Kriz döneminde vurgun yaptılar
UNCTAD, 3,3 milyar insanın borç faizi ödemelerine eğitim veya sağlıktan daha fazla harcama yapan ülkelerde yaşadığını belirledi. Milyonlar yaşam mücadelesi verirken küresel gıda şirketleri rekor kârlar elde etti.
Havva GÜMÜŞKAYA
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), Ticaret ve Kalkınma Raporu'nun ekim sayısını yayımladı.
Raporda, geçen yıl yüzde 3 olan dünya ekonomik büyümesinin 2023'te yüzde 2,4'e gerilemesinin beklendiği belirtildi.
KALKINMA KRİZİ UYARISI
Raporda, gelişmekte olan birçok ülkenin üzerindeki borç yükünün önemli bir endişe kaynağı olmaya devam ettiğinin altı çizildi. Yaklaşık 3,3 milyar insanın borç faizi ödemelerine eğitim veya sağlıktan daha fazla harcama yapan ülkelerde yaşadığı belirtildi.
Artan faiz oranları, zayıflayan para birimleri ve yavaşlayan ihracat büyümesinin bir araya gelerek temel ihtiyaçlar için mali alanı daralttığı ve büyüyen borç faizi yükünü gelişen bir ‘kalkınma krizine’ dönüştürdüğü konusunda uyarıda bulunuldu.
Bu durumdan en çok etkilenen ülkelerin küresel mali krizin ardından uluslararası sermaye piyasalarına girmeye başlayan düşük veya alt-orta gelirli gelişmekte olan ülkeler olduğu belirtildi.
ASİMETRİ DERİNLEŞTİ
Geçtiğimiz on yılda bu ekonomilerdeki kamu ve kamu garantili dış borcun üç kat arttığı vurgulandı.
Raporda tarımsal emtia ticareti gibi kilit sektörlerdeki piyasa yoğunlaşmasının 2020'den bu yana arttığı ve en büyük çok uluslu şirketlerin kârları ile küresel olarak azalan işgücü payı arasındaki asimetriyi derinleştirdiği vurgulandı.
REKOR KÂR ETTİLER
Rapor, düzenlenmemiş finansal faaliyetlerin 2022 yılında küresel gıda tüccarlarının kârlarına önemli ölçüde katkıda bulunduğunu ortaya koydu.
“2020'den bu yana artan fiyat oynaklığı döneminde, gıda fiyatları küresel olarak yükselirken ve milyonlarca insan geçim sıkıntısıyla karşı karşıya kalırken bile, bazı büyük gıda ticareti şirketleri finansal piyasalarda rekor kârlar elde etti” ifadelerine yer verildi.
