Büyük direnişe verilen cezalar bozuldu

Gökay BAŞCAN

Ekoloji mücadelesi tarihinin en etkili mücadelelerinden olan Gerze Termik Santral Direnişi davasında yargılanan 37 kişiye verilen cezalar üst mahkeme tarafından bozuldu. Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 4. Ceza Dairesi,12 yıl sonra verdiği kararda, bazı cezaları zaman aşımına uğradığı nedeniyle iptal ederken, diğer cezaları ise alt mahkemenin yeterli inceleme yapmadığına karar vererek bozdu.

Tuncay Özilhan’ın sahibi olduğu Anadolu Grubu’nun 2019 yılında, Sinop’un Gerze ilçesi Yaykıl köyüne termik santral kurmak istemesi üzerine bölgede mücadele başladı. Termik santral, 2015 yılında Orman Kanunu’na aykırı olduğu için iptal edildi. Orman Kanunu’na aykırı santralı yapmak isteyenleri engellemek ise suç oldu. Çevresel etki değerlendirme (ÇED) toplantısında ve şirket sondaj araçlarının Yaykıl köyüne gelmesi üzerine birçok kez kolluk kuvvetleriyle karşı karşıya gelen Gerze halkı son olarak 5 Eylül 2011 yılında ‘Gerze Meydan Muharebesi’ olarak da anılan büyük bir direniş sergiledi. Sondaj makinelerini köylerine sokmayan bölge halkı kolluk kuvvetlerinin sert müdahalelerine maruz kaldı.

CEZA YAĞDI

5 Eylül’deki büyük direnişin ardından haklarında ‘iş ve çalışma hürriyetini ihlal, görevi yaptırmamak için direnme, kamu malına zarar verme, arazide kasten yangın çıkarma, kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşüne silahlı olarak katılmak, kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenlemek ve yönetmek’ suçlarından 37 kişinin yargılanmasına başlandı. Gerze Asli Ceza Mahkemesi’nde görülen davanın 32. celsesinde karar çıktı. Mahkeme, toplamda 42 yıl 9 ay 27 gün hapis ve 63 bin TL para ceza kesilmesine karar verdi.

ZAMAN AŞIMI KARARI

Avukatlığını Cömert Uygar Erdem, Emre Baturay Altınok ve Fevzi Özlüer’in yaptığı direnişçilere yağan ceza kararı istinafa taşındı. Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 4. Ceza Dairesi, alt mahkemenin verdiği cezaları bozdu. Kararda, bazı suçların zaman aşımına uğradığı belirtilerek düşürürken, mahkeme diğer cezaları ise alt mahkemenin yeterli inceleme yapmadığını belirterek bozdu.

Kararı BirGün’e değerlendiren Avukat Cömert Uygar Erdem, “Uzun süren yargılama sonrasında ilk derece mahkemesi tarafından aceleye getirilmiş bir karardı. Olayın öncesi ve sonrası irdelenmeden, münferit bir olay gibi inceleme yapılmıştı. İstinaf mahkemesi de bunu vurguladı.Dosyadaki somut deliller elde edilmeden, bir anda hızlıca cezalandırma yoluna gidilmişti. Ancak, bu acelecilik başka bir tezatı doğurdu. Orman Kanunu’na aykırı olduğu için iptal edilen termik santralle ilgili sondajı iş hürriyeti olarak değerlendirdi. Kolluk güçlerinin, kanuna aykırı eylemin güvenliğini aldığı anlamı ortaya çıktı. Bu çelişki şimdilik törpülenmiş oldu ama bozma kararı verilen suçlar yönünden tekrar yargılama yapılacak. Benzer hataya tekrar düşülmemesini umuyoruz” dedi.

DEMOKRATİK HAK

Kararın çevre mücadelesi açısında önemi vurgu yapan Erdem şöyle konuştu: “Doğaya, ekosisteme yönelen saldırıya karşı yurttaş tarafından gösterilen direnç, demokratik hakkın ifası olarak kabul edildi. Dahası, doğaya yönelen bu tarz eylemler haksız tahrik nedeni olarak yorumlandı. Gerze'yle ilgili yargılama süreçlerinde ısrarla bunu dile getirmiştik.”

HAK MÜCADELESİ CEZALANDIRILAMAZ

Gerzelilerin avukatlarından Fevzi Özlüer şu ifadeleri kullandı: "Gerze'de yürütülen kömürlü termik santral mücadelesi projesine karşı direnme hakkını mahkeme kabul etti. Direnme hakkı, hukuka aykırı olan ve meşru olmayan bu projeye karşı yaşam hakkı temelinde bir hak mücadelesinin cezalandırılamayacağı anlamına geliyor. Lakin bu kararın hukuk sistemimizin geneli açısından içtihadi bir özellik taşıayacağını düşünmüyorum. Yargı kararları, toplumsal güçlerin siyasi mekanizmalarla bağı ve dolayımı ekseninde anlaşılmalı. Bu eksende de bu karar yerel bağlamda önemlidir ancak içtihadi bir özellik sergileyip sergilememesi, toplumsal mücadelenin seyrine bağlıdır."