9 aydır çözüm yok
Deprem bölgelerindeki yurttaşların sorunları ilk günkü gibi duruyor. Yaşam mücadelesi veren afetzedeler, kış aylarının yaklaştığını ve devletin verdiği ‘ev’ sözünü yerine getirmediğini söyledi.
İlayda KAYA
Maraş merkezli 6 Şubat depremlerinin üzerinden 9 ay geçti. Sorunlar ilk günkü gibi duruyor. Yıkılan kentlerdeki çadırlarda, konteynerlerde, hasarlı evlerde kalarak yaşam mücadelesi veren depremzedelerin başta barınma olmak üzere birçok sorununa çözüm bulunabilmiş değil. Kışı konteynerlerde ve çadırlarda karşılamaya hazırlanan depremzedeleri zorlu günler beklerken, her sağanakta su baskınlarının yaşanması da bir başka sorun olarak duruyor. AFAD ise dün branda dağıtmaya başladı. Deprem bölgesinde mart ayında temeli atılan kalıcı konutlar ise tamamlanmadı. Depremzedeler, sahipsiz bırakıldıklarını belirterek "Verilen sözler tutulmadı" dedi.
11 ilin etkilendiği depremlerde bölgedeki sorunlar sürüyor. AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan mart ayında "650 bin konutu 1 yıl içinde teslim edeceğiz" sözünü vermesine karşın barınma sorunu çözülemedi.
NEREDE BU DEVLET?
Hatay’ın Samandağ ilçesinde 2 çocuğuyla birlikte çadırda kalan Sakine Ç., aylardır elektrik ve su sorunlarıyla mücadele ettiklerini ve çocuklarının sık sık hastalandığını söyledi. Sakine Ç., yağışlar olduğunda kenti adeta kara bulutların sardığını kaydetti. Özellikle geceleri yağmur yağdığında sabaha kadar soğukta kaldıklarını anlatan Sakine Ç., battaniyelerinin yastıklarının su çektiğini, eşyalarının gün geçtikçe küflendiğini belirtti. Sakine Ç., yaşadıklarını gözyaşlarıyla şöyle anlattı:
“Evimiz depremde yıkıldıktan sonra biz kalacak hiçbir yer bulamadık. Yağmur yağdığı zaman her yer çamur oluyor, tüm eşyalarımız kıyafetlerimiz ıslanıyor. Küfleniyor. Kış kapıda şimdi biz ne yapacağız?”
Hatay’da yoğun faaliyetler yürüten Dayanışma Gönüllüleri’nden Serbay Mansuroğlu ise en ufak yağmurda su baskınlarıyla karşı karşıya kalındığını anımsattı. Mansuroğlu şunları söyledi: “Hatay’da yurttaşların bir kısmı çadırlarda önemli bir kısmı ise konteynerlerde kalıyor. Konteynerler ufacık yağışta su baskınlarıyla karşı karşıya kalıyor. Kışı nasıl geçireceklerini düşünüyorlar. Yurttaşlar ısıtıcı, klima ve branda talep etmeye başladı. Dayanışma için gönderilen destekler azaldı. Kentte kaliteli, içilebilir su yok. İnsanların taleplerinden biri de bu oluyor. Depremin ilk gününden bu yana aynı tablo var. Hükümetten ve yerel yöneticilerden insanların sorunlarına kalıcı çözüm bulmaları yönünde çağrı yapıyoruz.”
ASLA ISINAMIYORUZ
Depremde 409 kişinin yaşamını yitirdiği, tüm alt ve üstyapının çöktüğü Adıyaman’da Gölbaşı ilçesindeki yurttaşlar evlerin depremle yerle bir olduğunu kalan evlerin ise ağır hasarlı olduğunu anlattı. Kıyafetlerini, gıdalarını koyacakları yer bile bulamadıklarını söyleyen depremzedeler, “Kışın, karda kıyamette nasıl konteynerde kalacağız? Ne yapsak ısınamıyoruz. Bir an önce evimiz yapılsın" dedi. Malatya’da ise yıkım çalışmaları devam ediyor. Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Malatya Şubesi Başkanı Latife Ulutaş dernek olarak Yeşilyurt’ta 4 konteyner, 8 çadırla depremzedelere destek olmaya çalıştıklarını söyledi. Geçen aylarda yaşanan sağanakların çadırlara, konteynerlere zarar verdiğini, konteynerleri su bastığını söyleyen Ulutaş, şunları anlattı: “Mayıstan sonra da bir yağmur bastırdı ve sel yaşandı. Sel suları konteyner ve çadırları sürüklemişti. Örnek böyleyken önümüzdeki zorlu kış şartlarına hazır değiliz. İnsanlar evlerini istiyor. Yağışlar olduğunda altına palet de koysak üstünü de kapatsak su basmasının önüne geçemiyoruz”
Afetle yerle bir olan Maraş’ın Elbistan ilçesinde yaşayan yurttaşlar, kentteki yıkım çalışmalarının devam ettiğini söyledi. Elbistan Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Şubesi Yöneticisi Hüseyin Abacı, “Burada bazı depremzedeler hâlâ komşularının desteğiyle ayakta kalıyor. Deprem bölgesi berbat bir durumda. Kaldırılmamış enkazlar var. Son birkaç haftadır sularımız düzenli geliyor, öncesi çok kötüydü” dedi. Çadırda kalan bir yurttaş da “Devlet bizi unutmadı. Unutması için hatırlaması gerekir. Ev istiyoruz ev yok. Bu saatten sonra da evimiz verilir mi? Sanmıyorum” diye konuştu.
ÇÜRÜK İNŞA EDİLDİLER
Yıkılan binalarla ilgili yürütülen soruşturmalar da sürüyor. Soruşturmalar kapsamında müteaahitler, sorumlular tutuklanırken bilirkişi raporları da hazırlanmaya devam ediyor. Hazırlanan raporlarda Ebrar Sitesi, Isias Otel gibi yıkılan ve birçok kişiye mezar olan binaların çürük olduğu, malzemeden çalındığı ortaya çıktı.
∗∗∗
SORUN İLK GÜNKÜ GİBİ
Depremzedelerin 9 aydır yaşadığı sorunlar şöyle:
Asbest sorunu duruyor.
Sağlık sistemindeki sorunlar çözülemiyor.
Konteyner, çadırlardaki yetersizlikler duruyor.
Klima, gıda desteği sağlanmıyor.
Su ve elektrik kesintileri sürüyor.
AFETZEDELER ASBESTTEN ÖLECEKLER
Maraş’ta ağır hasarlı binaların yıkımları devam ediyor. Yıkımlarla birlikte etrafı toz bulutu kaplarken, uzmanların dile getirdiği asbest tehlikesiyle ilgili de sorunlar dikkat çekiyor. TTB’nin son raporuna göre Maraş’tan alınan 21 örnekten 8’inde, Elbistan’da 15 örnekten 2’sinde, Adıyaman’da ise 30 örnekten 2’sinde asbest tespit edildi. Raporda en çok dikkat çeken detay ise 1500 konteynerde yaklaşık 6 bin kişinin yaşadığı Karacasu Konteyner Kenti’nin olduğu bölgede aktinolit türü asbest tespit edilmesi oldu.
SAĞLIK SİSTEMİ AKSIYOR
Bölgede çöken sağlık hizmetleri de toparlanamadı. Birinci basamak sağlık hizmetleri hâlâ konteynerde veriliyor. Kentlerdeki hastane binaları ise alt ve üstyapı sorunlarıyla hizmet veriyor, sağanak yağışlarda su basıyor. Kentlerde verilen koruyucu sağlık hizmetleri de aksıyor. TTB “Kamusal hizmetin bir an önce sağlığın tüm bileşenleri ile kurgulanması sağlanmalı” diyor.
KESİNTİLER YAŞANIYOR
Afet bölgesindeki bazı kentlerde su sorunu devam ediyor. Malatya’da yaşayan bir yurttaş çözülmeyen şebeke sorununa dikkat çekerek “Su sorunu devam ediyor. Elektrik kesintisi de yaşıyoruz. Trafiğin en yoğun olduğu saatlerde ‘ana yolları yıkım var’ diyerek yolları kapatıyorlar” dedi. Öte yandan Hatay’da da sık sık elektrik ve su kesintileri yaşanıyor. HATSU sosyal medya hesabından son bir hafta içinde 6 tane su kesintisi uyarısı paylaşıldı. Öte yandan deprem bölgesinde eğitim alanındaki sorunlar da giderilmiyor. Bölgedeki eğitimcilerin konaklama, ulaşım sorunları giderilmezken öğrencilerin de kitap, kırtasiye başta olmak üzere birçok sorununa çözüm bulunmuyor.
TEKLİFE TEPKİ YAĞIYOR
İktidar, “deprem” ve “kentsel dönüşüm” bahanesiyle yeni rant projesinin hazırlığına devam ediyor. Kentsel Dönüşüm Yasası olarak bilinen “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun”da yapılan değişikliklerle, park ve askeri alanlar ile üzerinde yerleşim yeri bulunan mahalleler ve alanlar da rezerv alana dönüştürülecek. Vatandaşın tapusunu tehdit eden bu değişikliğin Anayasa’ya aykırı olduğunu söyleyen yurttaşlardan tepki yağdı.
