1. Yılında Lübnan Savaşı

İsrail Dışişleri Bakanı Tzipi Livni "bir yıl sonra geriye dönüp baktığımızda başarılı olduğumuzu söyleyebiliriz" diyor. Bayan Livni yanıldığını kendisi de biliyor. Çünkü geçen yıl bu günlerde devam eden ve 34 gün süren 5. Arap-İsrail Savaşı'nda İsrail'in askeri ve siyasi olarak kriz yaşadığını yenildiğini gösteren onlarca kanıt mevcut.

Lübnan Savaşı'nda hem Lübnan hem de Hizbullah büyük kayıplar verdi. Ülkenin üçte biri yerle bir oldu.
Ancak, İsrail ordusu ilk kez zorlandı; biryarı-askeri gücü kara aşamadı. İsrail halkı yıllar sonra ilk kez kendisini açık tehdit altında hissetti. Kuzey İsrail'de halkın neredeyse tamamı güneye göç etti. İsrail Hizbullah'ın katyuşalarını durduramadı. Füze savunma sistemi iflas etti. Çünkü, Hizbullah İsrail'in savunma ve haberleşme sistemini çözmüştü. Sonunda, İsrail'de kriz yaşandı. Genelkurmay Başkanı Dan Halutz istifa etti. İşçi Partisi lideri ve Savunma bakanı (kapalı dürbünle cepheye bakan) Amir Peretz görevini bırakmak zorunda kaldı.

Lübnan Savaşı "aracılar savaşıydı". Bir yanda Hizbullah, İran ve Suriye, diğer yanda İsrail, ABD ve müttefik Arap ülkeleri vardı. O dönemde İran'a saldırı planları yapan ABD'nin önündeki en büyük engel Hizbullah'tı. Hizbullah "temizlendikten" sonra İran'a saldırı yolu açılacaktı. Ancak plan tutmadı. Bu yüzden Hizbullah'ın "divine victory" yani "ilahi zafer"i bir anlamda İran'ın zaferi sayılabilir. Şii bir örgüt ilk kez bölgede Sünni kitleler arasında popülarite kazandı, direnerek ve savaşarak bir noktaya ulaşabileceğini inandırdı. Ya da insanlar böyle düşündü. Bugünlerde Hamas'ın ayakta kalması, nafile diretmesi biraz da o günkü direnişi model almasından kaynaklanır. Ancak, Lübnan ve Gazze'de koşullar ve siyasi gelenek farklıdır.

Hizbullah'ın direnişi bölgedeki rejimler açısında da tehlike oluşturdu. Çünkü, Kahire, Amman, Kudüs ve Gazze'de insanlar "silahlı direnişe" olan inançlarını yenilerken, bu başkentler yeni bir tehlikeyle karşı karşı kaldıklarının farkına vardılar. Artık karşılarında hem sokaktaki kitleler hem de güçlenen Şiilik vardı. Bu yüzden Ürdün, Mısır ve Riyad rejimleri Lübnan savaşı sırasında İsrail'e zımni bir destek verdiler; İsrail'in saldırısına sessiz kaldılar.

İran'ın Hizbullah aracılığı ile kazandığı bu "başarı" Ortadoğu'daki Şii/Sünni ekseninin keskinleşmesi ile sonuçlandı. İran kendine güvenini perçinlendi. Bölgenin lider ülkesi konumuna geldi.

ORTADOĞU'NUN KOPYASI
Savaş sonrası Lübnan'ın iç politikasında da güçlendi Hizbullah. ABD; İsrail, Suudi Arabistan destekli Sinyora Hükümeti, Düziler ve bir kısım Hıristiyanlara karşı Hizbullah'la birlikte hareket eden Michael Aoun, Cumhurbaşkanı Lahud'tan oluşan ikili yapıda bir değişiklik olmadı.

Ülkedeki kırılgan denge hala geçerliliğini korusa da, BM, örgütü si-lahsızlandıramadı. Aralarında Türk askerinin de bulunduğu BM Barış Gücü'nün Lübnan'dan çok İsrail'i korumakla mükellef olduğu biliniyor. Çünkü 34 gün süren savaş boyunca, askerleri İsrail tarafından vurulmasına rağmen kılını kıpırdatmayan, ateşkes ilan ettiremeyen BM, "barış gücü" adı altında ülkeye konuşlandı.

ÜÇ İÇ SAVAŞ
Birikim Dergisi'nin Ocak 2007 bahar sayısında Koray Çalışkan'la birlikte kaleme aldığımız Üç İç Savaşı başlıklı yazıda Irak ve Filistin'in yanına Lübnan'ı da koymuştuk. Soğuk savaş döneminde birçok ülkenin hesabını bu ülke üzerinden görürken Ortadoğu'nun küçük bir kopyası olarak tarif edebileceğimiz Lübnan bu kez farklı güçlerin hesaplaşma alanı olarak karşımızda duruyor. Çünkü, İsrail'in Lübnan'a saldırısı için gösterdiği "asker kaçırma" bahanesi" bir yana geçen yılın mart ayında İsrailli generallerin saldırı planı için ABD ile görüştüğü biliniyor. Ülkedeki her suikastı ya da saldırıyı Suriye'nin üzerinden açıklamaya çalışma, ülkedeki ikili yapıyı; Suriye karıştı ya da yandaşlığı üzerinden açıklama artık yeterli değil. Çünkü Ortadoğu'da taşlar yerine oturmadan Lübnan'da istikrar zor görünüyor. İç savaş tehlikesi Irak ve Filistin'de olduğu gibi Lübnan için de geçerli. Her şey bir yana Kana Katli-amı'nı unutmak mümkün değil. Tıpkı Sabra, Şattila gibi.