Artemis misyonu

Gizem Çoban - @astronomystery

Günümüzde hala Ay’a hiç gidilmediğini, 1969’daki görevin aslında hiç olmadığını, bu durumun dönemin şartlarında bir kurmaca olduğunu, hatta siyasi başarılar kazanmak için yapıldığı gibi söylemler devam etmekte. Bu görüşlerini, “Neden gitmeye devam edilmedi?”, “Gidilseydi yeni planlara ihtiyaç duyulmazdı.” gibi belirli söylemlerle desteklemeye çalıştıklarını da söyleyebiliriz.

Bilinen bir gerçek var ki o da 1969 yılındaki teknoloji ile günümüzdeki teknoloji aynı değil, hatta 6 ay öncesinin teknolojisi bile değişim halinde. 1969 yılındaki NASA mühendisleri ve çalışanlarının büyük bir bölümü günümüzde görevlerine devam etmiyor.

Bu sebeple güncel teknolojinin kullanılarak yeni misyonlar planlanmakta. Ayrıca geçen bunca zaman yeni keşifler yapıldı ve maddi kaynaklar yeni ve güncel projelere aktarıldı. Bu süreçte yeni projelere maddi kaynakların aktarılması, aynı projenin tekrar edilmesinden daha önemli görünmekteydi. Bütün bunların yanında, Ay’a gidildiğinin de birden fazla kanıtı var ve zaten bunu başka bir yazıda açıklamıştım. 

Ay’a dönüş

NASA, Ay misyonunu yeni neslin ihtiyaçlarını gözeterek tekrar gündeme aldı. Artemis projesi de bu şekilde oluştu. Bu sebeple kendi sitelerinde “Bilimsel keşifler, ekonomik faydalar ve yeni nesil kaşiflere ilham olması için Ay’a geri dönüyoruz.” betimlemesi yaparak yeniden gündeme gelen Ay misyonlarının gerekçesi açıklanmış. Ay konusunda Amerika liderliğini tazelemek istiyor ve derin uzay çalışmalarında Ay’ın bir köprü, bir yardımcı bölge olması ihtiyacını da karşılamış olacak. Oluşturulması planlanan bölge robotlar ve astronotlar için bilimsel keşiflerin yapılacağı şekilde planlandı. Artemis, sadece NASA’ya atfedilmemesi gereken, Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) ve Kanada Uzay Ajansı (CSA) gibi uluslararası ortaklar tarafından yönetilen, 3 aşamalı konsept bir proje.

Proje kapsamında ilk defa bir kadın astronotun ve bir erkek astronotun Ay yüzeyinde görevlendirilmesi planlanıyor. Artemis projesi kapsamında tarihlerle ilgili bazı aksaklıklar yaşansa da planlanan üç uçuştan ilki 16 Kasım 2022’de gerçekleşti ve 1.4 milyon millik yolculuğunu tamamlayarak Aralık 2022’de Kennedy Uzay Merkezi’ne döndü, diğer uçuşların da 2030 yılına kadar gerçekleşmesi planlanıyor. Artemis, Mars yolunda bir üs, bir dinlenme tesisi olarak görülse de, Ay’ın daha önce hiç ziyaret edilmemiş bölgelerinin keşfedilmesi için de önemli bir proje. 

Uzay teknolojilerinde gelinen noktada, şirketlerin uzay ulaşımı konusunda önemli sistemler geliştirdikleri de söylenmelidir. Artemis kapsamında, Orion uzay aracı, SLS(roket fırlatma sistemleri), HLS(insan iniş sistemi) ve modernize edilmiş bir uzay limanı içeren EGS tesisleri önemli bir konsept oluşturmaktadır. 3 Nisan 2023’de gelen son bilgiye göre, Artemis II misyonunun astronotları da atandı. NASA’nın astronotları Christina Hammock Koch, Reid Wiseman (gönderilen), Victor Glover ve Kanada Uzay Ajansı astronotu Jeremy Hansen olarak belirlendi. Proje tüm hızıyla devam ediyor. 

Başka bir kıtada bunlar olurken biz de kendi ülkemizin uzay ajansının (Türkiye Uzay Ajansı-TUA) daha iyi olmasını, daha ileriye yönelik projeler geliştirmesini diliyoruz. Bu süreçte bilimin yaygınlaştırılması, sevdirilmesi, hedeflerin konularak, o hedefler doğrultusunda planlamalar yapılması oldukça önemli.