Yerlilerin zaferi
Panama’da Kanadalı maden şirketinin 20 yıllık doğa talanına karşı direniş, zaferle sonuçlandı. Kitlesel protestoların ardından Yüksek Mahkeme, hükümetle şirket arasındaki ‘cömert’ anlaşmanın Anayasa’ya aykırı olduğuna karar verdi.
Dış Haberler
Panama’da yerli halkın kapitalizmin çevre talanına karşı yıllardır süren direnişi zaferle sonuçlandı. Hükümetin 20 Ekim’de Kanadalı First Quantum Minerals (FQM) şirketiyle maden anlaşmasını 20 yıl uzatmasıyla kitlesel hale dönüşen protestoların ardından Yüksek Mahkeme, tartışmalı bakır madenciliği projesini Anayasa’ya aykırı olduğuna karar verdi. Panamalılar mahkeme kararını sokaklara inerek kutladı.
Yüksek Mahkeme Başkanı Maria Eugenia Lopez yaptığı açıklamada, "Oybirliğiyle 20 Ekim 2023 tarih ve 406 sayılı yasanın tamamının anayasaya aykırı olduğunu ilan etmeye karar verdik" dedi. Mahkeme kararını kutlayan protestocular, karar resmi gazetede yayımlanana kadar gösterilere devam edeceklerini açıkladı. Panama Devlet Başkanı Laurentino Cortizo, mahkeme kararının resmi gazetede yayımlanmasının ardından madenin kapatılacağını açıkladı. İngiliz The Guardian gazetesine konuşan Çevre Savunma Merkezi'nden (CIAM) Lilian Guevara, protestoların ve sonuçlarının “Panama'nın çevresel geleceği konusunda bir referandum işlevi gördüğünü” söyledi.
Orta Amerika’nın en büyük açık bakır madenin Cobre Panama, ülkenin GSYİH'sinın yüzde 5'ini ve ihracat gelirinin yüzde 75'ini oluşturuyor. Madende Kanadalı FQM’nin yan kuruluşu Minera Panama şirketine 20 yıl daha madencilik hakkı tanıyan anlaşmanın Panama Meclisi’nde kabul edilmesinin ardından yerli halk, sendikalar, çevre örgütleri, kitlesel protestolar düzenlemeye başlamıştı. 2021’de başlayan maden direnişi, çevreye ve biyoçeşitliliğe vereceği zararın yanı sıra yeni anlaşmanın maden şirketine tanıdığı “cömert” haklar sebebiyle “yolsuzluk” iddialarıyla ülke çapında protesto gösterilerine dönüşmüştü.
Protestocular başta başkent Panama’da olmak üzere caddeleri ve Panamerican otoyolunu kapattı, madenin limanını abluka altına alarak üretimini azaltmaya zorladı. Protestolar sırasında Kenneth Darlington isimli bir ABD vatandaşı, iki protestocuyu silahla vurarak öldürmüştü.
İLK KARAR DEĞİL
First Quantum, madenin sözleşmesini 2013 yılında başka bir Kanadalı şirket olan Petaquilla Gold'dan devraldı. CIAM’ın dava açmasının ardından Yüksek Mahkeme, anlaşmanın “kamu ihalesi yapılmadan, topluluklara danışılmadan ve gerçek bir çevresel etki çalışması yapılmadan verildiği” gerekçesiyle Anayasa’ya aykırı olduğu kararı verdi. Şirket bu süre zarfında madencilik faaliyetlerini sürdürürken 2021 yılında mahkeme kararının onanmasıyla hükümet, şirketle yeni anlaşma için müzakerelere başladı. Bu süreçte yerli halkın ve çevrecilerin de direnişi sürdü.
