Yabancı ajan yasası Gürcistan’ı sarsıyor
Batı ile Rusya arasında güç çekişmesine sahne olan Gürcistan’da iktidar partisinin “ajan yasası” ülkeyi karıştırdı. Protestolar günlerdir devam ederken sadece Gürcistan değil tüm Güney Kafkasya diken üstünde.
DIŞ HABERLER SERVİSİ
Gürcü Hayali Partisi’nin, geçen yıl Tiflis'te gösterilere neden olan "yabancı etkinin şeffaflığı" konulu yasa tasarısını yeniden parlamentoya sunmasına yönelik ülkede tepkiler sürüyor.
Parlamentoda 17 Nisan'da ön onayı alan yasa tasarısına karşı her akşam başkent Tiflis'te Parlamento Binası önünde toplanan göstericiler söz konusu düzenlemenin geri çekilmesini talep ediyor.
AB BAYRAKLI YÜRÜYÜŞ
Dün ve önceki gece de sokaklara çıkan göstericiler Gürcistan ve AB bayraklarıyla yaklaşık 8 kilometre yürüyerek, "Rus yasasına hayır" sloganları attı. Tasarının, ülkenin AB ile entegrasyonu sürecine bir tehdit oluşturduğunu savunan Batı yanlısı göstericiler eylemlerin her gece devam edeceğini açıkladılar.
Geçen yıl tepkiler üzerine geri çekilen tasarıda sadece küçük değişiklikler yapıldı. "Yabancı etki ajanı" yerine bu sefer "yabancı bir gücün çıkarlarını gözeten organizasyon" tanımı kullanılıyor.
Başbakan İrakli Kobakhidze hükümet olarak açık ve şeffaf çalıştıklarını ifade ederek, ülkesinde faaliyet gösteren tüm STK'lerin de şeffaf çalışmaları gerektiğini vurgulamıştı. İktidar partisi ülkede faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının finansmanının yüzde 90'ından fazlasının şeffaf olmadığını savunuyor. Ülkesindeki uluslararası mali kuruluşların Gürcistan'daki STK ve medya gibi kurumlara sağladıkları finansman hakkında şeffaf bilgi alınmasının imkansız olduğunu belirtiyor.
TEPKİLER GERİ ÇEKTİRMİŞTİ
İktidardaki Gürcü Hayali Partisi, "yabancı etkinin şeffaflığı" yasa tasarısını ilk olarak Mart 2023'te parlamentoya sunmuştu. Tasarı, fonlarının yüzde 20'sinden fazlasını yurt dışından alan Gürcü kuruluşların "yabancı ajan" olarak kaydolmalarını veya para cezalarıyla karşı karşıya kalmalarını öngörüyordu.
Muhalifler ve Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, tasarının Rusya'nın talimatıyla hazırlandığını ileri sürerek, iptal edilmesini istemişti. Muhalifler, tasarının iptal edilmesi için gösteriler başlatırken, parlamentoda milletvekilleri arasında kavgalar çıkmış, Tiflis sokaklarında protestolar düzenlenmişti. Gösterilerin büyümesi üzerine tasarı geri çekilmişti.
ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri de Gürcistan'ı, AB'nin değerleriyle uyumsuz olduğunu belirttiği tasarıyı geçirmemesi konusunda uyardı.
***
Yasaya kim, neden karşı çıkıyor?
• Muhalefet tasarıyı "Rus yasası" olarak adlandırıyor ve Kremlin’in muhalefeti susturmak için kullandığı yasalarla kıyaslıyor.
• Tasarıyı eleştirenler, yasanın kabulünün Gürcistan’ın, Batı’ya entegrasyon şansını kaybetmesine ve Rusya’ya daha da yakınlaşmasına neden olabileceğini belirtiyor.
• İktidar ülkede faaliyet gösteren tüm STK’lerin şeffaf çalışmaları gerektiğini ileri sürüyor.
• Gürcü Hayali Partisi, ABD’de 1938’de kabul edilen FARA’yı (Yabancı Ajanlar Kayıt Yasası) model aldığını iddia ediyor. FARA, ABD’de faaliyet gösteren yabancı hükümetler, politik gruplar veya bireylerin, Amerikan halkına veya hükümetine karşı faaliyetlerini ve finansman kaynaklarını açıkça bildirmelerini gerektiriyor.
***
Jeopolitik kapışmanın merkezinde
1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından bağımsızlığına kavuşan 3,7 milyon nüfuslu Gürcistan, Güney Kafkasya’da kritik bir kavşakta yer alıyor. Batı ile Rusya arasında nüfuz mücadelesine sahne olan ülke ikiye ayrılmış durumda. Gürcistan, Rusya, Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan’ın yakınında, petrol ve doğalgaz boru hatlarının geçtiği ve Karadeniz’e kıyısı olan bir bölgede stratejik bir konuma sahip. Gürcistan, Rusya ve Batı arasında sıkıştı ve Moskova ile bir savaş yaşadı. ABD ve AB Gürcistan üzerinden Kafkasya’ya yerleşme niyetinde.