Bilim dışı zihniyetin eseri

Sibel BAHÇETEPE

Megakent İstanbul’da önceki akşam saatlerinde aniden bastıran yağışın ardından pek çok noktada su baskınları yaşandı. Özellikle Arnavutköy, Başakşehir, Küçükçekmece ve Çatalca’da caddeler göle döndü, metro istasyonlarını, evleri, hastaneleri su bastı. İstanbul’da 57 yaşındaki Yıldız Yurtseven ile 27 yaşındaki Gineli İraman Kebe yaşamını yitirdi. 12 yurttaş ise yaralandı. Kırklareli’nde de etkili olan yağışlarda 5 yurttaş yaşamını yitirdi. Uzmanlar, AKP iktidarının devam ettirdiği "plansız kentleşme" ve ‘çılgın mega projeler’nedeniyle doğa olaylarını afete dönüştüğünü -belirterek "Kamu yararından çok sermaye ve kendi yandaşlarının çıkarlarını gözeten bu anlayış ortadan kaldırılmadığı sürece doğa olayları İstanbul’un için bir felakete dönüşmeye devam edecektir" dedi.

İstanbul Avrupa Yakası’nda önceki gün akşam saatlerinde etkili olan yağış nedeniyle birçok ev ve iş yeri sular altında kaldı, araçlar sürüklendi, derelerin taşması sonucu apartmanların özellikle bodrum ve birinci katlarını su bastı.

2 YIL ÖNCE GELMİŞ

Selde, Başakşehir Başak Mahallesi Mevlana Celalettin Rumi Caddesi’nde yaşayan 57 yaşındaki Yıldız Yurtseven sel sularına kapılarak yaşamını yitirdi. Kafenin yanında fark edilen Yurtseven’in cansız bedenini bulan Fırat Tilbaç, "Yaklaşık 3 km sürüklenerek gelmiş" dedi. Küçükçekmece’ye yaklaşık 2 yıl önce taşınan 27 yaşındaki Gineli Imara Kebe’nin yaşadığı ev de Kaynarca Deresi’nin taşması sonucu sular altında kaldı. Su baskınıyla birlikte 4 kardeşiyle birlikte bodrum katta yaşayan Kebe, kendisini dışarı attı. Daha sonra ise Kebe evin elektriğini kesmek için tekrardan eve girince insan boyunu aşan suların içinde mahsur kaldı. Kapının kapanmasıyla birlikte dışarı çıkamayan Gineli Kebe, hayatını kaybetti.

METREKAREYE 125 KG YAĞIŞ

Yağışta Başakşehir Millet Kıraathanesi içindeki kütüphaneyi de su bastı, içerideki onlarca kişi bellerine kadar su içinde mahsur kaldı. Panik yaşayan yurttaşlar İSKİ ekiplerince kurtarıldı. Kayaşehir Metro’ya inen merdivenler adeta nehre döndü. Kirazlı-Kayaşehir metro istasyonu ile İkitelli’de bulunan MASKO Mobilyacılar Sitesi’ni de su bastı. Kısa sürede oluşan sele kapılan araçlar mağazalara girerken, mobilyalar tanınmaz hale geldi. Sitede, şiddetli yağmurla birlikte duvar kamyonetin üzerine çöktü.

Küçükçekmece’de Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan yapılan açıklama sel felaketiyle ilgili 3 savcının görevlendirildiği açıklandı. İstanbul Valiliği ise metrekareye 125 kilogram yağışın düştüğünü kaydetti.

560 KONUT ETKİLENDİ

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, İstanbul’a dair paylaştığı verilerde Arnavutköy’de 291 konut, Başakşehir’de 131 konut ve 650 işyeri, Küçükçekmece’de 98 konut ve 13 işyeri, Sultangazi‘de 10 konut, Eyüpsultan‘da 30 konutun selden etkilendiğini bildirdi. Yerlikaya, selden etkilenenlere yardım yapılacağını belirterek "İlk etapta sel ve su baskınlarından etkilenen ailelerimize hane başına AFAD’dan 10.000 TL, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından 5.000 TL olmak üzere toplam 15.000 TL yardım ödemesi yapılacaktır" dedi. İstanbul Valisi Davut Gül de kentte sel nedeniyle evleri kullanılamayacak durumda olan veya su basma riski bulunanların kamu tesislerinde misafir edileceklerini açıkladı.

∗∗∗

YURTTAŞIN YARARINI DEĞİL CEPLERİNİ DÜŞÜNÜYORLAR

TMMOB İstanbul İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri Seyfettin Avcı, BirGün’e yaptığı açıklamada, "Bugün yaşanan felaket temelini bilimden almayan ve kamu yararı gözetmeyen kararların sonucudur" dedi. Avcı, doğa olaylarının olumsuz etkilerinin önlenebileceğini belirterek, özetle şu değerlendirmeyi yaptı: "AKP iktidarının ranta dayalı projeleri yıllardır İstanbul’u felakete sürüklüyor. Kamu yararı gözetilerek yapıldığı söylenen tüm bu projeler bilimsel ve teknik bilgi yok sayılarak büyük oranda rant ve yağma üzerinden şekillendirildi. TMMOB olarak özellikle İstanbul Havalimanı ile ilgili birçok teknik rapor ve açıklama yayınladık. İstanbul Havalimanı proje sahasının, İstanbul’a kullanım suyunun büyük bir kısmını sağlayan Terkos Barajı’nın orta ve uzun mesafe koruma alanları ve su havzaları içinde kaldığını belirttik. Projenin jeolojik açıdan da teknik kriterlere de uygun olmadığını söyledik. AKP İktidarının artarak devam ettirdiği plansız kentleşme ve ‘çılgın mega projeler’, doğa olaylarını afete dönüştürmeye devam etmektedir. Bir doğa olayını afet haline dönüştürmemek, uzun süreli ve olası en kötü ihtimal göz önünde bulundurularak alınan önlemlerle mümkündür. Doğal yaşam alanları yağışları tolere edebiliyorken, toprak yapısı, zemini değişmiş, su alanlarının önüne engeller çekilmiş, betonlaşmış ve aşırı yapılaşmış şehirlerde bu yağışlar büyük sorunlara sebebiyet verebilmektedir. Yapılaşma faaliyetlerinin ranta dayalı değil, bilimsel bilginin ışığında yeniden düzenlenmesi ve mevcut yapıların ise bu gibi olumsuz durumlardan etkilenmemesini sağlamak için rehabilite edilmesi önemli ölçüde afetleri engelleyecektir."

YENİDEN DİZAYN EDİLMELİ

TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Ahmet Dursun Kahraman ise "Her selden, her orman yangınından ve her depremden sonra benzer şeyleri konuşuyoruz. Ciddi bir talan ve yağma ile karşı karşıyayız" dedi. Kahraman, şöyle devam etti: "Aslında bunların hepsi doğa olayıdır ama bunlar nasıl ölümcül oluyor ve neden böyle oluyor? Yanlış politikalardan dolayı bunlar başımıza geliyor ifadesi yanlıştır. Ortada yanlış politika yok, neoliberal zihniyetin politikaları bunlardır. Çarpık kentleşme, betonlaşma, kuraklık denince akla sadece sıcaklık geliyor ama değildir, kuraklığın ardından ani yağışlar ölümcül afete döner. Çünkü buharlaşma ve yağış faktörleri altüst olur. Kuraklıktan sonra toprak yüzeyi sertleşir, emme özelliğini kaybeder. Böyle iken bir de bunu asfalt, beton ile kaplarsak sonuç kaçınılmaz olur. Dere yatağının dibinde yapılaşma olursa bu kaçınılmaz olur. Sel aslında doğal bir olaydır. Bunu felakete çeviren doğa üzerindeki tahribatlardır. Bütün sıkıntı, doğadan yana bakmayan politikalardır. Kentler tekrar dizayn edilmelidir. Bunu kim ve kime hizmet ederek yapacaktır bu da önemli. Bunu yine aynı zihniyet yaparsa nasıl olacaktır?"

∗∗∗

TEMEL SORUNLARI ÇÖZMELİYİZ

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, İstanbul’un temel sorunları olduğunu ve bunlara odaklanılması gerektiğini söyledi. İmamoğlu "Bu vesileyle tekrar söyleyeceğim, İstanbul’un Kanal İstanbul diye bir işi yok. İstanbul’un bu sorunları çözmek gibi bir sorumluluğu var. Çözmemiz lazım ki İstanbul yaşanabilir, hak ettiği biçimde var olan bir kent olsun” dedi. Altyapının İstanbul’un en önemli sorunlarından biri olduğunu vurgulayan İmamoğlu "Kaynarca deresi var. Bu Kaynarca Deresi aşağıdaki Ayamama’ya bağlanır. Biz ne yaptık? Kaynarca Deresi’ni yok ettik. Üstüne binalarla, sanayi sitesi yaptık. Buna benzer ne yazık ki birçok merkez var. Zaten dört yıldır milyarlarca liralık altyapı projesi yapıyoruz diye anlatmamızın temel sebebi de bu. Şimdi bu görünmeyen sorunları çözmek ne yazık ki çok kolay bir iş değil” diye konuştu. İklim krizi nedeniyle bu tip yoğun yağışların daha sık görüleceğine dikkat çeken İmamoğlu, ülke genelinde buna yatırım yapılması gerektiğini söyledi.

∗∗∗

‘ZAFER ANITI’ DA SULAR ALTINDA!

AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ‘zafer anıtı’ dediği ve 2018 yılında açılan İstanbul’un 3. havalimanı girişindeki tüneller ve VIP giriş bölgesini de su bastı. Havalimanı uçak park alanına yıldırım düştü, yaralanan 2 personel de hastaneye kaldırıldı. Olumsuz hava koşulları nedeniyle kısa bir süre uçuş operasyonları dururken, İstanbul Havalimanı’na iniş için alçalan uçaklar havada tur atmak zorunda kaldı.

***

‘Canımızı zar zor kurtardık’

Küçükçekmece’de Atatürk Mahallesi’nde yaşlı bir kadın çevredekiler tarafından sele kapılmaktan son anda kurtarıldı. Kırlangıç Sokak’ta ise bir otomobil, sel sularının etkisiyle dereye uçtu. Evini su basan bir yurttaş, "Ayamama Deresi bir türlü çözülemiyor. Her gelen çözeceğini söylüyor" dedi. Selde mahsur kalan TIR şoförü Okan Şişer ise "5 dakika geç kalsaydım sele kapılabilirdim" diye konuştu. Evini su basan Özcan İnan da "Canımızı zor kurtardık" diye konuştu.

‘Muhteşem eser’i su bastı

Erdoğan’ın "Muhteşem bir eser" diyerek 2020 yılında açtığı Başakşehir Çam ve Sakura Hastanesi de sular altında kaldı. Türk Tabipleri Birliği (TTB) "Afetlerde en güvenilir yerler olması beklenen sağlık kurumlarının yetersizlikleri ise bu hazırlıksızlık halinin açık göstergesidir" diye tepki gösterdi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ise rögar kapaklarının taşkında geri tepmesi sonucu olduğunu ve içeriye bir miktar suyun girdiğini savundu.

Bungalovlar kaçakmış!

Kırklareli’nin İğneada beldesinde kuvvetli yağışın ardından yurttaşların tatil yapmak için geldiği bungalov evlerin bazılarının yerinden söküldüğü, bazılarının da büyük hasar gördüğü ortaya çıktı. İçişleri Bakanı Yerlikaya, bungalovların kaçak olduğunu ve savcılığın çalışma başlattığını söyledi. Sağlık Bakanı Koca da bir doktor ve eşinin de kayıp olduğunu açıkladı.

68 kişi botla kurtarıldı

Halkalı Gümrüğü’nü de su bastı. Gümrükteki kafede mahsur kalan 68 kişi botlara bindirilerek kurtarıldı.

Asel bebek hâlâ kayıp

Aksaray’da, 3 Eylül akşamı selde annesi Hayriye Balcan ile birlikte içinde bulundukları otomobilden fırlayıp, akıntıya kapılan Asel bebek için arama çalışmaları devam ediyor. Öte yandan İzmir’de akşam saatlerinde başlayan sağanak, kısa sürede etkisini gösterdi, birçok cadde ve sokakta su birikintileri oluştu.

Balkanlar da sele teslim

Yunanistan ve Bulgaristan’da da sağanak yağış ölüme yol açtı. Yunanistan İtfaiye Teşkilatı’ndan yapılan açıklamaya göre, Magnisia’da sel sularından yaşlı bir kişinin cesedi çıkarıldı. Ülkede sel nedeniyle ölenlerin sayısı 2’ye çıktı. Bulgaristan’da da 2 kişinin yaşamını yitirdiği ve 3 kişinin de kayıp olduğu belirtildi.