Yaşasın feminist mücadelemiz: Yaşamı istiyoruz

Hazırlayan: Sarya TOPRAK

8 MART NASIL ORTAYA ÇIKTI?

8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nün kökeni 1800'lü yıllara dayanıyor. 8 Mart 1857'de ABD'nin New York kentinde, bir dokuma fabrikasında çalışan 40 bin kadın işçi, düşük ücretleri, uzun çalışma saatlerini ve insanlık dışı çalışma koşullarını protesto etmek için greve çıktı. Grev sırasında çıkan bir yangında 129 kadın hayatını kaybetti. Bu olaydan sonra 8 Mart günü kadınların önce çalışma koşullarının iyileştirilmesi daha sonra da hak arama ve eşitlik mücadelesinin sembolü haline geldi.

İLK KEZ NE ZAMAN KUTLANDI?

1909'da Amerika Sosyalist Partisi, 28 Şubat'ta "Kadınlar Günü" düzenledi. 1910'da Kopenhag'da düzenlenen Uluslararası Sosyalist Kadın Konferansı'nda Clara Zetkin, her yıl bir "Uluslararası Kadınlar Günü" kutlanmasını önerdi. Bu öneri kabul edildi ve ilk Uluslararası Kadınlar Günü 1911'de kutlandı.8 Mart tarihi, 1917'de Sovyetler Birliği’nde kadınların oy hakkı kazanmasıyla daha da önem kazandı. Bu tarihten sonra 8 Mart, Sovyetler Birliği'nde ulusal bayram olarak kutlanmaya başladı.

NEDEN ‘KADINLAR GÜNÜ’?

8 Mart gelince tartışmalardan biri de "emekçi kadınlar günü" mü "kadınlar günü" mü oluyor. Ataerki var olduğundan beri kadınlar türlü türlü ayrımcılığa maruz bırakılıyor. Eşitsizliklerle mücadele ediyor. Kadınların büyük bir kısmı mülksüz ve emekçi. Bu hem ücretli çalışan kadınlar için hem de evde çalışan kadınlar için böyle. Ev içi emek, bakım emeği; kadınların sırtına binmiş yükler... Aynı zamanda kadınlar hâlâ dünyanın her yerinde eşit işe eşit ücret için mücadele ediyor. Ücretli çalışanların da ev içinde çalışan kadınların da hakkını alabilmesi için uzun bir yol var önümüzde. Bu nedenle de kadınları emekçiler ve emekçi olmayanlar olarak ayırmak içi emeği, bakım emeğini yok saymak anlamına gelecektir. 8 Mart; işçi, öğrenci, ev işçisi, mülksüz, yoksul, göçmen tüm kadınların günü.

TÜM DÜNYADA NE ZAMAN KABUL GÖRDÜ?

Birleşmiş Milletler, 1975'i "Uluslararası Kadınlar Yılı" ilan etti ve 1977'de 8 Mart'ı "Dünya Kadınlar Günü" olarak kabul etti. O zamandan beri 8 Mart, her yıl tüm dünyada kadınların emeklerinin ve başarılarının kutlandığı, toplumsal cinsiyet eşitliği için farkındalık yaratılan bir gün haline geldi.

TÜRKİYE’DE 8 MART

8 Mart Dünya Kadınlar Günü, ilk andan itibaren Türkiye’de kadınların mücadelelerini yükselttiği ve eşitlik talep ettiği bir gün oldu.

8 Mart Dünya Kadınlar Günü Türkiye'de ilk kez 1921 yılında, Rahime Selimova ve Cemile Nuşirvanova isimli iki komünist kadın tarafından İstanbul'da kutlandı. Bu tarihten sonra 1975 yılına kadar resmi olarak kutlanmadı.

1975 yılının Birleşmiş Milletler tarafından "Uluslararası Kadınlar Yılı" ilan edilmesi ve Türkiye'de de 8 Mart kutlamaları tekrar başladı. Aynı yıl İlerici Kadınlar Derneği'nin öncülüğünde Ankara'da ve İstanbul'da halka açık ilk kutlamalar gerçekleştirildi. 12 Eylül’den sonra baskılara rağmen 8 Mart kutlamaları devam etti. 1985 yılında Türkiye'de ilk kez "Kadın Koalisyonu" kuruldu ve 8 Mart kutlamaları daha da geniş kitlelere ulaşmaya başladı. 1987’deki Dayağa Karşı Dayanışma Yürüyüşü feminist mücadele açısından bir eşik oldu.

1990'lı yıllardan itibaren 8 Mart kutlamaları feminist hareketin de güçlenmesiyle daha da büyüdü ve çeşitlendi. Kadın örgütleri, sendikalar, siyasi partiler ve üniversiteler 8 Mart'ta çeşitli etkinlikler düzenlemeye başladı.

Günümüzde de her 8 Mart’ta kadınlar ülkenin dört bir yanında sokağa çıkıyor. Hakları, hayatları için mücadele ediyor.