İlk Türk astronot

Gizem ÇOBAN - @astronomystery

Alper Gezeravcı, bu ismi Nisan 2023’den beri duyuyoruz ve her şey planlandığı gibi giderse, tarih sayfalarında uzaya çıkan ilk Türk astronot/gökmen olarak adı yer alacak. Türkiye Cumhuriyeti, bir uzay misyonu olan ‘Ax-3’ için bir dizi görüşme gerçekleştirdi ve nihayetinde gerekli maddi bedelleri karşılayarak bu misyonda yer alma konusunda anlaşmalara vardı. Astronot seçme sürecinde de başvuruları kabul ederek iki kişiyi seçti. Alper Gezeravcı bir F-16 pilotu. Türk Hava Harp Okulu’ndan elektronik mühendisliği mezunu, alanında uzman ve tecrübeli bir isim. Çeşitli ülkelerde uzaya gönderilen astronotların büyük bir kısmının pilot/savaş pilotu olduğunu da hesaba katarsak başarılı olacak bir isim. 

MÜRETTEBAT 4 KİŞİ 

SpaceX tarafından Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) uçuşlar için geliştirilmiş ve üretilmiş olan, yeniden kullanılabilir uzay aracı olma özelliği ile uzay sanayisinde bir devrim olarak görülen Dragon 2 ile Axiom Mission-3 kapsamında mürettebata dahil olacak. Mürettebat 4 kişiden oluşuyor ve hepsi askeri pilotluk geçmişine sahip. Bir Axiom çalışanı olan Michael Lopez-Alegria’da komuta görevi ve İtalya Hava Kuvvetleri’nden Walter Villadei görev pilotu olacak. Bu mürettebat içerisinde Alper Gezeravcı ve ESA’dan İsveçli Marcus Wandt görev uzmanları olarak bulunacak. ESA ilk defa ticari bir uzay uçuşuna para veriyor ve katılım sağlıyor. Bu bir ilk ama ben onların işin ayrıntılarını öğrenmek için bir deneyim yaşadıklarını düşünüyorum. Belki de bu ticari uzay uçuşu sonrası ESA’nın da yeni girişimleri veya özel şirketlerin önünü açmak gibi planları olabilir.  

13 DENEY  

2023 yılının son çeyreği için planlanan görev 2024 başlarına ertelendi, bu ertelemeler neredeyse her görevde, çeşitli sebeplerle oluyor. 17 Ocak 2024 tarihinde gitmesi beklenen ekip 14 gün kalacak ve Gezeravcı 13 deney gerçekleştirecek. ISS’de 14 gün kalacak olan Gezeravcı’nın yapacağı deneyler için TÜBİTAK, araştırmacılardan çeşitli projeler talep etmişti ve talepleri değerlendirerek bir kısmını seçti. Deneylerden bazıları şu şekilde; uzay, havacılık ve savunma sanayii için yeni nesil malzeme geliştirme deneyimi, kimyasal tepkimesiz koşullarda, katı parçacıklar ile akışkan ortam arasında homojen bir karışımın oluşturulmasına yerçekiminin etkisi, mikroalglerle uzayda karbondioksitin oksijene dönüştürülmesi, sadece Tuz Gölü’nde yetişen tuzlu ortama dirençli olan ‘Schrenkiella Parvula’ bitkisinin farklı ortam koşullarında gösterdiği tolerans, uzay görevindeki astronotun gen ekspresyonlarında ve metabolizmasında değişimler, kozmik radyasyon hasarının immünolojik olarak ölçülmesi, yerçekimsiz ortamdan etkilenen işlevi keşfedilmemiş genlerin açığa çıkarılması, mikroalglerin farklı koşullarda büyüme verilerinin ölçülmesi ve sonrasında karşılaştırılması, mikro yerçekiminin bitkiler üzerindeki etkisi, probolisin anti bakteriyel etkisinin tespiti, kurşunsuz lehimleme deneyi, solunum sistemi fizyolojisi içerisinde akıllı saat kullanılarak yapay zekâ desteğiyle yerçekimsiz ortamın insan sesi üzerine etkileri, yapay zekâ desteğiyle verilen havanın oksijen seviyesi ölçümü deneyleri yapılacak.  

KALKIŞA YAKLAŞIK 10 GÜN KALDI  

Yıllar önce bir konferansta ‘Deneyleri nasıl bir pilot (farklı meslekten biri) yapabilir ki?’ diye bir soru gelmişti. Astronotların öncelikle acil durumlarda uçuş ekibine müdahale ve destek verebilecek ve ortam koşullarına dayanabilecek kişilerden seçilmesi önemlidir. Sonrasında kendi görevi olan bu deney ve projeleri yürütmektedir. Bu deney ve projeler, tıpkı hiç mutfağa girmemiş birinin yemek tarifinden bakarak bir yemeği yapması gibi ilerlemektedir. Çok ayrıntılı bir biçimde kitler içerisinde deneyin yapılışı, püf noktaları, ortaya çıkabilecek olası sonuçlar ile birlikte uygulayıcıya/astronota iletilmektedir. Ayrıca artık teknolojinin imkânları ile video ve ses kayıtları ile desteklenmekte ve internet bağlantısı da kullanılmaktadır. 

Göreve yaklaşık 10 gün kaldı. Uzay aracı Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nde bulunan Fırlatma Kompleksi 39A’dan kalkacak. Oradan Uluslararası Uzay İstasyonu’na uçacak. Görev tamamlandığında okyanusa düşecek. Gökmen Alper Gezeravcı’ya görevi süresince başarılar dilerim. Dilerim kendi uzay ajansımızdan, kendi yaptığımız uzay aracımızla bir gün biz de astronotlar yetiştiririz.