Seçim korkusu kasayı açtırdı

Politika Servisi

31 Mart Yerel seçimleri yaklaşırken AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ekonomide de seçim atmosferini hissettirmeye başladı.

2023’teki Mayıs seçimlerinin ardından yeni açıklanan ‘OVP’ programı ile ekonomik krizin bütün faturasını halka çıkaran saray rejimi, seçimlerin yaklaşması ile beraber bir kez daha kesenin ağzını açtı.

Son olarak SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin Ocak 2024 itibarıyla 6 aylık ücretlerindeki artış oranını yüzde 49,25’e yükseltildi. Partisinin Ankara İlçe adaylarını açıkladığı tanıtım toplantısında konuşan Erdoğan’ın emekliler hakkında söylemleri de yerel seçimler öncesinde bunun işaretlerini ortaya koydu.

Erdoğan emekliler üzerinden topu muhalefete attı. “Emeklilerimizi seçimden seçime hatırlayan istismarcı muhalefet başta olmak üzere kimsenin aramızı bozmasına müsaade etmeyeceğiz” diyen Erdoğan, “Ey muhalefet, ne yaparsanız yapın uzaya füzeler gitmeye devam edecek, uçak gemilerimizin inşası devam edecek. Dedikodular üzerinden bir bardak suda fırtına koparmaya çalışan fitne tüccarlarını kesinlikle umursamıyoruz” ifadelerine yer verdi.

Bir süredir Merkez Bankası Başkanı Gaye Erkan ile ilgili çıkan haberlere de değinen Erdoğan, uzun süren suskunluğunu bozdu. Erkan’a sahip çıkan Erdoğan, “Akla ziyan dedikodularla ekonomide bin bir güçlükle temin ettiğimiz güven ve istikrar iklimini bozacak kampanyalar başlatıyorlar” dedi. Ekonomist Oğuz Oyan ve Mustafa Sönmez yerel seçimler öncesinde Erdoğan’ın emekliler özelindeki ekonomi hamlelerini ve Gaye Erkan özelinde başlayan çatışma durumunu değerlendirdi.

SEÇİM EKONOMİSİNE GEÇİLDİ

Ülkedeki ekonomik gidişata değinen Ekonomist Mustafa Sönmez, yaklaşan seçimlerin önemine vurgu yaptı. Sönmez, “Seçim ekonomisine geçtikleri çok açık” dedi. Tempoyu da artıracaklarını dile getiren Sönmez, “2023 bütçesinden kullanılmayan 700 milyar liralık bir kaynakları olduğunu biliyoruz. Belli ki bu kaynağı en çok canı yanan kesimlerden başta emekliler olmak üzere sırasıyla diğer kesimlere de uygulamaya çalışacaklar” diye konuştu.

Erdoğan’ın her seçim döneminde yaptığı bir şey bu politika diyen Sönmez şu ifadelere yer verdi: “2023’de yaşanan depremlerin ardından bu bahaneyle bir ek bütçe oluşturmuşlardı. Kullanılmayan bu ödenekler aralık ayında kurumlara yayıldı ve seçimlere giden süreçte bir cephane oluşturdular. Şimdi Erdoğan’ın başta bu kaynak olarak kesenin ağzını açtığı ve tempoyu artırarak muhalefete de yükleneceği bir döneme şahit olacağız.”

Merkez Bankası Başkanı Gaye Erkan hakkında da konuşan Sönmez, Erdoğan’ın günlerdir sessiz kalması manidar. Ancak bu suskunluğun ardından piyasalara etkisinden etkilenmiş olabilir. Sonunda da Erkan’a sahip çıkma yolunu tercih etti. Ancak kesinlikle sıradan bir mesele değil” dedi.

Sönmez şöyle konuştu: “Dezenflasyon programı ve faiz artırımından rahatsız olan kesimler vardı. Asıl kazan burada kaynadı. Ancak Erdoğan’ın seçimler de göz önüne alındığında göze alabileceği bir durum oluşmadı ve yatıştırmaya gitti.

Buradaki önemli noktalardan birisi seçimlerde istediğini elde eden bir Erdoğan, daha fazla kemer sıkma politikasını göze alacaktır. Eğer kaybederse ekonomi politikası o yenilginin üzerinde belirlenecektir.

Çünkü unutulmasın ki Erdoğan için ekonomi siyaseten ayakta kalabilmenin bir aracı olmuştur her zaman.”

DENEME YANILMA YÖNTEMİ

Ekonomist Oğuz Oyan da Erdoğan’ın seçimler öncesindeki tavrını ve ekonomideki politikalarını değerlendirdi. “31 Mart seçimleri olmasaydı emekli zamlarını yüzde 37,5’te tutacaklardı” diyen Oyan, “Erdoğan seçimleri de gözeterek önce yapılacak zammı önce yüzde 5 artırdı. Bunu da çok büyük bir müjdeymiş gibi ‘bu sene emeklilerin senesi olacak’ diyerek yaptılar. Sandılar ki yüzde 37,5 bekleyen insanlar yüzde 42,6’yı görünce sevinçten havaya uçacaklar. Ancak baktılar ki öyle olmuyor seçmen bizi cezalandırır mı korkusundan yüzde 49,25’e eşitliyoruz dediler. Burada da tamamıyla deneme yanılma yoluyla ilerleyen, toplumsal güç dengelerini denedikleri bir hesaba giriştiler” dedi.

Oyan, “Kök aylık meselesinden doğru en az 4 milyon emeklinin maaşları 10 binde sabit kalacak. Yani bir anlamıyla kesenin ağzını açsalar da tam anlamıyla işi kurtarabilmiş değiller. Dolayısıyla bu hamle göz boyama olarak kalabilir. Çünkü emekliler doğrudan bunun farkına varabilirler” ifadelerine yer verdi.

YAPILAN SİYASETÇİ TAVRI

Merkez Bankası Başkanı Gaye Erkan tartışmalarına da değinen Oyan, son günlerde Erkan özelinde başlayan tartışmaların magazinsel boyutundan çok uygulanan politikalar doğrultusunda ortaya çıkanlara odaklanılması gerektiğini dile getirdi.

Oyan, şöyle konuştu: Merkez Bankası Başkanı’nın bir devlet temsiliyeti mevcut,  dolayısıyla devletin rotası altında bir niteliği taşıması gerekir. Özel hayatını kamuoyunun gündemine sokmaz. Tam tersine bunu gizleme gayreti içerisinde olur. Bugüne kadar görülmüş şey değil aslında bu konuşulanlar. Bu tam siyasete atılacak birilerinin dile getirdiği şey olur.

Daha önemlisi Erkan’ın Erdoğan’la bir temasında bana 3 sektör söyleyin onları uçurayım demesi. Kaldı ki bu hiç yalanlanmadı. İnanılmaz bir şey bu. Çünkü öncelikle bir Merkez Bankası Başkanı’nın görevi değildir bu. Tam bir siyasetçi tavrıdır. Ayrıca Merkez Bankası Başkanı istese de bunu gerçekleştiremez zaten. Nasıl yapacaksınız? İnşaat sektörü örneğin. Nasıl uçuracaksın? Faizi düşürmen gerekiyor. Yapabiliyor musun?

SEÇİMLERİN SONRASI TABLO NETLEŞECEK

Bir diğer sıkıntı Erkan’ın bizzat dışarıda kaynak aramaya çalışması. Maliye Bakanı gitsin kaynak arayışında bulunsun ancak Merkez Bankası Başkanı açısından bu durum da faul. Çünkü işi parayı yönetmek ve değerini korumaktır aslen.

Dolayısıyla Erkan’ın ömrü çok uzun soluklu olmayabilir. Tamamen Ortodoks, neoliberal, IMF tarzı politikalara devam eden yeni figür getirilebilir.

Tüm bunlar ise tam bir Erdoğan ekonomisinin modelidir. Seçimlere odaklı kazanma hırsıyla her şeyi yaptılar. KKM’dir, faiz tartışmalarıdır çok büyük zarar verdiler. Şimdi bunu düzeltmek için de yine bütün yükü halka attılar. Şimdi yine bir seçim arifesinde Erdoğan ekonomisine geçilmiş duruyor. Ki bu politikaların daha da sıkılaşacağını ve artacağını Mart’tan sonra daha net göreceğiz.

∗∗∗

İLLERE GÖRE EMEKLİ SAYILARI VE ORANI