Sorunlu krediler bir trilyonu aştı

BirGün / ANKARA

Merkez Bankası (TCMB), yılın ikinci Finansal İstikrar Raporu’nu yayımladı. TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan, ekonomide atılan adımların olumlu sonuçlarına dikkati çekerek, “Enflasyonla kararlı mücadelemizi, haziran ayında başlattığımız güçlü parasal sıkılaştırma ile sürdürüyoruz” dedi Raporda politika faizlerindeki artışlar ve miktarsal sıkılaştırma adımları ile birlikte kredi büyümesinin dengelendiği belirtildi. Bireysel kredi büyümelerinde belirgin bir yavaşlama izlendiği vurgulandı.

AYNI ANDA YAŞANAN ŞOKLAR

Seçim sonrası değişen ekonomi politikalarının enflasyonda artışa neden olduğu belirtilen raporda şunlar kaydedildi: “Döviz kuru, ücret, vergi ve akaryakıt fiyat artışı gibi şokların bir anda yaşanmış olması enflasyondaki artışta önemli rol oynamıştır. Fiyatlama davranışlarında temmuz ve ağustos aylarında belirgin bir bozulma gözlenmiş, izleyen aylarda ise enflasyonun ana eğiliminin yüksek seviyelerinden gerileme kaydedilmiştir. Tüketici fiyatları enflasyonu ekim ayında aylık olarak yüzde 3,43, yıllık olarak ise yüzde 61,4 olarak gerçekleşmiştir.”

KİŞİ BAŞINA DÜŞEN KART BORCU ARTIYOR

Temel mal ve hizmet fiyatlarında yaşanan artışlar, dijitalleşme kaynaklı kullanım kolaylıkları ve 2023 yılı ilk yarısına kadar faiz oranlarının diğer bireysel kredi türlerinin altında olmasının son dönemde bireysel kredi kartı borcundaki hızlı artışta etkili olduğu belirtildi. Raporda ihtiyaç kredisi payının GSYİH’ye oranının dönem ortalamasına yakın seyrettiği ancak bireysel kredi kartı borçlarının GSYİH’ye oranının artış kaydederek yüzde 38’e ulaştığı vurgulandı.

İhtiyaç kredisi faizlerinde görülen yükseliş ile kredi artışının hız kestiği, kredi borcu bulunan kişi sayısında da gerileme gözlendiği belirtildi. Ancak bireysel kredi kartı aktif kullanıcı sayısında ve kişi başı borç tutarındaki artışın sürdüğü bildirildi. Risk Merkezi’nin verilerine göre Eylül itibarıyla bireysel kredi kartı olan kişi sayısı 35,8 milyona, kişi başı düşen borç bakiyesi de 27 bin 455 TL’ye ulaştı.

Raporda kredi kartlarına yönelim ile ilgili şu ifadelere yer verildi: “İhtiyaç kredilerinde görülen faiz oranlarındaki yükselişin ardından hane halkının kredi kartı kullanımına yöneldiği görülmektedir. Bireysel kredi kartı yıllık büyümesi temmuz ayına kadar, kredi kartı faizlerinin enflasyonun ve ihtiyaç kredisi faizlerinin altında olmasının etkisiyle taksitli kullanım ve nakit avans kaynaklı olarak güçlü bir seyir izlemiştir. Takip eden dönemde kredi kartı faizlerinde yapılan güncellemeler ile birlikte taksitli harcama amaçlı kullanımda belirgin bir yavaşlama başlamıştır.”

BİREYSEL KREDİLER YAKIN İZLEMEDE

Raporda yer verilen bilgilere göre, toplam krediler içindeki payı yüzde 9,4'e çıkan yakın izleme ve tahsili geciken alacakların tutarı 1 trilyon 6 milyar TL olarak hesaplandı. Tahsili geciken alacakların oranındaki azalma eğiliminin haziran ayının sonuna kadar devam ettiği aktarıldı. Raporda, para politikasında sıkılaşma süreci sonrasında kredi büyümesindeki yavaşlamayla birlikte tahsili geciken alacakların oranında yatay seyir gözlendi. Raporda, bireysel kredilerin yakın izleme oranının da sınırlı artış gösterdiği belirtildi. Bireysel kredilerin yakın izleme oranının yükselmesinde ağırlıklı olarak gecikmesi olan kredilerdeki yükselişin etkili olduğu kaydedildi.

∗∗∗

BORÇLU SAYISI VE SORUNLU KREDİLER ARTIYOR 

Bireysel kredi kartı olan kişi sayısı: 35,8 milyon

Kişi başı borç bakiyesi: 27 bin 455 TL

Tahsili geciken alacakların toplamı: 1,6 trilyon TL

Sorunlu kredilerin toplam krediler içindeki payı: %9,4