İktidarın gözü yine halkın parasında

Ekonomi Servisi

Orta Vadeli Program'da (OVP) enflasyonla mücadele, sıkı para politikası ve dalgalı döviz kuru uygulamasının devam edeceğine dair hedefler ortaya konulurken önümüzeki 3 yıl halkın hayatını önemli ölçüde etkileyecek maddeler yer alırdı. Programın hayata geçirilmesiyle tüketimi düşürmek için kredi kartlarına kısıtlama getirilmesi, vergilerin ve cezalarının artırılması, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi'yle (TES) çalışanların maaşlarından yeni kesintiler yapılması gündeme gelecek. 

AKP hükümetinin 2024-2026 dönemine ilişkin enflasyon, istihdam, büyüme gibi temel makro ekonomik hedeflerinin yer aldığı Orta Vadeli Program (OVP) Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Önümüzdeki 3 yılın ekonomi politikalarına şekil verecek OVP'ye göre  enflasyonda düşüş önümüzdeki yıl başlayacak, 2026 yılında yüzde 8.5 ile tek hane hedeflenecek. Enflasyonla mücadelede “tüketimi dizginlemeyi” hedefleyen program uyarınca, yurttaşların kredi kartı kullanımı yeniden düzenlenecek. OVP'de "Kredi kartı kullanımı parasal istikrarı etkilemeyecek ve tüketim talebini dengeleyecek şekilde uluslararası standartlarda yeniden düzenlenecektir" denilerek bu alanda kullanımı sınırlayacak önlemler alınacağını ortaya koydu. Seçimler sonrası göreve gelen yeni ekonomi yönetimi kart kullanımını azaltmak için kredi kartı asgari ödeme ve kullanım limitleri artırılmış ve taksit sayısı azaltılmıştı. Piri Reis Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, "Kredi kartı bir çeşit tüketiciye açılan kredidir. Genel anlamda iç talebi sınırlamaya dönük bir eğilim görüyoruz. Taksit sayıları düşürülebilir,belli ürün kategorilerinde bu tamamen kaldrılabilir. Bu tür uygulamalar görebiliriz" dedi.

VERGİ TABANI GENİŞLİYOR

Bütçe açığını halktan alınan vergilerle kapatmaya çalışan iktidar, yeni OVP'yle önümüzdeki 3 yıllık dönemde de buna devam edeceğini açıklamış oldu. OVP'nin Kamu Maliyesi hedefleri başlığında vergi tabanının genişletilmesine yönelik çalışmaların devam edeceği belirtildi. Gelir, kurumlar, emlak, MTV ve değerli konut vergisinin kapsamının genişletilmesi ve vergi oranlarının artırılması hedefleniyor.

OVP'de bu yıl 4.2 trilyon lira olan vergi gelir hedefi, 2024’te 3 trilyondan fazla artırıldı. Önümüzdeki yıl yurttaştan 7 trilyon 407 milyar TL vergi toplamayı hedefleyen ekonomi yönetimi,  2025 ve 2026 yıllarında ise bunun 2’şer trilyon artırmayı planlıyor. Buna göre iktidar 2025’te 9.5 trilyon TL, 2026’da 11.3 trilyon TL vergi toplayacak.

CEZALAR ARTIYOR

OVP ile vergi cezalarının kapsamının genişletilmesi ve ceza tutarlarının artırılacağı mesajı veriliyor. Programın Politika ve Tedbirler bölümündeki "Kamu gelirlerine yönelik tahsilat performansı artırılacak, vergi cezaları caydırıcılığı güçlendirecek şekilde gözden geçirilecektir" ifadelerine yer verildi.

TAMAMLAYCI EMEKLİLİK

Planda yer alan bilgiye göre Otomatik Katılım Sistemi’nin (OKS) işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) kurulacak. Konuyla ilgili yasal düzenlemenin 2024 yılının dördüncü çeyreğinde çıkarılması hedefleniyor. Düzenleme, daha önce yürürlüğe giren Bireysel Emeklilik Sistemi'ne (BES) benzer otomatik katılım sistemini öngürüyor. Kapsam dahilindeki tüm çalışanlar karma TES’e dahil olacak, sonra dileyen kişi isteğe bağlı TES’e geçiş yapabilecek. İkinci bir emeklilik sistemi olarak planlanan TES'e katılan çalışanların maaşlarından yapılan kesinti emeklilik yatırım fonlarına yönlendirilecek. Birikimler emeklilik yatırım fonları aracılığıyla değerlendirilecek. Çalışan fon seçimini kendisi yapacak, reel getiri buna göre oluşacak. 

Programda hükümetin önemli bir gelir kaynağınıda özelleştirmeler oluşturacak. OVP'de "Hazine taşınmazlarının ekonomiye kazandırılması sağlanacak" ifadelerine yer verilirken 2023 yılında 12 trilyon liralık özelleştirme yapan iktidar, 2024’te bu tutarı 25 trilyon liraya çıkarmayı planlıyor. 2025’te 30 trilyon lira, 2026’da 35 trilyon lira özelleştirme geliri hedeflendi. 

∗∗∗

MEMUR VE İŞÇİ ZAMLARI HEDEF ENFLASYONA GÖRE

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kamuda çalışan memur ve işçilerin maaş artışları için “Bundan sonra ücret düzenlemeleri hedef enflasyona göre yapılacak” ifadesini kullandı.

Ekonomi yönetimi önceki gün açıklanan OVP’e ilişkin basın toplantısı düzenledi. Hazine ve Maliye Şimşek, “Kur rejiminde herhangi bir değişiklik olmayacak. Yatırımcılara ve ihracata çok güçlü destek vereceğiz” dedi. OVP’ye ilk tepkilerin olumlu olduğunu ifade eden Şimşek, Cumhurbaşkanı  Erdoğan’ın dezenflasyon programına tam destek verdiğini söyledi. Kur hedefi olmadığını belirten Şimşek, “OVP’de işin doğası gereği bir kur tahmini olması gerekiyor” diye konuştu. Şimşek KKM’den çıkış ile ilgili, “Önce rezervlerimizi güçlendireceğiz. Sonra çıkış stratejisini kamuoyuyla paylaşacağız” dedi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da ekonomistlerin eleştirilerini değerlendirirken büyüme ve enflasyon hedefinin tutarlı olduğunu belirterek, büyüme kompozisyonunun enflasyonu artırıcı değil, dezenflasyona katkı verici yönde olacağını söyledi. Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Hafize Gaye Erkan da, parasal sıkılaştırmanın enflasyonda belirgin iyileşme sağlanana kadar devam edeceğini belirterek, “2024’te dezenflasyonu sağlamak için ne gerekiyorsa yapmaya hazırız” diye konuştu.