Yaş artarsa emeklilik ‘hayal’ olur
Hükümet emeklilik yaşını 60’a çıkarmak için çalışmalara başladı ve gelişmiş ülkeleri örnek gösterdi. Fakat Türkiye’de koşullar çok farklı
SEMİH GÜVEN semihguven@birgun.net @semihguvenn
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu'nun önceki gün yaptığı 'emeklilik yaşının kadınlarda 58, erkeklerde 60'a yükseltileceğine' dönük açıklaması çalışanlar tarafından tepkiyle karşılanırken, dün konuşan Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş ise emeklilik yaşının değişmeyeceğini açıkladı. Buna karşın Müezzinoğlu'nun emeklilik yaşında 2036 yılını işaret etmesi, Kurtulmuş'un ise konuya dair bir düzenleme üzerinde çalışıldığını açıklaması, emeklilikte yaş konusunun yakın zamanda tekrar gündeme getirileceğine dönük beklentileri güçlendirdi.
Hükümet sözcüleri emeklilik yaşının yükseltilmesine gerekçe olarak gelişmiş Avrupa ülkelerinde yüksek olan emeklilik yaşlarını gösteriyor. Daha önce yapılan açıklamalarda da OECD ülkeleri arasında 65 yaşın altında emeklilik uygulaması yapan herhangi bir ülkenin bulunmadığı işaret edilmiş, rakamlar ise OECD'ye dahil 24 ülkede emeklilik yaşının 65'in altında olduğunu göstermişti.
Gelişmiş Avrupa ülkelerinde emeklilik yaşı Türkiye'nin üzerinde seyretse de, birçok konuda Türkiye'ye özgün koşullar emeklilik yaşının yükseltilmesinin çalışanlar açısından oldukça sakıncalı sonuçlar doğurabileceğini ortaya seriyor.
Türkiye'de ömür kısa
»Avrupa'nın gelişmiş ülkelerinde ortalama emeklilik yaşı 60'ın üzerinde seyrediyor. Buna karşın ülkelerin ortalama ömürlerine bakıldığında Türkiye'nin oldukça üzerlerinde olduğu görülüyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün 2015 yılı istatistiklerine göre yaşam ömrünün en uzun olduğu ülke 83,4 yaşla İsviçre. İsviçre'yi 82,8 yaş ortalamasıyla İspanya, 82,7'yle İtalya, 82,4'le İsveç ve Fransa izliyor. Avrupa'nın tüm gelişmiş ülkelerinde ortalama insan ömrü 80 yaşın üstündeyken Türkiye'de bu rakam 75,8 yaşta kalıyor.
Çalışma saatleri uzun
»Gelişmiş ülkelerde emeklilik yaşları Türkiye'nin üzerinde olmasına rağmen ortalama çalışma saatleri Türkiye'nin bir hayli altında. Örneğin Almanya'da çalışanların sert tepkilerine rağmen emeklilik yaşı 67'ye yükseltilse de, ülkede haftalık çalışma saati 35,5. Avrupa'nın diğer gelişmiş ülkelerinde de bu sayı haftalık 40 saatin üstüne çıkmazken Türkiye'de haftalık çalışma saati 49'a kadar ulaşmış durumda.
3 çalışandan biri sigortasız
»Türkiye'de emeklilik birçok çalışan için adeta hayal durumda. Şubat 2017 dönemine ait istihdam verilerine göre, Türkiye'de istihdam edilen 26 milyon 956 bin kişinin 8 milyon 501 bini herhangi bir sosyal güvenceden yoksun, kayıt dışı çalıştırılıyor. Milyonlarca mevsimlik işçinin de sigortalı çalışsa bile yılda ortalama 6 ay çalıştığı hesaba katıldığında emeklilik prim sayısının ve yaşın yükseltilmesi halinde emekli olamayan çalışan ordusu daha da artacak.
İş cinayetlerinde zirve
»Çalışma koşullarının ağırlığı da yine Avrupa ile yapılan karşılaştırmada hesap edilmeyen bir nokta. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği'nin (TMMOB) Mart 2017'de yayımladığı ‘İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Raporu’na göre, Türkiye'de son 15 yılda 20 bin işçi iş cinayetine kurban gitti. Türkiye işçi ölümlerinde Avrupa’da birinci, dünyada ise üçüncü sırada. Sendikalaşma oranı da son 50 yılın en düşük seviyesinde ve çalışanların hakları hızla budanıyor.