İzmir F Tipi Cezaevi’ndeki trajikomik olayda ihlal kararı: ‘Makam koltuğu’ deyip vermediler

Uğur ŞAHİN

Hapishanelerde hak ihlalleri artarken İzmir 2 No’lu F Tipi Cezaevi’nde trajikomik bir olay yaşandı. Daha önce tartışan ve davalık olan cezaevi müdürü H.A.A.’yla, tutuklu M.S.K.’nin yolu yıllar sonra başka bir hapishanede kesişti. H.A.A.’nın yönettiği İzmir 2 No’lu F Tipi Cezaevi’nin idaresi, hasta hükümlü M.S.K.’nin kullanması gereken ortopedik sandalyeyi, “makam koltuğuna benziyor” diyerek hükümlüye vermedi. Sandalye emanet eşya deposuna kaldırdı. Cezaevi müdürünün kişisel husumet nedeniyle böyle davrandığı belirtilirken “kötü muamele yasağının ihlalinin yaşandığına” dair karar çıktı. M.S.K. yaşananların ardından başka bir cezaevine nakil olurken tedavisi için kullanması gereken sandalye de kalacağı yeni hapishaneye gönderildi.

2007’de tutuklanarak cezaevine giren M.S.K., 2010’da tutuklu bulunduğu Tekirdağ 1 No’lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda İkinci Müdür H.A.A. ile tartıştı. H.A.A., tartışmanın ardından şikâyetçi olsa da, M.S.K. davadan beraat etti. M.S.K. aradan geçen altı yılın sonrasında 2016’da İzmir 2 No’lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na gönderildi. H.A.A. ise 2021’de İzmir 2 No’lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na Birinci Müdür olarak atandı. Daha önce davalık olan müdür ile hükümlünün yolu yıllar sonra bu cezaevinde kesişti. İddiaya göre M.S.K.’nin cezaevinde yaşadığı sorunlar da bu tarihten itibaren başladı.

EMANET EŞYA DEPOSUNDA

“Venöz Yetmezlik” adlı iyileşmesi mümkün olmayan ciddi, kronik hastalığı bulunan M.S.K.’nin cezaevinde ortopedik sandalye kullanması gerekiyor. Daha önce kaldığı cezaevlerinde bu sandalyeyi kullanabilen M.S.K.’ye İzmir 2 No’lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda bu sandalye verilmedi. Söz konusu ortopedik sandalye, cezaevinin emanet eşya deposunda bekletildi. M.S.K. sandalyenin kendisine teslim edilmesi için cezaevi idaresine başvuruda bulundu. Fakat bu talep “Sağlık Kurulu raporu bulunmadığı” iddiasıyla reddedildi. Bu karara karşı İzmir 3. İnfaz Hakimliği’ne itiraz edildi ve mahkeme geçen yıl 14 Şubat tarihinde verdiği kararla, hükümlünün tedavisinde kullanılması gereken sandalyenin M.S.K.’ye verilmesine hükmetti. Fakat cezaevi idaresi, bu karara rağmen sandalyeyi M.S.K.’ye teslim etmedi.

‘MAKAM KOLTUĞU GİBİ’

M.S.K.’nin avukatı, yaşananların üzerine Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) başvurdu. TİHEK de başvurunun ardından yaşananlara ilişkin cezaevi idaresinden görüş istedi. Cezaevi idaresinden gönderilen görüşte, “M.S.K.’nin talep ettiği sandalyenin normal sandalye olmadığı, çok fonksiyonlu –sırt, oturma minderi ve kolçakları hareket edebilen- makam koltuğu olduğu” ifade edildi. Ayrıca görüşte güncel bir sağlık raporu bulunmadığı iddia edildi, bu yüzden sandalyenin teslim edilmediği kaydedildi.

Aynı şekilde M.S.K.’nin avukatı da TİHEK’e sunduğu görüşte, hükümlü ile müdürün geçmişten husumetinin bulunduğuna dikkat çekti. Avukat, müvekkilinin 2021’de bel fıtığı ameliyatı olduğu, bu ameliyatla birlikte M.S.K.’de ciddi hastalıkların başladığını söyledi. Avukat M.S.K.’nin bu sebeple cezaevinde bulunan sandalyelerde oturmasının oldukça zorlaştığına vurgu yaptı. M.S.K.’nin avukatı ayrıca Kurum Müdürü hakkında “görevi kötüye kullanmak” iddiasıyla suç duyurusunda bulunduğu ancak “kovuşturmaya yer olmadığına dair” karar verildiğini belirtti. Görüşte Müdür H.A.A. hakkında 18 Ağustos 2022’de Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapıldığı da aktarıldı.

SANDALYE DE GÖNDERİLDİ

Başvuruyu değerlendiren TİHEK, 13 Ekim’de verdiği kurul kararında, “kötü muamele yasağının ihlalinin yaşandığını” belirledi. “Kurum Müdürü H.A.A. ile hükümlü M.S.K. arasındaki husumetinin eski bir tarihe dayandığının anlaşıldığı” ifade edilen TİHEK kararında, şunlar dile getirildi: “Başvuranın hastalığının kronik olduğunun, tam olarak iyileşmesinin mümkün olmadığının, sürekli olarak çok dar ve hareketlerini kısıtlayacak, kapalı ve havasız ortamlarda bulunmasının sakıncalı olduğunun ve mevcut damar hastalığı nedeniyle ortopedik yatak kullanmasının zorunlu olduğunun belirtildiği görülmüştür. İdarenin kararında malzemelerin verilmemesi hususunda yeterli gerekçe göstermeden başvuranın taleplerinin karşılanmamasının usul ve yasaya aykırı olduğuna ve mevcut sağlık raporları karşısında bu raporları bertaraf eden başka sağlık raporunun da bulunmaması nedeniyle başvuranın yaptığı itirazın kabulüne karar verilmiştir. Kurumun başvurana ortopedik sandalyeyi teslim etmemesine ilişkin eylemin kötü muamele yasağını ihlal ettiği sonucuna varılmıştır.”

Bu arada M.S.K., yaşadığı kötü muamele nedeniyle 2 Mart 2022’de Kırıkkale F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na gönderildi. İzmir 2 No’lu F Tipi yönetimi, emanet eşya deposunda bulunan sandalyenin de Kırıkkale F Tipi Cezaevi’ne gönderildiğini bildirdi.