Tonlarca arpa yollarda bekliyor
Tonlarca arpa ve buğday köy sokaklarında bekletiliyor. İthal buğdayla stoklarını dolduran Toprak Mahsülleri Ofisi’nin günlerdir alım yapmasını bekleyen üreticiler bir kez daha ucuz fiyatla tüccara mahkûm olacak.
Berkay SAĞOL
Enflasyonla beraber her geçen gün hayat pahalılığı artmaya devam ederken, ülkenin çiftçileri en zor günlerini yaşıyor. Arpa ve buğday hasadının yapıldığı günlerde, AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan buğdayın kilosunun 8,25 lira, arpanın ise 7,5 liradan alınacağını açıkladı.
TÜİK’in dış ticaret verilerine göre buğday üretimi açısından verimli olarak nitelenen 2023’ün ilk 5 ayında Türkiye toplam 6.5 milyon ton ekmeklik buğday ithal etti. Bu durum iç piyasada fiyatların TMO’nun alım fiyatının altında kalacağı anlamına geliyordu. Fakat küçük çiftçiden ürün almak yerine TMO depolarını ithal buğday ile doldurmuştu bile.
Bir zamanlar çiftçinin kara gün dostu olan Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), cumhurbaşkanının bu taahhüddünü boşa çıkardı. Bırakın çiftçinin elindeki ürünleri bu fiyatlara almayı, üreticilere 20 gün boyunca randevu bile verilmedi. Tüccara mahkûm edilen üreticiler dert yanıyor. Üreticiler gübre, mazot ve diğer girdilerinin geçen yıla göre iki katına çıktığını ancak geçen sene 7 liradan verdikleri arpayı bu sene 5 liradan tüccara sattıklarını söylüyor. Yine geçen sene 7,5 liradan sattıkları buğdayı da daha ucuza verdiklerini belirterek, “Bu fiyatlar akıl alır gibi değil” diyerek yaşananı özetliyor. Geçimini çoğunlukla arpa, buğday, nohut gibi hububat üreterek sağlayan Uşak’ın Ulubey ilçesindeki köylerde çiftçiler ne yapacaklarını kara kara düşünüyor. Ulubey ilçesine bağlı İnay Köyü’ne gittiğimde ilk olarak köydeki hemen hemen her beş evden birinin önünde tonlarca arpanın yere döküldüğünü gördüm. Bazı üreticiler ise arpa ve buğdaylarını traktörünün kasasında hemen bir yere götürecek şekilde hazırda bekletiyor. Köye girdiğimde Tarım Kredi Kooperatifi’nin duyuru yaptığını ve alım yapacağını öğrendim.
Yerde bekleyen tonlarca arpaya yaklaştığımda ise evden arpaların sahibi yanıma geldi. Üretici Süleyman Arıkan ile yaptığımız sohbette, kendisine önce burada kaç ton arpa olduğunu sordum. Bana yaklaşık 150 ton arpa olduğunu ve mecburen bu şekilde beklettiğini söyleyerek derdini anlattı.
TÜCCAR PARAYI NE ZAMAN VERİR BELLİ DEĞİL
Yaklaşık 40 yıldır çiftçilik yaptığını söyleyen Arıkan, “TMO’dan günlerce randevu almaya çalıştım alamadım. Ne yapacağımı bilemedim buraya devirdim arpayı bekliyorum. Bu gidişle mecburen tüccara 5 liradan satacağım çünkü paraya ihtiyacım var ve saklayabilecek depom yok. Gerçi tüccardan da parayı ne zaman alırız o da belli değil ama ne yapalım” dedi.
Arıkan’a, “Tarım Kredi Kooperatifi alım yapacakmış ona ne diyorsun” şeklinde soru yönelttiğimde ise “Onların da nasıl alacağı belli değil bugün akşama doğru belli olur kim bilir ne şartlar sunacaklar” diye yanıt verdi.
Köyde gezdiğim neredeyse her sokakta tonlarca arpa gördükten sonra o bölgedeki çiftçilerin tamamının hububatlarını eledikleri, kendi aralarında çalkak dedikleri yere gittim. Tarım Kredi Kooperatifinin aynı gün alım yapacağını açıklamasının ardından birçok çiftçinin ürünlerini elemeye getirdiklerini gördüm. Burada Cem Tokul isminde bir üretici, Tarım Kredi Kooperatifi’nin yalnızca üreticinin borcu kadar alım yapacağını söyledi. Tokul, “Mecburen vereceğiz onlar da 5,75 liradan alım yapıyor ama en azından oraya olan borcumuz kapanır. Elimizde ürün kalırsa onu da mecburen tüccara satacağız. Çünkü bankalara ve başka yerlere borcumuz var, buna mecburuz” diye konuştu.