BAE’ye kapitülasyon veriliyor
Makine Mühendisleri Odası, BAE ile imzalanan stratejik ortaklığa ilişkin açıklama yaptı: “Meclis’ten geçtiği takdirde Arap Sermayesi, Türkiye’de bulunan doğal ve enerji kaynaklarında öncelik hakkı elde edecek.”
Haber Merkezi
Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği (TMMOB) Makine Mühendisleri Odası (MMO) Başkanı Yunus Yener tarafından “TBMM, BAE Yönetimi ile Mutabık Kalınan Enerji İşbirliği Anlaşmasını Onaylamamalıdır” başlıklı bir açıklama yayımlandı. Açıklamada, Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında imzalanan 50 milyar dolar değerindeki ve 13 ayrı alandaki anlaşmanın ayaklarından olan, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Birleşik Arap Emirlikleri Hükümeti Arasında Enerji ve Doğal Kaynaklar Alanında Stratejik Ortaklık Çerçeve Anlaşması’nın” egemenlik haklarını ihlal edeceği ifade edildi.
Geçtiğimiz günlerde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından hakkında, “BAE’nin Türkiye’ye devam eden güçlü desteği için minnettarız” denilen anlaşmanın kapitülasyon niteliği taşıdığı yönünde yorumlara neden oldu. Anlaşmanın TBMM’den geçmesi durumunda enerji ve doğal kaynakların imara açılmasında BAE’ye öncelik tanınmasından rakip projelere izin verilmemesine; izin, ruhsat, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreçlerinin baypas edilmesine dek birçok skandal madde bulunuyor.
BAE’ye verilen ayrılacakları eleştiren MMO Başkanı Yener, kapitülasyonları şöyle sıraladı:
• Henüz deniz üstü rüzgâr enerjisine dayalı elektrik üretim potansiyelinin nasıl değerlendirileceğini konu alan bir strateji oluşturulmamış, yol haritası belirlenmemiş, eylem planı hazırlanmamışken 2 bin 500 megawattlık (MW) bir sahayı,
• Atılacak adımlar, izlenecek yol haritası saptanmamışken pompaj depolamalı hidroelektrik santralınden (HES) 2 bin MW’lık bir dilimi,
• Batarya depolamalı 3 bin MW rüzgar enerji santralı (RES) ve güneş enerji santralı (GES) kapasitesini,
• 5 bin MW yeşil hidrojen veya amonyak üretim projesini,
• 3 bin MW doğalgaz santralı projesini,
• 3 bin MW yerli kömür santralı projesini,
• 6 bin MW nükleer santral projesini, kurulu gücün yüzde 23’üne karşılık gelen 24 bin 500 MW’lık kapasiteyi yalnız BAE şirketlerine altın tepsi içinde sunma çabasıyla, başta ihale mevzuatı olmak üzere yürürlükteki uygulamalar ve yasalarla çelişen özel ayrıcalıklar tanınıyor.”
EGEMENLİK HAKKI İHLALİ
Meclis’e gelen anlaşmaya ilişkin “Milletvekillerine anlaşmayı onaylamama çağrısında bulunuyoruz” diyen Yener şu ifadeleri kullandı: “Çünkü söz konusu anlaşma ülkemizin egemenlik haklarını ihlal edici niteliktedir. BAE’nin kârlı bulması durumunda, finansman temin etmesi vaadi karşılığı; birçok alanda doğal kaynaklar veya elektrik üretim sahaları öncelikli olarak BAE şirketlerine tahsis edilecektir. BAE yönetimine iletecek, izleyen on sekiz ay içinde BAE şirketleri teklif edilen projeleri inceleyecek ve ilgilendikleri projeler için finansman dahil yapım tekliflerini sunacaktır. Bu süre içinde BAE tarafına önerilen tüm projelerin sahaları diğer şirketlerin erişimine kapalı olacaktır. Bu uygulama, BAE şirketlerine tanınan haksız bir avantajdır. Öte yandan, finansman bulma adına, önümüzdeki dönemde başka ülkelerle benzer anlaşmalar yapılmasının da önü açılmaktadır.”
Yener son anlaşmanın kapitülasyonları andırdığını belirti: “İktidar, bu anlaşmayla başka bir yerde finansman bulamayacağı yerli kömür esaslı santrallara BAE’den kaynak bulmayı ümit ediyor. Bu arayışla birlikte, geçtiğimiz yıllarda Afşin Elbistan kömür madenine büyük yatırım yapacağı iddia edilerek kamuoyuna tanıtılan BAE kökenli TAQA firmasının sessizliğe büründüğünün unutulmadığını belirtmek gerekir. Bu tür anlaşmalarla doğal kaynaklarımızın ve elektrik üretim imtiyazının başka bir ülkenin şirketlerine sunulması kabul edilemez. Sakıncalar nedeniyle TBMM bu anlaşmayı onaylamamalıdır.”
∗∗∗
NE OLMUŞTU?
Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan’ın BAE Devlet Başkanı Şeyh Muhammed Bin Zayed Al Nahyan ile yaptığı görüşmenin ardından iki ülke arasında 13 yeni belge imzalanmıştı. Abu Dhabi National Oil Company (ADNOC) ile Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı arasında stratejik işbirliği anlaşması yapıldı. Yenilenebilir enerji kaynakları, termal enerji kaynakları, nükleer santral projeleri, yeraltı kaynakları ve depolama iletim projelerinde BAE’ye imtiyaz tanınmasının önü açılmıştı.
