Yurttaşa ayrılmayan kaynak faiz ve reklama aktı: Seçim musluk açtırdı
Merkezi yönetim bütçesi yılın ilk üç ayında 513,5 milyar TL açık verdi. Cumhurbaşkanlığı’nın örtülü ödenek harcaması 2,5 milyar TL’ye ulaştı. Emekliye kaynak bulamayan ve yurttaşları yoksulluğa sürükleyen iktidar, faize 250 milyar TL, tanıtıma ise 825,6 milyon TL harcadı.
Mustafa BİLDİRCİN
Türkiye'de on milyonlarca yurttaşı yoksulluğa mahkum eden ekonomik kriz, iktidarın kaynakları kullanma tercihini değiştirmedi. Hemen her dönem olduğu gibi 2024 yılının ocak-mart döneminde de kaynaklar adeta savruldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kullanımına sunulan ve hesabı sorulamayan gizli hizmet gideri harcamasının yanı sıra temsil ve tanıtma harcaması, faiz harcaması ve kiralama harcamalarının büyüklüğü de dudak uçuklattı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre, merkezi yönetimin bütçe geliri Mart 2024’te, Mart 2023’e oranla yüzde 68,7 artarak 483 milyar 842 milyon TL olarak gerçekleşti. Mart 2024’teki bütçe giderleri ise Mart 2023’e oranla yüzde 107,4 artış ile 692 milyar 807 milyon TL olarak kaydedildi. Merkezi yönetimin üç aylık bütçe açığı ise kayıtlara, 513 milyar 482 milyon TL olarak geçti.
GİZLENEMEYEN ÖDENEK
İktidarın bütçe kullanım tercihleri de dikkat çekti. AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan döneminde tarihi rekorlar kıran Gizli Hizmet Giderleri, Ocak-Mart 2024 döneminde de kesmedi. Cumhurbaşkanı tarafından harcanabilen ve hesabı sorulamayan kalemden mart ayında yapılan harcama 322 milyon 263 bin TL, 2024’ün ilk üç ayında yapılan toplam harcama ise 2 milyar 504 milyon 301 bin TL oldu.
TASARRUF KÂĞIT ÜZERİNDE
Bütçe giderlerine yönelik veriler, israf harcamaları arasında gösterilen kiralama işlemlerinin de tam gaz devam ettiğini ortaya koydu. Kamunun mart ayı kiralama giderlerinin 1 milyar 813 milyon 445 bin TL olduğu bildirildi. Toplam kiralama giderleri içinde 970 milyon 799 bin TL’lik harcama ile personel servisi kiralama gideri büyük yer tuttu.
Kiralama giderlerinin mart ayına yönelik ayrıntıları, bakanlığın raporunda şöyle sıralandı:
•Taşıt kiralama: 373 milyon 424 bin TL
• Hizmet binası kiralama: 192 milyon 64 bin TL
• Hava taşıtı kiralama: 198 milyon 412 bin TL
• Lojman kiralama: 36 milyon 423 bin TL
BÜTÇE FAİZE
Kamunun faiz giderinde de çarpıcı artış yaşandı. Merkezi yönetimin Ocak-Mart 2023 döneminde 100 milyar TL olan faiz gideri, Ocak-Mart 2024 döneminde yüzde 150’lik artış ile 250 milyar TL ile ifade edildi.
TEMSİLE REKOR HARCAMA
Bakanlığın verilerine göre, temsil ve tanıtma harcamasında rekor kırıldı. Ocak ayında 18,8 milyon TL, şubat ayında 92,2 milyon TL olan temsil ve
tanıtma gideri, mart ayında 714,4 milyon TL’te fırladı.
Temsil ve tanıtma giderindeki artış akıllara 31 Mart’ta gerçekleştirilen yerel seçim döneminde bakanlıklar eliyle yürütülen seçim propagandasını getirdi.
MÜTEAHHİTLERE MUSLUK
Kamunun müteahhitlik giderindeki çarpıcı artış da verilere yansıdı. Buna göre, ocak-mart dönemi müteahhitlik gideri 56 milyar TL'ye dayandı.
Müteahhitlik giderinde aylara göre gerçekleşmeye, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerinde şöyle yer verildi:
• Ocak: 1,2 milyar TL
• Şubat: 23,4 milyar TL
• Mart: 31,3 milyar TL