Wagner gerilimi gölgesinde seçim

Dış Haberler Servisi

Başkanlık seçimine sayılı günler kala Rusya ile siyasi krizin patlak verdiği Belarus’ta oy verme işlemi dün itibariyle başladı. Seçim günü sandığa gidemeyecek seçmenler, 44’ü yurt dışında olmak üzere 5 bin 767 sandıkta 231 bölgede 8 Ağustos’a kadar her gün 10.00 ila 14.00 ve 16.00 ila 19.00 saatlerinde oylarını kullanabilecek.

Pazar günkü seçimde devlet başkanı Aleksandr Lukaşenko’nun yanı sıra Govori Pravdu (Doğruyu Söyle) Hareketi Eş Başkanı Andrey Dmitriyev, eski vekillerden Anna Kanopatskaya, Belarus Sosyal Demokrat Gramada Partisi Başkanı Sergey Çereçen ve Svetlana Tihanovskaya yarışacak.

Belarus’ta 1994’ten bu yana 5 defa seçilerek devlet başkanlığı görevini yürüten Aleksandr Lukaşenko 2015’te yapılan seçimde yüzde 83,49 oy almıştı.

LUKAŞENKO’NUN OYUNU MU?

Rusya ile bu gerilimin, seçim öncesi patlak vermesi dikkat çekti. Siyasi gözlemcilere göre, 1994 yılından bu yana ülkede iktidarı elinde bulunduran Lukaşenko, hayatının en zorlu krizini yaşıyor. Altıncı kez seçilmek isteyen Lukaşenko’nun karşısında en güçlü aday olarak görülen Svetlana Tikhanovskaya’ya ilginin yoğun olduğu belirtiliyor. Tikhanovskaya, tutuklu muhalif blog yazarı Sergey Tikhanovskaya’nın eşi. Sergey Tikhanovskaya kendisi aday olacaktı ancak içeri atılınca onun yerine eşi aday oldu.

Rusya ile Belarus arasında, olağandışı olarak nitelendirilebilecek bu gerilim, 29 Temmuz’da başladı. Belarus, Rus özel askeri şirket Wagner Grubu’na mensup 33 paralı Rus askerinin gözaltına alındığını duyurdu. Belarus’un başkenti Minsk’teki bir cezaevinde tutulan Rus vatandaşları, seçimler öncesinde “ülkede istikrarsızlığa yol açacak bir terör saldırısı için hazırlık yapmakla” suçlanıyor. Belarus güvenlik kaynakları ülkede Wagner Grubu’na bağlı yaklaşık 200 kişinin bulunduğu bilgisini de paylaştı.

İSTANBUL’A UÇACAKLARDI

Moskova ise vatandaşların hemen serbest bırakılmasını isterken Minsk yönetimi bu talebi geri çevirdi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, “Yanlış bir şey yapmadılar, üzerlerinde de yasadışı hiç bir şey yoktu” derken, Rus güvenlik şirketi üyesi olduklarını söylediği bu kişilerin Belarus üzerinden İstanbul aktarmalı olarak ismini açıklamadığı bir ülkeye gitmeyi planladıklarını, ancak Belarus’taki uçağı kaçırdıkları için ülkede kalmak zorunda kaldıklarını iddia etti.

Rus vatandaşlarının, “herhangi bir hukuki dayanak olmaksızın gözaltına alındığını” söyleyen Peskov, “Müttefikimiz Belarus’un, bu olayı en kısa zamanda açıklığa kavuşturarak vatandaşlarımızı serbest bırakmasını bekliyoruz” dedi.

Deutsche Welle’nin haberine göre “Novaya Gazeta” adlı Rus gazetesinde çalışan Denis Korothov, gözaltında tutulanların en az yarısının Wagner Grubu’na bağlı paralı askerler olduğunu ileri sürdü. Ukrayna’nın doğusunda, Suriye’de ve son dönemde de Libya’daki faaliyetleriyle gündeme gelen Wagner Grubu, geçmişte Rus Askeri İstihbaratı’nda (GRU) görev almış, eski asker Dimitri Utkin tarafından yönetiliyor. Wagner Grubu’nun Rus Savunma Bakanlığı tarafından mali olarak desteklendiğine dair iddialar da gündeme getirilse de Kremlin bu iddiaları yalanlıyor.

Lukaşenko, Rus paralı askerlerinin gözaltına alınması ve terör tehdidi gerekçesiyle güvenlik konseyini toplayarak, seçim etkinlikleri dahil, kitlesel gösterilerde, özellikle güvenliğe dikkat edilmesi emrini verdi. Belarus Merkezi Seçim Kurulu da anında yeni düzenlemelere gitti. Seçim etkinliklerine katılacaklar metal detektörden geçmek zorunda, ayrıca etkinliklerde görev yapacak güvenlik görevlilerin sayısı da artırılacak.

LUKAŞENKO'NUN AMACI NE?

Lukaşenko’ya yakın düşünce kuruluşu olan “Belaja Rus” uzmanı Pjotr Petrovskij, Facebook’da, “Wagner gözaltıları, alternatif adayların efendilerinin kim olduğunu açıkça ortaya koydu” paylaşımını yaptı. Petrovskij, bu paylaşımı ile aslında muhalif adayların Kremlin’in kuklaları olduğunu söylüyor.

“Novaya Gazeta” yazarı İrina Halyp ise, Rus askerlerin gözaltına alınmasını, seçimler için Batı’nın desteğini kazanmak isteyen Lukaşenko’nun bir “tiyatro oyunu” olarak nitelendiriyor. Halyp’e göre, bu yolla muhaliflere uygulanan baskının Rusya’nın müdahalesi gerekçe gösterilerek ört bas edilmeye çalışıldığını, Batı’ya, “Buraya bakın! Wagner Grubu Minsk yakınlarında. Yeşil adamlar geliyor. Rusya, Belarus’u neredeyse işgal etti!” mesajının verilmek istendiğini kaydetti. Korothov’a göre pandemi nedeniyle askerlerin çatışma bölgelerine seyahat rotası değişmiş olabilir.