Yıl bitse de direniş bitmez
Hazırlayan: Dilan ESEN
Geride bıraktığımız 2022’nin hafızalarda direnişler, grevler ve emekçinin isyanıyla kaldı. İnşaattan metale, kağıttan kimyaya ve tekstile kadar çok sayıda sektörde emekçiler hakları için ayaklandı. Toplu iş sözleşmelerinde çıkan anlaşmazlıklar, mobbing, baskı, şiddet, yeteriz ücretler, kötü çalışma koşulları, işten çıkarılma… Tüm bunlara karşı ülkedeki işçiler, hakkını aradı, hem iktidardan hem de işverenden hesap sordu. Emekçiler, direnmeye bu yıl da devam edecek, direniş bu düzen yıkılına kadar sürecek.
***
MADEN OCAĞININ DİBİNDE ÖLÜM…
Bartın’ın Amasra ilçesindeki 14 Ekim’de Türkiye Taşkömürü Kurumu Amasra Müessese Müdürlüğü’ne bağlı maden ocağında grizu patlaması gerçekleşti. Patlamada yeraltında bulunan 110 madenciden 42’si hayatını kaybetti. Başlatılan soruşturmada Amasra Müessese Müdürü Cihat Özdemir’in de bulunduğu 8 kişi tutuklanırken, 4’ü adli kontrolle olmak üzere 16 kişi ise serbest bırakıldı. TBMM’de Amasra Maden Kazasını Araştırma Komisyonu kurulurken katliamla ilgili çeşitli skandallar da ortaya çıktı. Maden Mühendisleri Odası, kazaya neden olan etkenler ve sorumluları şöyle sıraladı: “Maden ve İş Güvenliği mevzuatlarının yeterli olmadığı bu facia ile açığa çıkmıştır. Kazadan sorumlu kurumlar hükümete bağlı kurumlarıdır. Müfettişlerin ve denetçilerin bir bölümü, yeterli deneyime sahip değillerdir. Can kurtarma ekiplerine zamanında ocakla ilgili bilgiler verilememiştir. Kurtarma çalışmaları için ekiplerin koordinasyonu sağlanamamış, ocağa girişler kontrol edilememiştir.” Öte yandan bu yıl çok sayıda madenci yeraltında hayatını kaybetti.
***
YASAĞA RAĞMEN KAZANDILAR
Evrensel ve anayasal bir hak olan grev hakkı, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yasaklandı. Kocaeli’nde Birleşik Metal-İş’in, Bekaert fabrikasıyla yaptığı toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin uyuşmazlıkla sonuçlanması sonucu grev kararı alındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan 13 Aralık’ta Birleşik Metal-İş’in grevini ‘milli güvenliği bozucu nitelikte’ görerek erteledi. Sendika ve işçiler, bunun erteleme değil, yasaklama kararı olduğunu belirterek grevi yine de gerçekleştirme kararı aldı. Grev kazanımla sonuçlandı. Son yasakla birlikte AKP’nin iktidar olduğu dönemde toplam 19 grev yasaklandı. Öte yandan hem MESS hem de toplu iş sözleşmesi süreçlerinde yaşanan anlaşmazlıklar sonucu çok sayıda metal fabrikasında işçiler eylemler yaptı.
***
SOKAKLAR DİRENİŞ PEMBESİNE BOYANDI
Yemeksepeti, Trendyol Express, Hepsijet, Yurtiçi Kargo ve diğer motokuryeler için 2022 direnişle geçti. Uzun çalışma saatleri, yetersiz zamlarla birleşince isyan eden işçiler, haftalarca çalışmayarak eylem yaptı. Yemeksepeti işçileri İstanbul’un sokaklarını bu kez direnişleriyle pembeye boyadı. Uzun çalışma saatleri ve mola hakları neredeyse olmayan emekçiler, siparişi yetiştirmek uğruna canından bile oldu.
***
TEKSTİLDE EMEK PATLAMASI
2022’nin öne çıkan direnişlerinden biri de tekstil işçilerininki oldu. İstanbul’da, Antep ve bölgedeki çorap fabrikalarında işçiler, ek zam talep etti. Fabrikaların önlerinde direndi. Diğer tekstil fabrikalarında ise direniş sürüyor. Bursa’da sendikalı oldukları için Turkuaz ve Barutçu Tekstil’de eylemlerini devam ettiren emekçi kadınlar, vazgeçmiyor. Tekstil sektörü de ekonomik kriz nedeniyle büyük sıkıntıda. Sıkıntı ise yine işçiye yansıyor. İşçiler, işten çıkartılıyor.
***
EKMEK İÇİN KELEPÇELİ ELLER
İstanbul Esenyurt’taki Migros Depo işçilerinin düşük maaş dayatmasına karşı başlattığı iş bırakma eylemi günler sürdü. Depo, Liman, Tersane ve Deniz İşçileri Sendikası (DGD-Sen) üyesi işçilerin işveren Tuncay Özilhan’ın evinin önünde yapmak istediği eylem yasaklandı. İşçiler çok kez gözaltına alındı. Gözaltına alınan işçilerin kelepçeli elleriyle gözyaşlarını silen fotoğrafları gündeme oturdu.
***
HUZURUNUZ ÇOK KAÇACAK
Koç Holding’in işçi kıyımı dayatması karşısında TÜPRAŞ Aliağa Rafinerisinde çalışan işçiler, işyerine kapanma eylemi başlattı. 28 Mayıs’ta eylem yapan işçilerin ‘huzuru bozduğu’ iddia edildi.
***
13 YIL SONRA BASINDA İLK GREV
Türkiye Gazeteciler Sendikası’na üye BBC Türkçe’de tıkanan toplu iş sözleşmesi sürecine karşı çalışanlar 14 Ocak’ta grev başlattı. BBC ile kurumun İstanbul bürosunda çalışan gazetecilerin örgütlü olduğu Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) arasındaki toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde uzlaşmaya varıldı. Bu grev basında 13 yıl sonraki ilk grev oldu.
***
BU DÜZEN SONLANACAK
İzmir Torbalı’da Philip Morris fabrikasında faaliyet yürüten Euroserve’de çalışan işçiler, Türkiye Gıda Sanayii İşçileri Sendikası’na (Gıda- İş) üye oldukları için işten atıldı. Eylemlere başlayan işçiler, “Kararlı bir biçimde mücadele ederek bu düzeni sonlandıracağız” dedi.
***
İZMİR’DE YENİ GREV KAPIDA
İzmir’de Konak Belediyesi ve Karabağlar Belediyesi’nde çalışan toplam 2 bin işçiyi ilgilendiren toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamadı. DİSK’e bağlı Genel İş Sendikası İzmir 5 No’lu Şubesi bunun üzerine grev kararını kapıya astı. İşçilerin 16 Ocak’ta greve başlaması bekleniyor.
***
GÖÇMENLER YANARAK ÖLDÜ
İstanbul Güngören’de 11 Şubat’ta tekstil malzemelerinin üretildiği işyerindeki yangında 5 göçmen işçi yanarak hayatını kaybetti. Kimyasal madde ve elyafların tutuşması nedeniyle kapkara dumanın bir anda sardığı binada zaman zaman patlama sesleri de duyuldu. Yangında ölen beş kişiden üçü Suriyeli Cesim Elvaaka, Uday Al-Wadweed ve Majid Al Jadaan. Özbek ve İranlı 2 işçi de yaşamını yitirdi. İşyerinde kapının kilitli olduğu belirtildi.
