Bilişim Z raporu

Tolga MIRMIRIK

Bugün 2023 yılını kapatıp yeni bir yıla adım atacağız. Kendi canımıza kastedecek ve bizi yok olmanın eşiğine getirecek yeni buluşlara merhaba dediğimiz bir yıl oldu 2023. İleride, 300 bin yıllık evrimimizde yaptığımız savaşlar dışında ilk defa kendimizi yeni bir tehdit ile karşı karşıya bıraktığımız yıl olarak anılacak sanırım bu yıl. Hem de bu sefer bile isteye ve gönüllü olarak.

Kasım 2022’de ortaya çıkan ChatGPT tüm hayatımızı geri dönülemez şekilde değiştirecek adımların popülerlik bakımından ilki oldu ve Ocak ayı itibari ile teknoloji dünyasına çok büyük bir heyecan katarak oldukça geniş bir kullanıcı grubuna ulaştı. Yaklaşık 10 yıldır devam eden büyük dil modelleri araştırmaları sonunda yenilebilir seviyedeki en tatlı meyvesini vermişti. Internet’teki ve kültürümüzün oluşturduğu tüm yazılı verileri kullanarak eğitilen ChatGPT insanlığın bildiği hemen her şeyi biliyor ve sizin sorularınıza kaynakları ile cevaplar verebiliyor. Microsoft’un Ocak ayında yaptığı açıklama ile ChatGPT üreticisi OpenAI’ya yatırım yapması da büyük bir atılıma yol açtı. Microsoft OpenAI sistemlerinin kendi ürünlerine entegre edileceğini duyurdu ve bu konuda da bir anlaşmaya varıldı.

Google’ın cevabı bir sonraki ay “Bard” isimli bir büyük dil modeli uygulaması ile geldi. Her ne kadar ChatGPT’ye rakip olma amacı taşısa da aynı popülerliğe henüz ulaşabilmiş değil. Yapılan karşılaştırmalarda her ne kadar ChatGPT 2022 yılına kadar olan veriler ile size bilgi dönebiliyor olsa da çoğu zaman Bard uygulamasından çok daha kesin ve doğru cevaplar alınabilmekte kendisinden.

YARATICI RESİMLER OLUŞTURUYOR

Bir önceki yıl Haziran ayı Economist Dergisi’nin kapağını oluşturmakta kullanılmış olan MidJourney isimli, metin tabanlı komutları resme dönüştüren uygulama da bitirmekte olduğumuz yılda büyük bir kullanıcı kitlesine hizmet vermeye başladı. Hemen hemen tüm büyük firmalar basit komutlarla oldukça yaratıcı ve doğruluk payı yüksek resimler oluşturan bu uygulamayı kullanmaya başladı.

Şubat ayı kuantum bilgisayarlar konusunda da atılımın yapıldığı bir ay oldu. 1961 yılında İngiltere Brighton şehri yakınlarında kurulan Sussex Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, kuantum bilgisayarların bir yap-boz parçaları gibi genişletilebilmesine ve kapasitelerinin artmalarına yol açacak bir yöntem keşfettiler. Bu buluşları ile Alman Hükümeti’nden €67Milyon yatırım da kazanmış oldular. Bu yeni buluş sayesinde tıp araştırmaları ile iklim araştırmalarına hız kazandırmaları bekleniyor.

Nisan ayı içindeki ilginç gelişme ABD Montana eyaletinin popüler sosyal medya uygulaması TikTok’u yasaklaması kararı oldu. Çin Hükümeti’nin potansiyel bir tehdit olduğunu ve vatandaşlarının özel bilgilerinin ortalığa saçılıp da Çin tarafından kullanılmasının önüne geçmek için böyle bir karar verdiğini ileri süren eyalet yöneticileri yasağın 1 Ocak 2024’ten (yarın) itibaren geçerli olacağını da ilettiler. Amerika sivil haklar birliği ise bu yasaklamanın anayasaya uygun olmadığına dair iddia ile karşı çıktı. Kasım ayı içinde de bu yasaklama mahkemece iptal edildi. Anayasa bazı ülkelerde halen uygulanıyor tabi.

ÖNÜMÜZDEKİ 10 YIL İÇİNDE GERÇEKLEŞEBİLİR

Mayıs’taki büyük atılım ise Elon Musk’ın en büyük hayali olan startup firması NeuraLink’in FDA (Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi) tarafından “insanlı deneylere başlama” onayı alması sanırım. Neuralink’in hedefi, insan beynine küçük bir madeni para boyutunda çip yerleştirerek sadece düşünme yöntemi ile etrafımızdaki elektronik cihazları kontrol edebilmemizi sağlamak. Bilim kurgu gibi gelse de önümüzdeki on yıl içinde bunun gerçekleşmesi mümkün görülüyor.

Ağustos ayı sonuna geldiğimizde popülerleşmesi süren ChatGPT uygulamasının aktif olarak 100Milyon kullanıcı ile aylık 1.6Milyar ziyaretçisi olduğu açıklandı ki bu şimdiye kadar bir uygulamanın en hızlı büyüme oranı olarak tarihe geçti. İlk açıldığı hafta 1Milyon kullanıcıya ulaşarak farklı bir rekor kıran ChatGPT pek rakip tanımadan yoluna devam ediyor.

Microsoft’un OpenAI ile yaptığı anlaşma da meyvesini Microsoft CoPilot adı altında vermeye başladı ve yaygınlaştırma çalışmaları devam ediyor. Ürün sahipleri kendi cihazlarında ve kendi kişisel verile üzerinde yapay zekâ motoru kullanabilir hale geliyor ki bu da iş dünyasını baştan aşağıya değiştirmeye sebep olacak bir gelişme.

2024 yılı yapay zekâ alanındaki uygulamaların bizi şaşırtmaya devam edeceği bir yıl olacağa benziyor. Özellikle yapay zekâ ürünlerindeki insani önyargıların arındırılması çalışmaları önem kazanacak gibi. Aynı şekilde eğitim dünyası da teknolojik ilerlemelerin hızını yakalayabilmek için mutlak bir değişim geçirmek zorunda. 4 yıllık eğitim hayatı yeni dünya için çok uzun bir süre artık. Sadece bir yıldaki ilerlemeler bile tüm hayatımızı değiştirecek şekildeyken yetişmiş eğitimli insan gücünü 4 yılda üretiyor olmamız çok kabul edilebilir bir durum değil ne yazık ki. Farklı bir yöntem bulmamız şart.

2024 tüm sevdiklerinizle mutlu ve sağlıklı zaman geçireceğiniz bir yıl olsun. Aynı zamanda anmadan geçmeyelim. #CanAtalayaÖzgürlük sözümüz de esareti bitene kadar söylensin. İyi haftalar.