12 Eylül karanlığına tutulan bir ışık

Yunis ALAÇAM

12 Eylül faşist darbesi, yaşı ellinin üzerinde olanların belleklerinde silinmeyen izler bıraktı, topluma derin travmalar yaşattı. Birçok kez dinlediğimiz bu döneme ilişkin yaşanmışlıklar kendinden sonra gelen kuşakları ise derinden etkiledi.

Kapalı kapılar ardında, 90 güne varan gözaltı süreçlerinde devrimci tutuklulara çeşitli işkence ve kötü muamelelerde bulunulduğu, zulüm dolu uzun tutsaklık yıllarında ailelerinin onlarla çok zor koşullarda görüşebildiği anlatılırdı.

Bugünlerde NotaBene Yayınları'ndan üçüncü baskısı çıkan “Eylül Karanlığından” adlı kitap, bu yaşananları çok farklı bir şekilde dile getiriyor. Kendisi de bir süre tutuklu kalan Alime Mitap, o dönemde yapılanların açığa çıkması, işkence ve kötü muamelelerin dünyaya duyurulması için alışılmadık bir yola başvurmuş. Gördüklerini, yaşadıklarını tuvale dökerek en zarif ve en etkileyici bir şekilde insanların görmesini sağlamış. Bu resimler aynı adla kitap olarak da yayınlanmış.

1988’den itibaren yurtiçinde ve yurtdışında birçok kentte “Eylül Karanlığından” adıyla sergilenen resimleri izleyenlerin derinden etkilendikleri anlaşılıyor.

12 Eylül 1988’deki Ankara sergisinde eğitimci Ali Demir, izlenim defterine şu notu yazar:

“Hiçbir sergide bu denli heyecanlanmadım. İnsanın insanlaşması doğrultusunda verdiğiniz savaşım milyonların ortak sesidir…” *

Cenevre sergisinde (1989), İşkenceye Karşı İsviçre Komitesi başkanı François de Vargas ise duygularını şu satırlarla ifade etmiş: “Dehşeti, çaresizliği ama aynı zamanda dayanışmanın varlığından doğan bir umut ışığını sözcüklerden daha iyi anlatan resimler, desenler”. **                       

Büyük ilgiyle karşılanan bu eser üzerine, yayınlandığı dönemde ve sonraki yıllarda pek çok yayın kuruluşu, toplumun önde gelen kanaat önderleri, kitap hakkında görüşler yayınlamış. Bu kadar ilgiye karşın, mütevazi kişiliğiyle Alime Mitap, hiçbir zaman kendisini öne çıkarmamış.

Eylül Karanlığından’ın şimdi genişletilmiş üçüncü baskısı yayınlanmış bulunuyor. Özellikle o günleri yaşamayan genç kuşaklara, ülkeye yaşatılan karanlığı nahif bir şekilde anlatan bu kitap, bir tarihi belge değerindedir.

Eleştirmen-yazar Hülya Soyşekerci şu cümlelerle değerlendirmiş kitabı:

“Ressam-yazar Alime Mitap’ın 12 Eylül tanıklıklarını görselliğin olanaklarıyla dillendirdiği resimlerinde bu onurlu direnişi sessiz haykırışlar halinde, yüreğimizin derinliklerinde duyumsuyoruz… Bütün bu resimler, unutmaya, unutturulmaya ve bellek aşınmasına meydan okuyor. Vicdana, yüzleşmelere, sorgulamalara çağırıyor herkesi…”***

Alime Mitap, 12 Eylül darbesi sonrasındaki insan hakları ihlallerini yansıtan resimlerini içeren bu kitabıyla -sayfalarını her çevirdiğimizde- bizi o günlere götürüyor, şimdi yaşları 60’ı geçmiş olan onurlu bir kuşağa yaşatılanları anlatıyor. Bir aydın sorumluluğu ve sanatçı duyarlılığı ile yüreklice çizdiği bu resimler için kendisine ne kadar teşekkür etsek azdır…

*Eylül Karanlığından, sayfa: 104.

**Eylül Karanlığından, sayfa: 100.

*** Hülya Soyşekerci (Mesele Dergisi, 2014 Eylül sayısı).