U dönüşlerine yetişemez olduk
Türkiye’nin Suudi Arabistan, BAE, İsrail ve Mısır’dan sonra “Ortadoğu’da yeni sayfa” politikasına Libya da ekleniyor. “Bingazi’deki konsolosluğu tekrar açacağız diyen” Bakan Fidan, Libya’da yetkililerle görüştü.
Muammer Kaddafi’nin devrilmesinin ardından iç savaşa sürüklenen Libya’da Trablus yönetiminin hamiliğini üstlenen Ankara, “darbeci” Sisi’nin ardından “katil” Hafter ile de barışma yolunda ilk adımı attı. Malta’dan Libya’ya giden Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ile bir araya geldi.
Görüşmede Dibeybe, “Türkiye'nin Libya'da istikrarı destekleyen tutumu ile seçimlerin yapılması yönündeki uluslararası çabaların desteklenmesindeki rolünü takdir ettiklerini” söyledi. Ulusal Birlik Hükümeti’nden yapılan açıklamada da ikilinin iki ülke arasındaki işbirliğinin yanı sıra siyasi ve ekonomik konuları ele aldığı belirtildi.
Türkiye'nin Libya Görev Grubu Komutanlığı’nı ziyaret eden Fidan, Malta’daki konuşmasında Bingazi’de konsolosluğu tekrar açma kararı aldıklarını, bunu yakında gerçekleştireceklerini söyledi.
LİBYA’DA DA U DÖNÜŞÜ
Libya’nın doğu ve güneyini elinde bulunduran General Halife Hafter’in kontrolü altındaki kentlerden Bingazi’deki başkonsolosluğun tekrar açılacağını açıklaması, Ortadoğu’da etki alanını artırmaya çalışan Ankara’nın attığı adımların sonuncusu oldu. MİT Başkanlığı’ndan Dışişleri koltuğuna geçen Fidan’ın açıklamaları AKP iktidarının son dönemde Ortadoğu’daki “U dönüşünün” bir yansıması. Suudi Arabistan ve BAE ile başlayan normalleşme girişimleri Mısır ve İsrail ile sürerken bu halkaya Libya’daki Tobruk yönetimi de eklenmek isteniyor. Erdoğan’ın da 14 Şubat’ta Kahire’ye giderek Mısır Cumhurbaşkanı Abdül Fettah es Sisi ile bir araya gelmesi bekleniyor.
Ankara’nın “U dönüşleri”, AKP rejiminin çıkarlarıyla birlikte Batı’nınkilerden de bağımsız düşünülemez. Avrupa’ya göçün en işlek rotasındaki İtalya’nın Başbakanı Giorgia Meloni’nin Türkiye ziyareti bunun göstergesi sayılabilir. Zira Erdoğan ve Meloni görüşmesine dair İtalyan hükümetine yakın Il Giornale gazetesinin istihbarat ve hükümet kaynaklarına dayandırdığı haberinde ikilinin “Libyalı insan kaçakçılarının durdurulması için bir anlaşma imzaladığı” yazıldı. Başbakanlıktan bir kaynağa dayandırılan haberde ise “Erdoğan’ın Libya ile üçlü bir anlaşmayı tamamlama arzusu olduğunu teyit ettiğini” yazdı.
ÇOK KATMANLI İÇ SAVAŞ
Arap Baharı’nın vurduğu Libya’da NATO müdahalesi sonrası Muammer Kaddafi’nin öldürülmesinin ardından ülke yönetim krizine sürüklendi. Batılı devletlerin desteğiyle kurulan Müslüman Kardeşler ağırlıklı Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) kısa sürede dağıldı. İkili bir yapı oluştu. Trablus yönetim ile Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi yönetimleri arasında iç iktidar kavgası yaşanıyor. General Halife Hafter destekli Tobruk yönetimi ile Dibeybe’nin başında yer aldığı Trablus yönetimi arasında çatışmalarda binlerce kişi yaşamını yitirdi. Türkiye ve Kadar, İhvancıların da yer aldığı Trablus yönetimini desteklerken Mısır, Suudi Arabistan, BAE, Rusya, Fransa gibi ülkeler ise Tobruk’tan yana. Ülkenin güney sınırında ise cihatçılar etkin.
Türkiye iç savaşın sürdüğü Libya’da Hafter güçlerine karşı Trablus’a büyük askeri destek de sunuyor. Hafter’in Trablus’a dayanması sonrası 2 Ocak 2020’de Libya tezkeresi onaylandı.
TÜRKİYE’NİN ‘DUYGUSAL’ BAĞI
Doğu Akdeniz’de 2010 yılında keşfedilen 8 milyar varillik petrol ve 3,5 trilyon metreküplük doğalgaz keşfi Ankara’nın oldukça ilgisini çekti. İhvancıların hakimiyetindeki Trablus yönetimi, Ortadoğu’daki etki alanını artırmak isteyen AKP için biçilmiş kaftan oldu. Türkiye, Trablus yönetimi ile Doğu Akdeniz’de sondaj faaliyetlerine yönelik imzaladığı anlaşma ile hâkimiyet alanını artırdı. TSK birlikleri ülkenin batısında Trablus’ta konuşlanmaya başlandı. Türkiye’nin bu ülkede kalıcı bir askeri deniz üssü kurma planları var.
∗∗∗
GÜLER’DEN IKBY ÇIKARMASI
ABD’nin Ortadoğu’da yeniden dizayn ettiği denklemde kendine yer arayan Türkiye, buna yönelik ziyaretlerini sürdürüyor. Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak, Bağdat ziyaretlerinin ardından Irak’ın Erbil kentinde Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani, IKBY Başbakanı Mesrur Barzani ve KDP Başkanı Mesut Barzani ile görüştü. Milli Savunma Bakanlığı, Neçirvan Barzani ile yapılan görüşmede "terörle mücadele başta olmak üzere bölgesel gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulduğunu" bildirdi. Rudaw ise IKYB Başkanlığı’nın açıklamasına dair haberinde Güler’in Mesrur Barzani ile görüşmesinde İran’ın geçen ay Erbil’e düzenlediği saldırıya tepki gösterdiği kaydedildi.
