Avrupa’nın çöp kutusu olduk
Termik santrallar, madenler ve fabrika atıklarıyla kirlenen Türkiye, geçen yıl Avrupa’dan en çok plastik atık ithal eden ülke oldu. Geri dönüşüm tesislerinde çıkan yangınlar ise çöp ithalatıyla paralel şekilde artıyor.
Haber Merkezi
Türkiye, 2022'de Avrupa'dan en çok plastik çöp ithal eden ülke oldu. Avrupa'nın plastik atığının yüzde 30'unu alan Türkiye'yi Endonezya ve Malezya izledi.
Termik santrallar, madenler ve organize sanayi bölgeleri milyonlarca atık üretirken, Türkiye aynı zamanda Avrupa’nın da çöpünü almaya devam ediyor. TÜİK verilerine göre, 2022’de toplam 29,4 milyonu tehlikeli olmak üzere 109,2 milyon ton atık oluştu. Yine aynı yıllarda, maden işletmelerinde dekapaj malzemesi/pasa hariç, 23,7 milyon tonu tehlikeli olmak üzere 26,3 milyon ton atık oluştu. Kurulu gücü 100 MW ve üzeri olan tüm faal termik santrallarda ise, 10 bin 500 tonu tehlikeli olmak üzere toplam 27,8 milyon ton atık oluştu.
AVRUPA’NIN ÇÖP KUTUSU
Ülkede çıkan atıklar milyonlarca tonu bulurken Avrupa’dan da ithalat sürüyor. Avrupa’dan her türlü çöpü ithal eden Türkiye, geri dönüştürebilir atıklarda da zirvede. Avrupa İstatistik Ofisi'nin (Eurostat) son yayımladığı sonuçlara göre, Türkiye 2022'de Avrupa Birliği'nden (AB) en fazla geri dönüştürülebilir plastik atık ithal eden ülke oldu. Türkiye AB dışına gönderilen tüm geri dönüştürülebilir plastiğin yüzde 29'una tekabül eden 319 bin tonunu ithal etti. Onu yüzde 17 payla Endonezya ve yüzde 15 payla Malezya izledi. Yine Türkiye, Türkiye 588 bin tonluk hacimle, geçen yıl AB'den en fazla geri dönüştürülebilir kağıt ithal eden ülkelerden biri oldu.
AB'nin toplam 4,9 milyon ton olarak kayda geçen geri dönüştürülebilir kağıt ihracatının yüzde 29'u Hindistan'a; yüzde 19'u Endonezya'ya ve yüzde 12'si Türkiye'ye yapıldı.
TESİSLER YANIYOR
Öte yandan Türkiye geri dönüşüm hâlâ tartışmalı bir konu. Ülkenin dört bir tarafında çoğalan geri dönüşüm tesisleri birer birer yanıyor. lastik, metal vs. atıkların depolandığı yerlerde çıkan ve her geçen yıl sayısı artan yangınlar, kasıt ve ihmal tartışmalarını da beraberinde getiriyor. Uzmanlar, Türkiye’nin çöp ithalatındaki artış ile çıkan yangın sayısında bir paralellik olduğunu belirtirken çıkan yangınların yeterince soruşturulmadığına dikkat çekiyor.
ÇALIŞANLAR RİSK ALTINDA
Geri dönüşüm tesislerindeki bir diğer risk ise çalışanların ve çevresinde yaşayanların sağlıklarını tehdit etmesi. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Eylül 2022'de yayımladığı raporunda tesislerde çalışanlarla görüşen örgüt, bu kişilerin solunum hastalıkları, kronik baş ağrısı ve cilt sorunlarından şikayetçi olduklarını, çalışırken koruyucu ekipmana ve meslek hastalıkları için sağlık hizmetlerine erişimleri olmadığını paylaşmıştı.
