Milyonlarca kişi işsiz ve ödenek alamıyor
TÜİK verilerinde işsizlik düştü. DİSK-Ar’a göre gerçek işsizlik son bir yılda 547 bin kişi artarak 8,1 milyona ulaştı. İlkokul mezunundan doktoralısına kadar 2,3 milyon kişi iş bulmak umuduyla İŞKUR’a kayıt oldu.
Havva GÜMÜŞKAYA
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ekim ayına ilişkin iş gücü istatistiklerini açıkladı. Buna göre 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı bir önceki aya göre 163 bin kişi azalarak 2 milyon 961 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise yüzde 8,5 seviyesinde gerçekleşti. 5 aydır tek hanede kalan işsizlik oranı 2012 Kasım ayından bu yana en düşük seviyesini gördü. Ancak TÜİK’in bu dar tanımlı iş gücü verileri işsizliğin gerçek boyutlarını göstermiyor.
Zamana bağlı eksik istihdam edilenleri, standart işsizleri ve çalışmayıp iş bulursa çalışmak isteyenlerin dahil edildiği geniş tanımlı işsizlik son 1 yılda 547 bin artarak 7,6 milyondan 8,1 milyona yükseldi. Pandemi öncesinde Ekim 2019’da yüzde 18,8 olan geniş tanımlı işsizlik oranı Ekim 2023’te yüzde 21,3’e yükseldi.
İş için yeterli vakti bulunduğu halde yarı zamanlı çalışmak zorunda kalan kişileri kapsayan zamana bağlı eksik istihdam ise Ekim 2019’da 298 binken Ekim 2023’te 1 milyon 806 bin kişiye yükseldi.
DİSK-AR’ın raporuna göre dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın açılmasının en önemli nedeni zamana bağlı eksik istihdam sayısı, ümidini kaybedenlerin, iş aramayıp çalışmaya hazır olanların ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanların sayısındaki artıştan kaynaklanıyor. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik arasındaki fark açılıyor.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİNE ULAŞILAMIYOR
Öte yandan TÜİK’in resmi dar tanımlı işsizlerinin büyük bölümü işsizlik ödeneğinden de yararlanamıyor. İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının zorlaştırılması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneği alamıyor.
TÜİK'e göre, toplam dar tanımlı işsiz sayısı Ekim’de 2 milyon 961 bin kişi oldu. Ancak İŞKUR’un Ekim 2023 verilerine göre bu ayda işsizlik ödeneğini yalnızca 360 bin kişi alabildi. DİSK-AR’ın hesaplamasına göre Ekim 2023’te resmi işsizlerin sadece yüzde 12,2’si işsizlik ödeneği alabilirken işsizlerin yüzde 87,8’i işsizlik ödeneği alamadı.
