Ders çıkarılmadı, sorunlar çığ gibi

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMOBB) Yönetim Kurulu, Maraş merkezli depremlerin 8. ayında Hatay Köprübaşı'nda bir araya gelerek "Boşuna mı Okuduk" kampanyası kapsamında kitlesel bir basın açıklaması yaptı. Açıklamada, Hatay'ın en temel sorunlarının bile 8 ay sonra çözülemediği vurgulandı.

Açıklamada, enkaz kaldırma çalışmalarının ise büyük bir kaosa sebepe olduğu, bu durumun depremden etkilenen tüm illerde neredeyse aynı düzeyde olduğu ifade edildi.

TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz'ın okuduğu açıklamada, alınmayan önlemler ve bundan sonra atılması gereken adımlar hakkında şunlar söylendi:

"Ülkemizi yönetenlerin gereken dersleri çıkarmadığı gün gibi ortadadır. Ülkemiz bir deprem ülkesidir ve hiçbir göstermelik adım, siyasi propaganda şovu depremlere karşı bizi korumayacaktır. Bizler, doğa olaylarının afete dönüşmesinin engellenebileceğini çok iyi biliyoruz. Bu gerçeği, bilimsel ve teknik boyutları ile raporlarımızda, açıklamalarımızda ve uyarılarımızda sürekli ifade ediyoruz.

Kentsel dönüşüm adı altında yürütülen süreç rantsal dönüşüme kurban edilmeseydi ve deprem tehdidi altındaki yerleşimlerimizin dönüşümü doğru bir şekilde sağlanabilseydi yaşadığımız acıların boyutunu en aza indirebilirdik.

FIRSATA ÇEVRİLDİ

Kentleşme ve barınma politikaları kamucu bir anlayışla oluşturulsaydı, evlerimiz sellerde sular altında kalmaz, depremler ile yıkılmazdı. Ancak, geliyorum diyen deprem gerçeği rant için ve açgözlü sermayenin menfaatleri için bir fırsata çevrildi.

Şehirleşmeye uygun olmayan tarım arazileri ve dere yatakları imara açıldı. Mühendislik ve mimarlık hizmeti almamış yapılara imar afları verildi. TMMOB ve bağlı Odalarımız yapı denetim süreçlerinden dışlandı, mesleki denetim yetkileri elimizden alındı. Deprem için toplanan vergiler, yandaşların ceplerine aktarılarak heba edildi.

DİKKATE ALINMADI

Sonuç olarak geliyorum diyen yıkıcı depremin etkilerinin en aza indirilmesi için gerekenler yapılmadı, bilim insanlarının, TMMOB’nin uyarıları ve önerileri dikkate alınmadı."

TMMOB, depremlerin ardından geçen 8 ayda neler yaşandığını ortaya koyan bir raporu da kamuoyuyla paylaştı.

Değerlendirme raporunda deprem anında ve sonrasında yapılan yanlış sıralanırken kentlerdeki sorunların devam ettiğine dikkat çekildi. Ölen insan sayısının bu denli artmasına neden olan faktörlerin en önemlileri, geç müdahale, kamu otoritesinin eksikliği, afete hazır olmama, koordinasyonu sağlayacak afet yönetim planının olmayışının getirdiği plansızlık ve koordinasyon eksikliği, acil müdahale sağlık merkezlerinin oluşturulamaması, zorlu kış şartlarında barınma ihtiyacının giderilememesi olarak sıralandı.

Raporda, depremin üzerinden 8 ay geçmesine rağmen tüm temel ihtiyaçlarda sorunların sürdüğü belirtildi. En temel ihtiyaçların tam anlamıyla karşılanamaması felakete dönüşen afetin fiziksel ve psikolojik etkisini artırdığına dikkat çekildi. Barınma, sağlık, ulaşım, eğitim gibi sorunların hâlâ çözüm beklediği ifade ediledi.

HATAY

- Özellikle Antakya ve Defne ilçelerinde tam donanımlı hastane bulunmamakta, doğumhane ve ameliyathaneler hizmet vermemektedir.

- Valilik, Kaymakamlık ve Emniyet Müdürlüğü gibi kurumlar hasarsız kalan okullarda hizmetlerine devam ettiğinden, doğal olarak bu okullarda eğitim hizmeti verilememektedir.

- Konteyner kentler kurulurken yer seçimi yanlışlıkları, insanların arazilerine geçici kamulaştırma ile el konulması ve özellikle demografik yapı gözetilmeksizin yapılan yerleştirilmeler buralarda yaşamak zorunda kalan insanlar için çeşitli sıkıntılara neden olmuştur.

MALATYA

- İçme suyu sorunu devam etmektedir. Su kirliliğinden kaynaklı hastalık oranında artış görülmektedir. Okulların açılmasıyla birlikte bulaşıcı hastalıkların daha da arttığı gözlemlenmektedir.

- Kırsal kesimde bahçe içlerine yapılabilecek tek ve iki katlı yapıların ruhsatlandırılması maliyetli ve zaman alıcı olduğundan kaçak yapılaşma yaygınlaşmış durumdadır.

- Yıkım, yükleme, nakil ve depolama işlemleri kural dışı, canlı sağlığını maksimum tehdit edecek şekilde yapılmaktadır. TMMOB ve bağlı odalarımızın, birimlerimizin uyarıları dikkate alınmamıştır.

- Oturulmayan (hafif ve orta hasarlı) binalar içindeki ev eşyaları, kapı pencereleri, radyatörleri sökülerek çalınmaktadır.

MARAŞ

- Kural dışı; yıkım yapılması, enkaz kaldırılması, nakli, depolanması insan ve araç trafiğini son derece olumsuz etkilemektedir.

- Ruhsat süreci konusunda belirsizlik yaşadığı için orta hasarlı binalarında yaşamaya başlayan vatandaşlar olduğu tespit edilmiştir.

- Henüz yerinde dönüşüm, güçlendirme, yeni yapı ruhsatı çıkmamış olan şehirde önümüzdeki birkaç sene barınma sorununun çözülemeyeceği aşikârdır. Bu sebeple vatandaşlar barınma sorununu kaçak yapılaşma ile çözme yöntemine gitmektedir.

- Kenti barınma problemi nedeni ile terk eden birçok aile vardır. Kent nüfusu giderek azalmaktadır. Şehir merkezinde konut kiraları astronomik rakamlara çıkmıştır.

- Yıkılan okullardaki öğrencilerin yıkılmayan okullara geçmesi ile okulların kontenjanları dolmuş, tüm devlet okulları sabahçı ve öğlenci olarak kontenjanı arttırılmış şekilde eğitime devam etmektedir.

ADIYAMAN

- Kontrolsüz yıkım ve moloz taşıma sebebiyle şehrin üstünde toz bulutları hakim olmuştur.

- Konteyner kentlerin altyapı sorunları 8 ay geçmesine rağmen halen devam etmektedir. Kanalizasyon sorunları sebebiyle fosseptik suları mesire alanı sularına karışmaktadır.

- Su kirliliğinden kaynaklı hastalık oranında artış görülmektedir. Okulların açılmasıyla birlikte bulaşıcı hastalıkların daha da arttığı gözlemlenmektedir.

∗∗∗

HATAYLILAR MECLİS’TE EYLEM YAPTI

Depremin üzerinden 8 ay geçmesine rağmen temel ihtiyaçları hâlâ giderilmeyen Hataylılar, yaşadıkları sorunlara ilişkin topladıkları imzalarla Meclis’e geldi. Açıklamada, “Biz sorunlarımızın yok sayılmasına, görmezden gelinmesine sessiz kalmayacağız. Onlar Hatay’a gelmedi, sorunlarımızı görmedi, bizim sesimize kulak vermedi; biz geldik. Hatay’ı görün, bu sesi duyun” denildi.

Yapılan açıklamaya EMEP Gaziantep Milletvekili Sevda Karaca, Yeşil Sol Parti Adana Milletvekili Tülay Hatimoğulları, Halkevleri Genel Başkanı Nebiye Merttürk; sendika ve sivil toplum örgütleri katıldı. CHP'li Mehmet Güzelmansur da Meclis’te yaptığı konuşmada Hatay'daki yıkımın ve can kaybının diğer 10 ile eşit olduğunu, 30 mahallesinin tamamen yok olduğunu belirterek 600 milletvekilini Hatay'a davet etti.