Varlık Fonu ile borçlanılacak

2016 Ağustos’unda 15 Temmuz Darbe Girişimi’nin ertesinde kurulan ve ekonomistler tarafından tepkiyle karşılanan Türkiye Varlık Fonu’na ilişkin dün resmi gazetede yayımlanan bir tebliğ dikkat çekti.

Tebliğe göre Varlık Fonu’nun borç almasına ilişkin engeller hafifletildi, böylece tüm dünyada borç veren varlık fonları Türkiye’de borç alabilmek için kurulmuş oldu. Ancak özel bir şirket statüsünde olan Varlık Fonu’nun borçlanması sebebiyle cumhuriyet döneminde kurulan şirketler risk altına girmiş oluyor. Tüm dünyada gelecek nesiller için verimli yatırımlara imza atan varlık fonları Türkiye uygulamasında gelecek nesillere borç bırakacak. Oysa Türkiye Varlık Fonu sitesinde, şirket varlığını şu şekilde açıklıyor. ‘Türkiye Varlık Fonu, ülkemizin ekonomik istikrarının artırılması ve kalkınmasına katkı sağlamak; kamuya ait olan varlıkları daha etkin ve verimli bir şekilde yönetmek; mevcut kamu varlığına değer katarak gelecek nesiller için daha güçlü bir Türkiye hazırlamak amacıyla kurulmuş bir yapıdır.’

Cumhurbaşkanı Varlık Fonu’na Kendisini atamıştı

Öte yandan Varlık Fonu’nun başında Cumhurbaşkanı ve AKP lideri Tayyip Erdoğan bulunuyor. Erdoğan, Varlık Fonu’nun başındaki isimlerden memnun kalmayınca fonun başına kendisini atamıştı. Dahası Türkiye Varlık Fonu’nun başkan vekilliğini ise Erdoğan’ın damadı ve Maliye Bakanı Berat Albayrak yürütüyor.

Varlık Fonu’nun büyüklüğü bilinmiyor

Varlık Fonu’na devri yapılan şirketler cumhuriyet döneminde kurulan ve toplam değeri milyarları bulan büyüklükte. İşte Varlık Fonu’nun hisselerinin bulunduğu şirketler ve varlık fonu pay oranı;

• Türk Hava Yolları: Yüzde 49,1

• Türk Telekom: Yüzde 6,7

• Ziraat Bankası: Hazineye ait hisselerin tamamı

• Halk Bankası: yüzde 51,1

• Türkiye petrolleri AŞ: Hazineye ait hiseelerin tamamı

• BOTAŞ: Hazineye ait hisselerin tamamı

• PTT: Hazineye ait hisselerin tamamı

• Türksat: Hazineye ait hisselerin tamamı

• Borsa İstanbul AŞ: Hazineye ait hisselerin tamamı

• Kayseri Şeker Fabrikası: yüzde 10

Bunların yanı sıra Hazine’ye ait taşınmazları da bünyesinde barındıran Varlık Fonu’nun büyüklüğü net olarak bilinmiyor.

Varlık Fonu’na devredilen şirketler fona devirden önce Sayıştay denetimine tabii iken, Varlık Fonu’na devri yapıldıktan sonra fon Sayıştay denetiminden çıkarıldı.

***

Varlık Fonu uygulaması nedir?

Varlık Fonu bütçe fazlası veya cari fazla veren ülkelerde söz konusu fazlalığın fona devri ve böylece hükümet tasarruflarının değerlenmesini kolaylaştırmak için kullanılıyor. Ancak Türkiye Varlık Fonu bu tanımın ötesine çıkıyor. Zira Türkiye’de bütçe fazlası veya cari fazla vermiyor. Öte yandan Varlık Fonu son düzenleme ile hükümetin açıklarını finanse etmek için kullanılmış olacak. Hükümetin borç yükü artınca bütçe açığını ve cari açığı varlık fonu borçlanarak finanse edecek.