Silahlı cinayetler önlenebilir
Siyasetçilerin çözmek istemedikleri her sorun onlara göre münferittir. Türkiye’de yaşıyorsanız bu cümleyi unutmamakta fayda var. Çözemedikleri demiyorum “çözmek istemedikleri” diyorum çünkü ülkeyi yöneten siyasetçi bir soruna çözüm bulamıyorsa ülkeyi yönetmeye çalışmaktan vazgeçmesi gerekir. Sorun çözememek istifa gerekçesidir.
Esenyurt’taki tekel bayi cinayeti, silahlı cinayetlerin, mafya hesaplaşmalarının çığ gibi büyüdüğünü bir kez daha gösterdi. Ülkeyi yöneten AKP önderliğindeki Cumhur Koalisyonu ise gidişatı değiştirmeye dair bir icraatta bulunmayarak, bu olayı ‘münferit olay’ kategorisinde değerlendirdiğini itiraf ediyor. Silahlı cinayetler hayatımızın bir parçası mı yoksa münferit olaylar mı? Bakalım.
***
Umut Vakfı’nın yerel ve ulusal medyadan derlediği verilere göre 2022 yılında Türkiye’de 3 bin 984 silahlı şiddet olayı yaşandı; 2 bin 278 kişi öldürüldü, 4 bin 231 kişi de yaralandı. Silahlı şiddet olaylarının yüzde 85’inde ateşli silahlar kullanıldı. Ateşli silahların 143’ü beylik silahıydı (asker ve polislerin kullandığı resmi silahlar), 2 bin 528 olayda tabanca, 840 olayda ise kaleşnikof dahil çeşitli tüfekler kullanıldı.
Amacım acıları kıyaslamak değil ama TSK’nin verilerine göre bu yıl içinde şehit olduğu açıklanan asker sayısı 35. Görüldüğü gibi silahlı cinayetler ülkede ordunun dahil olduğu çatışmalardan bile daha fazla can alıyor. Buna rağmen hükümet kılını kıpırdatmıyor. Her şehit haberinden sonra sosyal medya hesaplarından mesaj yayımlayan milletvekilleri, 50-60 kat daha fazla insanın ölümüne neden olan ateşli silahları çoğu zaman gündemine bile almıyor. Halbuki silahlı cinayetleri durdurmak veya büyük ölçüde azaltmak kanun yapıcıların iki dudağının arasında.
***
Yapacakları tek şey, Türkiye’de bireysel silahlanmayı yasaklamak. Kolluk kuvvetleri dışında kimsede silah olmayacak. Yasanın çıkmasından sonra silahların teslim edilmesi için kısa bir süre verilecek. Yasadışı silahların teslimi de bir defaya mahsus olmak üzere, suça karışmamışsa af kapsamına alınabilir. Dünyada örnekleri var. Silah sahibi olmanın yasaklandığı tarihten sonra üzerinde, evinde, silah bulunduranlar ise en ağır cezalara çarptırılacak. Yapılacak iş bu kadar basit.
İşe yarar mı? Elbette yarar. Bireysel silahlanma konusunda katı kurallara sahip ülkelere baktığımızda, ateşli silah sonucu ölümlerin çok az olduğunu görüyoruz. Nüfusu 1,5 milyara yaklaşmış Çin’de bu oran 10 milyonda 8 kişi. Türkiye’de ise 260. Dünyanın en kalabalık ikinci ülkesine kıyasla ülkemizde silahla öldürülen insan sayısı 32 kat fazla. ABD gibi listenin sonlarında yere alan bir ülkede ise bu sayı 1089. ABD’de okullarda silahlı saldırı sonucu insanlar ölürken, Çin’de benzer saldırılar nadiren de olsa bıçakla yapılabiliyor. Bıçaklı bir saldırgandan kaçabilirsiniz ama silahtan kaçamazsınız. Japonya, Singapur, Güney Kore gibi birçok Asya ülkesi silahlanma konusundaki katı kurallar veya yasaklar nedeniyle ateşli silah ölümlerinin önüne geçti.
***
Asya veya Avrupa. Başarılı olmuş politikalar var. Birleşik Krallık gibi polislerin bile silahsız devriye gezebildiği ülkelerin yasaları örnek alınabilir. Kadın cinayetlerinden mafya kapışmalarına, düğün ve maç kutlamalarından trafikteki tartışmalara kadar, ölümle sonuçlanan silahla ilişkili ölümler ve suçlar rahatlıkla azaltılabilir. Bireysel silahlanmanın olmadığı bir ülke kolluk kuvvetleri için de daha güvenli bir çalışma ortamı anlamına gelir. Silahların yasaklanmasını en çok polisler istemeli.
Sadece hükümet veya siyasetçileri suçlamayalım. İğneyi kendimize de batıralım. Silahlı cinayetlerin giderek arttığı Türkiye’de, medyadan sivil topluma bireysel silahlanma konuşulmuyor, bu konuda haberler, kampanyalar yapılmıyorsa bizde de hata var.