrayna heyetinin de katılacağı toplantı öncesi ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ile Ukrayna Dışişleri Bakanı Dimitro Kuleba arasında görüşme yapıldı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre, Blinken görüşmede Washington’un Kiev yönetimine desteğini yineledi. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ise salı günü yaptığı açıklamada, Rusya’yla ihtilaf konusu olan Donbass krizini sona erdirmek için kalıcı olarak anlaşma istediğini belirtmişti. Zelenskiy, Rusya Fransa ve Almanya liderleriyle yapılacak Normandiya Formatı zirvesinde bu kapsamda gerekli kararların alınmasını istemişti.