Haydudu sefile dönüştüren yürüyüş: “Uzun Yürüyüş”
Hakkında yüzden fazla film çekilen ve binlerce kitap yazılan “Uzun Yürüyüş” Çin devriminin en destansı dönemidir. Sadece haklı ve doğru tarafta olduğunu bilenlerin verebileceği insanüstü mücadelenin, bir direnişin ve umudun destanıdır.
Bu yürüyüş, Jiangxi (Ciangşi) eyaletindeki Kızıl Ordu birliklerinin buradan Shaanxi (Şensi)’ye geri çekilirken yaptığı bir yıl süren yürüyüştür. Bu grupta yer alanlar kızıl ordunun 90 bin kişilik asıl savaşçı birlikleri, seçkin komutanlar ve ÇKP’nin siyasi lider kadrosudur (örn. Mao, Zhou En-Lai ve birbirini izleyen iki Kızıl Ordu komutanı Zhu De ve Lin Biao).
Mao’ya göre, bu geri çekilme, “Doğru yerden başlamak için bir mevzi değiştirme” yürüyüşüdür. O doğru yer, ilk yerel iktidarı kurdukları Rusya sınırına yakın olan Şensidir. Bu bölgenin yakınları (Mançurya) Japonya’nın işgaline uğramıştır. Komünistler Japonya ordusuna karşı savaşmakta ve halktan büyük destek bulmaktadır. Dolayısıyla, bu bölgede iyi ve sağlam bir örgütlülük söz konusudur.
Mao’nun “Uzun Yürüyüş”ü önermesinin nedeni, Guomintang (Çin Milliyetçi Partisi) lideri General Çan Kay-Şek’in komünistleri yok etmek için düzenlediği büyük saldırılardır. Bu saldırılarda bir milyondan fazla sivil toplu katliamlara uğramıştır. Mao’nun sıkça “haydut”, “önünü görmekten aciz ahmak” diye andığı Çan, Alman faşizminin sınırsız askeri desteğine sahiptir. Hem kendi sağcılığı hem de ona danışmanlık yapan Alman subayların yönlendirmesiyle, Japonlar Çin’i istila ederken o muhalifleri (komünistleri) asıl düşman görmekte ve bütün orduyu onları imha etmek için kullanmaktadır. Mao’ya göre, “Ülke elden giderken, büyük bir yıkıma uğrarken, o iktidarını sağlamlaştırmak isteyen ahmak bir hayduttur”.
Çan’ın beşinci saldırısı komünistleri tümden imha etmeyi amaçlayan o güne kadarki en büyük saldırıdır. Mao’nun gözlemi, güneydeki birkaç büyük bölgede bu kuşatma ve imha saldırılarına karşı verilen savunma savaşlarının bir kör dövüşüne dönüştüğü yönündedir. Dolayısıyla, kazanmak için oyunu değiştirmek gerekmektedir. Mao’nun önerisiyle geri çekilme kararı alınır (16 Ekim 1934). Kuşatmayı yarmak için Guomindang birliklerine hiç beklemedikleri bir anda saldırıp bozguna uğratırlar. Böylece, on bin km’lik zorlu yürüyüş başlar. Oysa iki eyalet arası kuş uçuşu bin km’den biraz fazladır. Fakat düşmanın hava saldırıları ve iyi tahkim ettiği bölgelerden geçmek ağır kayıplara yol açtığından rota daha güvenli bölgelere doğru değişir ve “Uzun Yürüyüş” e dönüşür. Ormanlardan, insanı yutan bataklıklardan, azgın nehirlerden, sarp ve karlı dağlardan geçerler, birçok noktada düşmanla savaşırlar ve “doğru başlangıç noktası”na ulaşırlar.
Shaanxi’ye vardıklarında sayıları 90 bin kişiden 20 bin kişinin altına düşmüştür. Geçtikleri yerlerde halkı örgütlemek için bıraktıkları küçük birliklerin sayısı da 20 bin kişi kadardır. Ordunun yarıdan fazlası yol boyunca yapılan savaşlar, ağır doğa koşulları nedeniyle kaybedilmiştir. Fakat ordunun çelik çekirdeği ve partinin siyasi önder kadrosu Shaanxi’ye ulaşmıştır.
Bu yürüyüşü sonunda bir zafere ve “haydut”un yıkımına dönüştüren şey, Mao’nun deyişiyle, “Komünistlerin geri çekilirken büyümesi, umudu büyütmesidir. Kızıl ordu geri çekilirken halk komünistlerin safına doğru ilerlemektedir.” Mao’nun anlattıklarına göre, “Halk, Kızıl Ordu hakkında çok az şey bilmesine rağmen, bir şeyi çok iyi biliyordu. O da yoksul halkın ordusu olduğuydu. Toprak ağalarının ve zalim vergi memurlarının cezalandırılması, toprakların halka dağıtılması, vergilerin kaldırılması ve karaborsacı tüccarların sakladığı gıda maddelerinin açlık çekmekte olan halka paylaştırılması nedeniyle halk arasında ‘Adaletin Ordusu’ adını da almıştı. Bu ordu, umudun ordusuydu ve umut sonunda mutlaka kazanır. Halkın umudunu diri tutmayan bir hareket varlık nedenini de kaybeder.”
Japonya’ya karşı birlikte savaşan komünistler ve Guomintang arasında Japonya yenildikten bir süre sonra tekrar içi savaş başlar. Kızıl Ordu, 1934’te büyük zorluklarla Kuzey’e geçtiği Yangtzi zehrini 1949’da bu defa Güney’e doğru geçer. Bu geçiş aslında zaferin ilanıdır. Kızıl Ordu, nehri geçtiğinde, “Haydut” Çan Kay-Şek, Gomintang’ın başkenti Jiangxi’den kaçarak ülkeyi terk eder. Mao’nun ifadesiyle, “Her haydudun sonu bir sefile dönüşmektir.”