‘Yeşil Yol çevreye zarar’
Sayıştay, Doğu Karadeniz’deki 8 ilin yaylalarını birbirine bağlamak üzere yapımına başlanan “Yeşil Yol Projesi” için ÇED raporları düzenlenmemesini eleştirdi
NURCAN GÖKDEMİR -@nurcangokdemir
nurcangokdemir@birgun.net
Sayıştay’dan Samsun’dan Artvin’e 8 ilin yaylalarını birbirine bağlayacak 2 bin 600 kilometrelik “Yeşil Yol Projesi”ne halktan, sivil toplum örgütlerinden yönelen eleştirilere haklılık kazandıran bir tespit geldi. Sayıştay, planlamaların ve projenin uygulanmasının Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporlarına göre yapılması ve raporlara uygunluğunun gözetilmesi gerektiğini bildirdi.
Sayıştay’ın DOKAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığının 2016 yılı hesaplarını denetim raporunda, Doğu Karadeniz bölgesinin yaylalarını birbirine bağlamak üzere başlatılan ve çevreye büyük zararlar veren yola ilişkin tespitler yer aldı.
Projeye ÇED raporları düzenlenmeden başlanılmasının eleştirildiği raporda, “DOKAP Eylem Planı’nda, bölgenin turizme kazandırılması için gerek yol yapım çalışmalarının yapılması, gerekse de turizm yatırımlarının desteklenmesi öngörülmüştür. Doğu Karadeniz Bölgesi, doğal ve kültürel değerler yönünden önemli potansiyellere sahip olmanın yanında önemli çevre sorunları ile karşı karşıya kalmaktadır” denildi. Raporda, Uluslararası Koruma Birliği’nin bölgeyi “korunması gereken önemli ekolojik hassas bölgeler” arasına aldığı vurgulandı.
Yasal zorunluluk
Çevre Kanunu’nda, “Faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler Çevresel Etki Değerlendirme Raporu hazırlar” denildiği belirtilerek, şunlar kaydedildi:
“Geniş bir bölgeyi kapsayacak ölçekte yol güzergâhı ve turizm tesislerini planlayan DOKAP projeleri için ÇED ‘Olumlu-Olumsuz’ veya ‘Çevresel Etkileri Önemsiz Belgesi’nin alınmasıyla, her türlü çevresel etki kayıt altına alınarak, yatırım yapılabilecek ve korunması gereken alanlar açık olarak önceden belirlenebilirdi.”
2016’da 50 milyon kaynak
Proje için DOKAP’ın, büyükşehir belediyeleri ve il özel idarelerinin projelerinden 39’unu kabul ettiği bildirilen raporda, “Yeşil Yol” için 2016’da 50 milyon 403 bin lira kaynağın aktarıldığı belirtildi.
2016 Yılı Yatırım Programı’nda yer alan projedeki yol imalatlarının çevresel etki değerlendirmesi yapılmasını gerektirecek boyutta olduğunun belirtildiği raporda, şunlar kaydedildi:
“Yol projelerinin çevresel etkileri hem inşaat, hem de yolun kullanımından kaynaklanmaktadır. Genel olarak yol projeleri hava kalitesi, su kalitesi, toprak kalitesi, biyolojik çevre üzerine çeşitli etkilere sebep olur. Ayrıca Eylem Planı’nda bölgede doğal hayatın korunmasının sağlanması da önemli ihtiyaç alanı olarak vurgulanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için dahi yapılacak yatırımlarda çevresel etki değerlendirmelerinin yapılmasını zorunlu kılmaktadır.”
İllerBankası ile DOKAP arasında teknik işbirliği protokolü imzalanarak, DOKAP’ın ilgili idarelerle gerekli koordinasyonu sağlaması kararı alındığını belirtilerek, “Ancak, İller Bankası’na 2 milyon TL aktarılmasına rağmen, çevresel etki değerlendirmeleri için herhangi bir çalışmanın yapılmadığı anlaşılmıştır” denildi.
2600 km “Köy yolu” imiş
DOKAP ise bu tespitlere karşı 2 bin 600 kilometrelik Yeşil Yol’un “Köy yolu” olduğunu iddia ederek, bu nedenle yasanın ÇED zorunluluğu getirmediğini ifade etti.
Sayıştay ise planın bölgenin turizme kazandırılmasına yönelik yatırımları kapsadığını belirterek, “Açıklamalar yeterli görülmemiştir” karşılığını verdi.