Yapay zekâ, işsizlik, eşitsizlik

Tolga MIRMIRIK

En çok sorulan sorulardan olan YZ bizi işimizden edecek mi konusunu açmadan önce biraz sıkıcı sayılara dokunmamız gerekiyor. Internet Society, Impact Report 2022 (https://www.internetsociety.org/impact-report/2022) verilerine göre şu anda dünya üzerinde 2.9 milyar kişinin hala Internet erişimi bulunmamakta. 2005 araştırmasında bu sayı 5,5 milyar görülmekteydi. Aradan geçen yıllar içinde dünya nüfusu Birleşmiş Milletler verilerine göre 6,5 milyardan 8,1 milyara ulaştı, 2045 yılında ise nüfusumuzun 9,7 ila 10,9 milyar olacağı tahmin ediliyor. Tahminlenen diğer şey ise o zamana kadar insanlığın %98’inin internet erişiminin olacağı.

Bunların YZ ve işsizlik ile ne ilgisi olduğuna gelmeden önceki faktörler ise her teknoloji ve teknolojik ilerlemede olduğu gibi bu teknolojiden kimin ne kadar ve ne için faydalandığı ile ne kadar çabuk bu teknolojiye adapte olunduğu. Bunu uygun şekilde yapabilenler ayakta kalmaya devam ederken, yetişemeyenlerde işsizlik riski oldukça artacak ve işgücü piyasasından çekilmek zorunda kalacak.

FARKLI GÖRÜŞLER VAR

Yapay zekânın işsizliğe yol açıp açmayacağına dair farklı görüşler bulunmakta. Bazıları yapay zekanın iş gücünü olumsuz etkileyebileceğini savunurken, diğerleri ise yeni iş fırsatlarının ortaya çıkacağını öne sürmekte. İşsizliğin ne kadar etkileneceği, yapay zekanın benimsenme hızına, sektörlere ve iş gücüne etkisine bağlı olarak değişebilir fikrimi yinelemek isterim.

Artık bu konuya ilgi duyan herkesin bildiği gibi, yapay zekâ, bazı işleri otomatikleştirebiliyor ve bazı görevleri insanların yerine getirebiliyor. Özellikle rutin, tekrarlayan ve veri odaklı işler yapay zekaya devredilmeye devam ediyor. Bu durum, bazı mesleklerin gereksinimini azaltmaya veya ortadan kaldırmaya da devam ediyor.

Ancak yapay zekâ aynı zamanda yeni iş fırsatları da sunuyor. YZ teknolojileri geliştirmek, uygulamak, bakımını yapmak ve sonuçları yorumlamak için uzmanlar ve uzmanlık gerektiren işler ortaya çıkmış durumda ve giderek de yaygınlaşıyor. Büyük firmalardaki teknoloji departmanlarındaki yazılım ekipleri içinde olmazsa olmaz yazılımcıların arasına veri bilimciler ve istatistikçiler de dahil olmaya başladı. YZ konusunda özel eğitim almış ya da deneyimi yüksek insanlar yazılımcı olarak işlere girebiliyor. Ayrıca, YZ teknolojisinin benimsenmesinin yeni endüstriler ve sektörlerin ortaya çıkmasına da yol açacağı öngörülüyor.

SEKTÖREL FARKLILIKLAR

Öte yandan, yapay zekânın etkisi iş gücüne sektörel olarak farklılık gösterebiliyor. Bazı sektörlerde işlerin kaybedilmesi daha olası olabilirken, diğer sektörlerde daha fazla iş fırsatı ortaya çıkmakta. Bu nedenle, iş gücünün bu değişime uyum sağlaması ve yeni beceriler geliştirmesi çok önemli hale geliyor. 1900’lerin başında motorlu taşıtların kullanımının yaygınlaşmaya başlaması ile at arabası ile taşımacılık yapanlar kısa süre içinde bu yeni taşıtı öğrenip işlerini adapte edebildiler. Atları artık günümüzde şehir içlerinde değil, hipodromlarda, özel kulüplerde ya da kırsalda görebiliyoruz. Taşımacılık alanında kas gücü ile çalışanlar için çok fazla bir değişiklik olmadı. İşleri çok daha kolaylaştı. Oysa YZ’nin şu anda yarattığı işler ciddi bir eğitim ve neredeyse yazılım dünyası çalışanları gibi durmadan kendini yenilemeyi gerektiriyor.

Bugün doğan bir bebek 22 yaşında iş dünyasına girecek diye düşünürsek bu tam 2045 yılı olacak. Dünya nüfusunun 9 milyar kadar olacağı ve o zamanki insanların %98’inin internete erişebileceği ve sadece teknolojiye daha hızlı adapte olabilmiş bir bilimsel eğitimden geçmiş kişilerin iş bulmasının çok daha kolay olacağı ve bunu yapamayan insanlar ile ülkeler arasında uçuruma yakın eşitsizlikler yaratacağı bir kehanetten ziyade, gerçekleşmesi çok yüksek bir tahminleme gibi geliyor. İşin gerçeği, YZ değil YZ’yi yararlı kullanan kişiler diğer kişileri işinden edecek. İyi haftalar.