Feminizme her zaman ihtiyacımız var

Ecem ÖZENSOY

Feminizmi yalnızca 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde değil, toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanana kadar her zaman gündemde tutmaya ihtiyacımız var. Tarih boyunca kadınlar maruz kaldıkları ayrımcılığa ve eşitsizliğe karşı verdikleri mücadele sayesinde çok şey kazandılar, bugün modern ve uygar bir toplumun bireyleri olarak hepimiz artık kadın ve erkeğin “eşit” olduğunu kolaylıkla öne sürebiliyoruz. Pek çok açıdan tüm engeller ve sınırlandırılmalar ortadan kalkmış gibi gözüküyor. Ancak durum gerçekten böyle mi? Elbette bu soruya şüpheci yaklaşmakta fayda var. Bu amaçla feminizmin gerçekte ne anlama geldiğine, neleri başardığına ve günümüzde değişen anlamlarına bakmak için “bir solukta” okunabilecek bir rehber bize yardımcı olabilir.

Say Yayınları etiketiyle yayımlanan Harriet Dyer’ın Bir Solukta Feminizm adlı kitabı, feminizmin tarihsel gelişimine dair özet bir giriş sunuyor. Birinci Dalga Feministler, İkinci Dalga Feministler, Üçüncü Dalga Feministler hangi amaçlarla yola çıktılar, kadınların özgürleşmesi ve eşitliğin sağlanmasında başardıkları şey neydi ve tüm bu farklı akımları birbirinden ayıran keskin bir çizgi var mıydı? Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet arasındaki temel farklar nelerdir ve kuir teorisyenler cinsiyetin performatif bir şey olduğunu söylerken aslında ne demek istemişlerdir? Bu ve benzeri pek çok soruya açıklayıcı cevaplar sunan kitap, ataerkil bir toplumda yaşayan kadınların dünya tarihindeki en büyük mücadelelerden birisine nasıl katkı sağladığını örnekler üzerinden gösteriyor. 1882 yılında evli kadınlara mülkiyet hakkı tanınması, 1976’da tecavüzün örf ve âdet hukuku suçundan çıkarılıp hukuki bir tanımla esasen suç haline gelmesi gibi yürürlüğe konulan düzenlemeler, feminizmin Batı dünyasındaki seyrini anlamak için önemli gelişmelerdir. Dyer her bölümde hangi hukuksal kazanımların elde edildiğini kronolojik bir tabloyla gösterir. Ayrıca, kitabın sonunda yer alan okuma önerileri ve temel kavramlar listesi, feminist düşünceyle yeni tanışan her yaştan okuyucuya yardımcı olacak nitelikte.

Bir Solukta Feminizm, temelde ABD ve Birleşik Krallık olmak üzere Batı feminizmine dair genel bir çerçeve sunmayı amaçlayan bir kitap, fakat çeşitli yerlerde Hindistan, Suudi Arabistan, Filipinler gibi çeşitli coğrafyalardaki feminist hareketlere ilişkin anekdotlar bulmak da mümkün. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin var olduğu bir dünyada yaşama umuduyla...