Yaptıkları iş aynı ama kazanç az
Cinsiyetler arasındaki ücret farkına yönelik dünyada kadınlar ses çıkarıyor. Türkiye’deki eşitsizlik de dünyadan farksız. SGK’ye göre günlük ortalama kazançtaki cinsiyet farkı hayli fazla. 96 alanda ortalama fark ise 83 TL.
Dilan Esen
Hemen her sektörde kadın emekçilerin, erkeklere göre dünya genelinde daha az ücret aldığı çeşitli raporlara yansırken Türkiye’de de durum farklı değil. Kadınlar ve erkekler arasındaki iş gücü ve gelir uçurumu yüksek seviyelerde.
Un woman’ın Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarında (SKA) İlerleme: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği 2023 Durum Raporu’na göre dünya genelinde erkeklerin kazandığı her 1 dolara karşılık olarak kadınlar 51 sent kazanıyor. İş yaşamının en verimli dönemindeki erkeklerin yüzde 90’ı iş gücüne katılırken bu oran kadınlarda yalnızca 61,4’le sınırlı kaldı.
FARK BÜYÜK
TÜİK’in Hanehalkı İş gücü Araştırması’nın sonuçlarına göre 15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilen kadınların oranı yüzde 28’ken erkeklerde ise yüzde 62,8.
SGK’nin son yayımladığı ağustos ayı verilerinde de Türkiye’deki kadın ve erkek çalışanlar arasındaki ücret farkı yer alıyor. SGK verilerinde 96 farklı iş alanında günlük verilen ortalama ücretler kadınlar için 700,82 TL olurken erkekler için bu rakam 783,02 TL.
Birçok iş alanında cinsiyet farklarının göze çarptığı verilerde günlük ücretler arasında 400 liradan fazla fark bulunanlar da var. Örneğin insan sağlığı hizmetlerinde erkekler günlük ortalama 1.345 TL kazanırken kadınların aldığı ortalama ücret ise 918 lira. Aradaki 427 liralık fark oldukça fazla. Hava yolu taşımacılığında da kadın ve erkek çalışanların yaptığı iş arasında bir fark bulunmuyor. Ancak erkekler kadınlardan günlük ortalama 241 TL daha fazla kazanıyor. Suyolu taşımacılığında da durum farklı değil. Suyolu taşımacılığı grubunda da ücret farkı tam 323 lira.
YAPILAN İŞ AYNI
Eğitimde çalışanların arasındaki ücret farkı da oldukça dikkat çekici. Erkeklerin günlük ortalama 833 lira kazandığı bu alanda kadınların aldığı ücret sadece 648 TL. Buradaki fark da 185 lira.
Bilgisayar programlamada da fark yadsınamayacak kadar çok. Günlük ortalama ücretlerde 325 liralık fark olan bu meslek grubunda, erkekler 1.619 TL kazanırken kadınların ücreti ise 1.294 lirayla sınırlı kalıyor.
***
Kadınların finans hesabı erkeklerden daha düşük
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği 2023 Durum Raporu’nda dikkat çeken bir bölüm de kadınların finansal hesaba erişimi. Gelişmiş ülkelerde dahi kadınların finansal hesaba erişim konusunda kısıtlamalarla karşı karşıya kaldığına dikkat çekilen rapora göre 2021’de gelişmekte olan bölgelerde yalnızca 68,5’inin erişimi bulunuyor. Sahra Altı Afrika’daki 21 ülkeden 16’sında yetişkinlerin yüzde 20’sinden fazlasının mobil para hesabına sahip. Türkiye’de ise 2021’de erkeklerin yüzde 85,3’ünün bir finansal hesabı bulunurken kadınların sadece yüzde 62,5’i mali hesaba sahip.
