Yedek vekilliğin geri çekilmesinde Anayasa’ya aykırılık tartışması

HÜSEYİN ŞİMŞEK

Anayasa değişikliğinin Genel Kurul oylamasında referandum için gerekli olan 330 oya ulaşamama kaygısıyla ‘yedek milletvekilliği’ni düzenleyen 5’inci maddenin geri çekilmesinde Anayasa’ya aykırı işlem yapıldığı tartışılıyor.

CHP, 316 imza ile TBMM’ye sunulan teklifin AKP’li Mustafa Şentop, Muhammet Emin Aktaşoğlu ve Abdurrahman Öz’ün imzalarıyla geri çekilmesinin “Anayasa’nın değiştirilmesi, seçimlere ve halk oylamasına katılma” başlıklı maddeye aykırı olduğunu savunuyor. Geri çekme için hazırlanan önergede en az 184 imzanın bulunması gerektiğini belirten CHP’liler, “değişiklik için milletvekili tam sayısının üçte birine ihtiyaç duyulur” hükmüne aykırılık bulunduğuna dikkati çekti.

'Tehditle imzanın kanıtı’

Söz konusu Anayasa’ya aykırılık iddialarına ilişkin BirGün’e konuşan CHP Milletvekili Mahmut Tanal, Anayasa değişikliğine ilişkin teklif verilmesi ve geri çekilmesi için Anayasa’nın 175’inci Maddesine sadık kalmanın zorunda olunduğunu vurguladı. Tanal, “AKP, milletvekillerinin Genel Kurul’da ret oyu vermesinden korktuğu için bu maddeyi eksik imzayla geri çekti. Bu bir usulsüzlüktür. Anayasa değişikliği tekliflerini gelişigüzel değiştiremezsiniz. Komisyonda ve Genel Kurul’da yapılabilecek öneri ve değişiklikte 175’inci maddeye bağlı olmalısınız. 316 kişi ile teklif veriyorsunuz, 3 kişi ile geri çekiyorsunuz. Milletvekillerinin öneriyi imzalarken iradeleri dışında baskı ve tehditle imzaladığının kanıtı ile karşı karşıyayız” dedi.

Yüce Divan örneği

Başbakan’ın ve Bakanlar’ın Meclis soruşturması yoluyla Yüce Divan’da yargılanabilmesi için Anayasa’nın 100’üncü Maddesine göre 55 milletvekilinin Meclis soruşturması açılması talebinde bulunması gerektiğini hatırlatan Tanal, “Böyle bir durum olduğunda ve 70 milletvekili imza verdiğinde, bu isimler arasından üçü gidip biz vazgeçtik derse soruşturma talebi geri çekilebiliyor mu? Çekilemiyor. O zaman 5’inci madde de bu yolla geri çekilemez. Önergenin komple geri çekilmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.

31 dakika sahtekârlığı

CHP’li Tanal, 5’inci maddenin tekliften çıkarılması için verilen önergenin üzerinde yazan saatlerin de yanlış olduğunu ifade etti. AKP’nin görüşmelere “demokratik bir hava katmak” için 3 imzalı önerinin görüşmelerini 31 dakika sürmüş gibi gösterdiğini belirten Tanal, “Birkaç dakika süren ve komisyon salonunda bulunan herkesin şahit olduğu görüşme, demokratik bir hava katmak için 31 dakika sürmüş gibi gösterilmiş. AKP’den bu ifadelerime karşı çıkan olursa birlikte komisyondaki kameralardan görüntüleri izlemeyi teklif edeceğim” diye konuştu.

*****

‘Doğuştan’ ifadesi metinden çıkarıldı

Anayasa değişiklik teklifindeki Cumhurbaşkanı’nın ‘doğuştan Türk olması’nı öngören hükümden ‘doğuştan’ ifadesi çıkarıldı

TBMM Anayasa Komisyonu’nda AKP ve MHP ortaklığıyla hazırlanan Anayasa değişiklik teklifinin 7 ve 8. maddesi de tartışmalar arasında geçti.

Kavgalar sürdü

Anayasa Komisyonu’nun 8. gününde de AKP’li ve CHP’li milletvekilleri arasında tartışmalar sürdü. Komisyon’da, Adalet Bakanı Bozdağ’ın konuşması sırasında Bakan’ın ‘Başkanlık sistemi’ savunmalarına karşılık CHP Adana Milletvekili Özdiş “Hitler de böyle gelmiş” dedi. AKP Trabzon Milletvekili Salih Cora’nın da Özdiş’e “Haddini bil. Hitler’i kendi tarihinde ara” diye bağırması ardından CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel ve Anayasa Komisyonu Sözcüsü Abdurrahman Öz’ün uyarılarıyla milletvekilleri arasındaki tartışma sonlandırıldı.

CHP’li Orhan Sarıbal da konuşmasında, “Alevi Çalıştayı’ndan Yavuz Sultan Selim katil köprüsü çıktı” deyince tartışma tekrar alevlendi. AKP’li Hakan Çavuşoğlu, Sarıbal’a, “Sen bunu Bursa’da söyleyemezsin, sokakta gezemezsin” diye bağırdı. Ardından CHP’li Mehmet Tüm, “Yavuz Sultan Selim Alevilerin katilidir” dedi.

‘Meclis soruşturması’ kaldı

Bu tartışmalar arasında Anayasa değişikliği teklifinin 7. maddesi de Komisyon’dan geçti. İlk metinde TBMM’nin ‘gensoru’ ve ‘Meclis soruşturması’ yoluyla denetim yapma yetkisi elinden alınması planlanırken verilen değişiklik teklifiyle ‘Meclis soruşturması’ yolu tekrar metne ilave edildi.

Komisyon’da Cumhurbaşkanı seçilme yeterliliklerini belirleyen 8. maddenin görüşülmesine geçildi. AKP’li vekiller bu madde hakkında da değişiklik önergesi verdi. Buna göre ilk metinde Cumhurbaşkanı’ seçilebilmek için ‘doğuştan Türk vatandaşı’ olunmasını öngören ifadelerden ‘doğuştan’ ibaresi çıkarıldı. Söz konusu madde de Komisyon’dan geçti. Öte yandan, Cumhurbaşkanı’na kamu kurumlarıyla ilgili kararname yetkisi veren madde de iptal edildi.

Hangi maddeler geçti?

Komisyon’da şimdiye kadar kabul edilen maddeler şöyle;

1. madde: Anayasa’da yargı yetkisinin ‘bağımsız mahkemelerce kullanıldığı’nın belirtildiği maddeye ‘ve tarafsız’ ifadesi eklendi.

2. madde: TBMM’ye seçilen milletvekili sayısı 600’e çıkarıldı.

3. madde: Seçilme yaşı 25’ten 18’e düşürüldü. Zorunlu askerliğin yapılmış olmasına dair ifadeler yerine ise “askerlikle ilişiği olanlar” ifadeleriyle değiştirildi.

4. madde: Milletvekili seçimlerinin 4 yılda bir yapılmasını öngören Anayasa maddesi, 5 yılda bir ve Cumhurbaşkanlığı seçimleriyle aynı gün yapılması yönünde değiştirildi.

5. madde: Görüşmelerde 3 milletvekilinin önergesiyle geri çekilen madde ‘yedek milletvekilliği’ne hükümleri içeriyordu.

6. madde: TBMM’nin Bakanlar Kurulunu ve Bakanları denetleme yetkisi elinden alındı.

7. madde: TBMM’nin denetim yollarından olan ‘gensoru’ ortadan kaldırıldı. Teklifin ilk halinde ortadan kaldırılması planlanan ‘Meclis soruşturması’ ise değişiklik önergesiyle tekrar metne ilave edildi.

8. Madde: Cumhurbaşkanı seçilme şartları arasında bulunan “doğuştan Türk vatandaşı olanlar arasından” hükmü, “Türk vatandaşları arasından” şeklinde değiştirildi. Cumhurbaşkanı seçilenin partisiyle ilişiğinin kesileceğine ilişkin hüküm de anayasadan çıkarılıyor.

*****

Şikâyet Ankara’ya gönderildi

Eski bakanlar Bülent Arınç, Hüseyin Çelik, Suat Kılıç ve Sadullah Ergin için yapılan 'FETÖ' şikâyeti Ankara Başsavcılığına gönderildi.

Avukat Burak Bekiroğlu'nun İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na verdiği şikâyet dilekçesinde 4 eski bakanın Fethullah Gülen cemaatiyle irtibatlı oldukları iddia ediliyor. Ayrıca bu dört bakana darbeye zemin hazırlamak suçlaması yöneltiliyor. Dilekçede, Eeski TBMM Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın FETÖ ile fikir ve eylem birliği içerisinde hareket ettiği de öne sürülüyor.

Dilekçede dört bakanın evlerinde, işyerlerinde arama yapılması, cep telefonlarına el konularak imajlarının alınması istendi.

Dilekçede, “Şüphelilerin 15 Temmuz terör saldırısında herhangi bir rolleri var mı, bunun tespiti gerekmektedir” denildi. Dilekçeyi işleme alan İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı bu soruşturma hakkındaki kararını verdi. Soruşturma dosyası hakkında ‘görevsizlik’ kararı vererek Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderildi.

Söz konusu şikayet 15 Temmuz Darbe Girişimi’nin ardından, Ağustos ayında yapılmıştı.