TCMB politika faizini yüzde 42,5’e yükseltti: Üretim yavaşlıyor, işsizlik tırmanacak

Havva GÜMÜŞKAYA

Değişen ekonomi yönetimi ile politika faizi son yılların en yüksek seviyesine çıktı. Merkez Bankası (TCMB) yılın son Para Politikası Kurulu (PPK) Toplantısı’nda politika faizini 250 baz puan artışla yüzde 42,5'e yükseltti. Banka, faiz artışlarına gelecek ay son noktayı koyacağının sinyalini verdi.

Seçim öncesi "nas" ile ilişkilendirilen düşük faiz politikasını seçimin hemen ardından terk eden Merkez Bankası, haziranda 6,5, temmuzda 2,5, ağustosta 7,5, eylül, ekim ve kasımda 5'er puan olmak üzere seçim sonrası tüm kurul toplantılarında faiz artırdı. Bir sonraki toplantı 25 Ocak tarihinde gerçekleştirilecek. Banka, kredi kartı azami faiz ve üye işyeri azami komisyon oranları için en son ilan edilen oranlarda bir artış olmayacağını açıkladı. Karar sonrası yayımlanan PPK metninde "Kurul, dezenflasyonun tesisi için gerekli parasal sıkılık düzeyine önemli ölçüde yaklaşıldığını değerlendirerek parasal sıkılaştırma hızını yavaşlatmıştır. Kurul, parasal sıkılaştırma adımlarını en kısa zamanda tamamlamayı öngörmektedir" ifadeleriyle faiz artış döngüsünün gelecek ay sona erebileceği mesajı verildi.

Metinde kasımda sınırlı bir artış kaydeden manşet enflasyonun son enflasyon raporundaki beklenti ile uyumlu seyrettiği, yurt içi talebin mevcut seviyesi, hizmet fiyatlarındaki katılık ve jeopolitik risklerin enflasyon baskılarını canlı tuttuğu ifade edildi. Ayrıca enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarında sınırlı bir iyileşmenin başladığı da belirtildi. Ayrıca dış finansman koşullarındaki belirgin iyileşmenin yaşandığına değinilen TCMB metninde, rezervlerde süregelen artış, döviz kuru istikrarı ve para politikasının etkinliğine güçlü katkıda bulunduğu kaydedildi.

Piyasadaki likidite fazlasına ilişkin ise faiz kararlarının yanı sıra, miktarsal sıkılaştırmaya devam edileceği söylendi.

YÜZDE 45’DE DURACAKLAR

Faiz kararını değerlendiren iktisatçı Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, Para Politikası Kurulu metninden yola çıkarak “Bir sonraki toplantıda yüzde 45’e yükseltip beklemeye geçileceği izlenimi veriyor” dedi. TCMB’nin bankalara ağırlıklı olarak swap kanalıyla yani döviz karşılığı TL vererek politika faizinin yüzde 2-3 altında bir faizle fon kullandırdığını hatırlatan Kozanoğlu, “Buna karşın bireysel kredi faizleri yüzde 65 civarında. Kredi kartı faizleri sabit tutulsa da yıllık bileşik faizle yüzde 60 civarında. Zaten bireysel kart bakiyeleri iki haftadır geriliyor. Bu da krediye bağlı talebin yavaşladığına işaret ediyor” ifadelerini kullandı. Kozanoğlu, tüm dezenflasyon söylemlerine karşın enflasyon beklentilerinin kırılamadığını vurgulayarak şu ifadeleri kullandı: “En son tüketici anketi 2024 enflasyon beklentisini yüzde 56,7 gösteriyor. Yüksek faizin özellikle borçlanarak yaşayan dar gelirli yurttaşların talebini kısması, buna karşın başta gayrimenkul varlık fiyatlarının yükselmesiyle zenginleşen kesimlerin iştahını kesmemesi beklenebilir. 2024 ortasında enflasyon yüksek baz etkisiyle yüzde 70-80 aralığındayken enflasyon beklentilerinin kırılamadığı buna karşın hedeflenen enflasyona göre reel faizlerin yüksek seyrettiği bir dönem yaşanacak. Talep düşüşüne bağlı üretimin yavaşladığı, yatırımların adeta durduğu, işsizliğin tırmandığı ve öngörülenden sert bir inişin ortaya çıktığı görülecek. İşte o zaman durgunluk içinde enflasyonu, yani stagflasyonu 2024 sonbaharında konuşmaya başlayacağız. Bu arada asgari ücretin yılda bir kez belirlenmesi politikasında ısrar edilirse geniş emekçi kesimler ay be ay yoksullaşacak. Toplumsal tepkiler yoğunlaşacak.”

∗∗∗

YILIN SON FAİZ KARARIYLA POLİTİKA FAİZİ BİR YILDA 33,5 PUAN ARTIRILMIŞ OLDU (%)

∗∗∗

10 YIL ÖNCEKİ ‘FAİZ TWEET’İ

Merkez Bankası kararının ardından Erdoğan’ın henüz Cumhurbaşkanı seçilmeden önce attığı tweet hatırlatıldı. Erdoğan, 30 Nisan 2013’te “Biz göreve geldiğimizde faiz oranı yüzde 47 idi. Nereden nereye geldiğimizi hep birlikte görüyoruz” ifadelerini kullanmıştı. Son faiz kararının ardından piyasada faiz artışının gelecek ay da 2,5 puan olacağı ve yüzde 45 seviyesinde sonlanacağı beklentisi oluştu.