İlmek ilmek direniş

Hazırlayan: Dilan ESEN

Bir yıl daha geçti. Ülkede her geçen yıl milyonların mücadele etmeye daha çok mecbur kalmasıyla geçiyor. Çünkü ülkedeki sefalet düzeni her geçen yıl daha çok artıyor. 2023’ü geride bıraktığımız şu günlerde işçi sınıfı da sermayeye ve AKP iktidarına karşı bir kez daha ayaklandığı bir yılı geride bıraktı. Ne mücadele bitti ne de direniş. 2024’te işçi sınıfı tüm haklarını elde edene kadar isyanını sürdürecek. Yeni grevler, yeni direnişler 2023’ten 2024’e sesleniyor.

MADENLER CİNAYET MAHALLİ

Bartın’da Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Amasra Müessesesi’ne ait maden ocağında 14 Ekim 2022’de 43 maden işçisinin hayatını kaybettiği 9 işçinin yaralandığı patlamaya ilişkin dava 2023’te görülmeye başlandı. 7’si tutuklu 23 yargılanmasına devam edilen davada tanıklar dinleniyor. Yargılamada bu zamana kadar geçen sürede ortaya çıkan çok sayıdaki bilirkişi raporunda TTK’nin sorumluluğuna işaret edilirken denetim ve önlemsizliğe de dikkat çekildi.

Amasra’nın yanı sıra madenlerde birçok skandal cinayet yaşandı. Bunlardan en dikkat çekeni kaçak maden ocağında ölen bir işçinin cansız bedeninin, işverenler tarafından yakılması oldu. Zonguldak’taki kaçak maden ocağında fenalaşarak ormana giden Afganistan uyruklu Vezir Mohammed Nourtani’nin yanmış cansız bedeni bulundu. Maden ocağının sahipleri tutuklandı.

GE-Çİ-NE-Mİ-YO-RUZ

Kamudan özele tüm alanlarda ve sektörlerde emekçilerin 2023’te ağzından ortak tek bir söz çıktı: Geçinemiyoruz. Yüksek enflasyon, düşük alım gücü tüm emekçilerin ortak sorunu oldu. Kamu emekçileri yetersiz maaşlarını protesto etti, işçiler patrondan zam istedi. Kamuda toplu sözleşme görüşmeleri iktidarın ‘seyyanen zammıyla’ geçiştirildi. Birleşik Metal-İş MESS kapsamında örgütlü olduğu fabrikalarda ek zam eylemleri yaptı. Metalde çarklar durdu, direnenler kazandı. Belediye emekçileri pek çok kentten, Saya işçileri Adana’dan, Kartonsan işçileri Kocaeli’den, Tüpraş işçileri İzmir’den, Uluğ Enerji işçileri Bursa’dan, metal, Trendyol ve Yemeksepeti işçileri ülkenin dört bir yanından seslendi: Zam istiyoruz!

BASIN BU KEZ KENDİNİ YAZIYOR

Rusya Federasyonu’na bağlı medya kuruluşu Sputnik ve Fransız haber ajansı AFP’de çalışan gazeteciler greve çıktı. AFP’de Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) üyesi gazetecilerin toplu iş sözleşme görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine çıktığı grev dokuzuncu gününde sonuçlandı. Ancak Sputnik grevi devam ediyor. TGS’de örgütlendikten sonra toplu iş sözleşmesi masasına oturan Sputnik çalışanları grev kararıyla kalktı. 24 gazeteci işten atıldı.

DAMDAKİ İŞÇİ KAZANDI

Dersim’de DİSK/Enerji-Sen üyesi Aksa Fırat Elektrik Hizmetleri AŞ (FEDAŞ) işçilerinin ücretlerin artırılması ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi talebiyle 73 gün direnen işçiler kazandı. İşçiler, kazanmak için işyerinin çatısına dahi çıkmıştı. 

DİKKAT DEVLET ÇIKABİLİR!

Anayasal bir hak olarak tanınan sendika hakkı Türkiye’de fiilen yasak. Agrobay, Özak, Barutçu. Eğer bu işyerlerinde çalışıyorsanız ve sendikaya üye olmak istiyorsanız, patronun tek çözümü var: İşten atmak. Bir de devlet desteği de var elbette. Ancak yine patronlara… Jandarma da kalkanlarını önünüze dikebilir, TOMA’dan sıkılan suyla karakışta sırılsıklam edilebilirsiniz. Bu da yetmez patronunuz sizi asit dolu varillerden çıkan kokuyla zehirlemek isteyebilir. Ama vazgeçmezsiniz, sendika sizin için su gibi bir ihtiyaç. Emekçiler yeniyılda da işverenlerin müdahalelerine karşı direnişte.

NE GREVLER TÜKENDİ NE DE YASAKLAR

Emekçiler grev kararını fabrika kapılarına daha asamadan, Cumhurbaşkanı Erdoğan ‘yasak kararı’nı Resmi Gazete’de yayımlattı. Erdoğan, 2023’te ek zam talebiyle greve başlayan Kocaeli Gebze’deki Schneider Enerji işçilerinin grevini yasaklasa da direniş sürdü, emekçiler kazandı. 
Düzce’deki Aluform Pekintaş fabrikasında çalışırken sendikaya üye olduktan sonra tazminatsız bir şekilde işten çıkarılan işçilerin eylemini de Valilik yasakladı. Düzce Valiliği’nce 4 kez yasaklanan eylem süresince direnişçi işçilere davalar açıldı, cezalar kesildi.

1 MAYIS’IN YERİ TAKSİM MEYDANI

DİSK ve KESK’in başvurusunu değerlendiren Anayasa Mahkemesi (AYM) 2014 ve 2015’te Taksim Meydanı’nın 1 Mayıs’a kapatılmasıyla ilgili hak ihlali kararı verdi. Kararda şu ifadelere de yer verildi: “1 Mayıs’ı Taksim Meydanı’nda kutlamak isteyen başvurucuların gösteri ve yürüyüş hakkına yönelik olarak zor kullanılmak suretiyle dağıtılması şeklindeki müdahalenin zorunlu bir toplumsal ihtiyacı karşıladığı ve demokratik bir toplumda gerekli olduğu ilgili ve yeterli gerekçelerle ortaya konulmamıştır. Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.”

YENİ YILDA YENİ DİRENİŞLER…

Patron sendikası MESS ile işçi sendikaları Birleşik Metal-İş, Türk Metal ve Özçelik-İş arasındaki 150 binden fazla kişiyi ilgilendiren grup toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamadı. Uyuşmazlık tutanağı tutulurken arabulucudan da sonuç çıkmadı. Metal işçileri büyük ihtimalle yeni yılı grevle karşılayacak.

EYT YENİ MAĞDURLAR YARATTI

Emeklilikte Yaşa Takılanların (EYT) yaşadığı 24 yıllık geç ve eksik şekilde ‘çözüldü’. EYT yasası veya resmi adıyla 7438 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 3 Mart’ta yürürlüğe girdi. EYT yasası koşullu kabul edildi. 5 bin prim sözü tutulmadı, kısmi emeklilikte yaş koşulu kalkmadı, intibak düzenlemesi yapılmadı ve 2000’lerde işe girenlere kademe getirilmedi. Öte yandan EYT düzenlemesi nedeniyle SGK çalışanları da mağdur oldu. SGK çalışanları artan işyüküne tepki gösterdi. Ayrıca staj sigortası başlangıç sayılmadığı için milyonlar EYT düzenlemesinden yararlanamadı. Meslek lisesi mezunları, 1987’deki kanun kapsamında sigorta başlangıçları yapılmasına rağmen emeklilik kapsamına alınmadı.

16 YIL SONRA ADALET YOK

İstanbul Zeytinburnu’ndaki Emek İş Hanı’ndaki maytap atölyesinde 2008’de yaşanan 20 işçinin ve 1 işverenin yaşamını yitirdiği Davutpaşa Patlaması’nın davasında skandal karar çıktı. Bakırköy 6. Ağır Ceza Mahkemesi, AYM’nin ‘hak ihlali’ kararına rağmen düşük cezalar verdi, takdir indirimi uyguladı. Sanıklara yalnızca ‘görevi kötüye kullanma’ suçundan ceza verildi.

EMEKLİYE SIFIR ZAM

Emeklilerin yaşadığı sefaletin boyutu yüksek enflasyon nedeniyle her geçen gün katlanıyor. Ülkedeki 15,6 milyon emeklinin yaklaşık yüzde 40’ı 7 bin 500 lira maaş alıyor. Temmuz ayındaki yapılan ücret artışıyla milyonlarca emekliye ‘sıfır zam’ reva görülürken kök maaş oyunuyla mağduriyet katlandıkça katlandı. Aylıkları açlık sınırına yanaşamayan, asgari ücretin çok altında kalan emekliler, aşevlerinde kuyruk oluşturdu. Sokaklara çıkan, mitingler yapan emekliler, 5 bin liralık ikramiyeyle susturulmaya çalışıldı ancak bunda da eşit davranılmadı. Çiftçi ve çalışan emeklilerine 5 bin liraya ‘layık görülmedi.

∗∗∗