Hayat adaletsiz başlıyor

İlayda KAYA

11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü kapsamında paylaşılan istatistikler, kız çocuklarının eğitim, beslenme, güvenli yaşam gibi en temel haklarından dahi mahrum bırakıldığını bir kez daha ortaya koydu. Yoksul, gerici ve baskıcı ülkelerde kız çocuklarının yaşadığı eşitsizlik gözler önüne serilirken, oğlan çocuklarına oranla da her alanda geri planda kaldığı belirlendi. Çocuk hak savunucuları, kız çocuklarının temel haklarını korumaya yönelik çağrı yaparak aksinin istismar ve şiddet olduğunu kaydetti.

HESABINI SORMALIYIZ

Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği gönüllülerinden Avukat Nilda Baltalı, BirGün’e yaptığı açıklamada kız çocuklarının eşit haklara sahip olması yönünde çağrı yaptı. Baltalı, şu ifadeleri kullandı: “TÜİK eylül ayında son 9 yılın çocuk verilerini paylaştı. Bu verilere göre suça sürüklenen çocuk sayısı yüzde 70 oranında artmış, cinsel istismara maruz kalan çocuk sayısı yüzde 300’e yakın yani 3 katı artış gösterdi. Elbette gerçek rakamlar bunun çok ötesinde. Çocuklarla ilgili vakaların ancak yüzde 15-20’si adli mercilere intikal ediyor. Çocuklarımızın çok büyük bir kısmı yetersiz besleniyor. Seçim öncesi vaat edilen okullarda günde bir öğün ücretsiz yemek verilme projesi rafa kaldırıldı. Dernek olarak gönüllü üstlendiğimiz okulu yarım bırakmak zorunda kalan, 15 yaşını tamamlamadan öldürülen Sıla Şentürk ve Beyza Doğan’ın davalarında da bunu gözlemledik. Evlenmek istemedikleri için öldürülen, tarikat yuvalarında gelinlik giydirilen kız çocuklarımızın bu devletten soracağı hesabı bizler sormak zorunda kalıyoruz. Kız çocuklarının okula devam edip etmediklerinin devlet tarafından çok titiz bir şekilde irdelenmesi, tarikat yuvalarından, zorla evlendirilmek üzere oldukları evlerden çocukların çekip çıkartılması gerekiyor. Yoksulluğu ortadan kaldırılması ve tüm çocukların devletin sunduğu güvencelere erişmesinin sağlanması lazım.”

SİGARA SATMIYORUZ AMA…

Çocuk hak savunucuları Dünya Kız Çocukları Günü’ne ilişkin şu açıklamaları yaptı:

Çocuk İstismarını ve İhmalini Önleme Derneği Başkanı Kasım Karataş: Hukukta 18 yaşından küçük olanlara çocuk’ deniyor. Ancak buna rağmen 16-17 yaşındaki çocuklar evlenebiliyor. 16 yaşındaki çocuğa sigara satmıyoruz ama onun aile kurabileceğini ön görüyoruz, bu bir fiyasko.

Mor Çatı: Kız çocukları küçük yaşlardan itibaren cinsiyet ayrımcılığına maruz kalıyor ve bu ayrımcılık nedeniyle özgür ve eşit bir yaşam kurmaları engelleniyor. Ev içi şiddete tanıklık eden kız çocukları güvenli ilişkiyi ayırt etmekte güçlük çekiyor. Şiddete uğradıkları evden uzaklaşmak için erken yaşlarda evleniyor ve kendini başka bir şiddet ilişkisinin içerisinde buluyor. Çocukların yüksek yararını gözetmek ve gözetilmesinin takipçisi olmak hepimizin sorumluluğu!

ÇOCUKTAN ELİNİ ÇEK

Çocuklar küçük yaşta istismar edilerek evlendiriliyor. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun 2018 raporuna göre, dünyada her beş çocuktan biri zorla evlendiriliyor. TÜİK verilerinde ise 2002’den 2022’ye kadar 742 bin 565 kız çocuğunun evlendirildiği ortaya çıktı. UNFPA’nın verisi ise çocuk yaşta zorla evlendirilen her 3 kadından 1’inin çocuk yaşta doğum yaptığını ortaya koydu. İHD’nin verilerine göre 2001-2022 yılları arasında 21 bin 87’si 15 yaş altı olmak üzere 18 yaş altı 2 milyon 88 bin çocuk doğum yaptı. İHD’nin raporunda 2021 ve 2022 yılına ilişkin şu veriler yer aldı:

YOKSULLUK KISKACI YAŞAMA ENGEL

Öte yandan kız çocuklarının temel haklarına ulaşım, ülkeler arasında da farklılık gösteriyor. Yoksul, gerici ve baskıcı ülkelerde kız çocuklarının yaşadığı eşitsizlik bir kez daha gözler önüne seriliyor. Save The Children (Çocukları Kurtarın) örgütünün 2021 raporuna göre her yıl tahmini 22 binden fazla kız çocuğu hamilelik ve çocuk evliliğinden kaynaklanan doğum nedeniyle hayatını kaybediyor. Bu da günde 60 çocuğa tekabül ediyor. Dünyada çocuk yaşta evliliklerin en yüksek oranına sahip olan Batı ve Orta Afrika, 9 bin 600 rakamı ile dünya çapında tahmin edilen tüm çocuk evliliklerine bağlı ölümlerin yaklaşık yarısına sebep olunan yer. Bu da günde 26 ölüme denk geliyor. Ayrıca, bölgesel genç anne ölüm oranı, dünyanın herhangi bir yerindekinden dört kat daha yüksek.

Öte yandan Göç İdaresi Başkanlığı’nın 2023’teki verileri de geçici koruma kapsamında bulduğunu ifade ettiği 1 milyon 658 bin 100 Suriyeli çocuktan 800 bin 178’inin kız çocuklarından oluşuyor. Göçmen çocukların eğitim, istismar, yoksulluk gibi sorunları daha ağır bir şekilde yaşıyor. FİSA Çocuk Hakları Merkezi’nin 2022 yılı için yaptığı araştırmanın verilerine göre ise 2022 yılında Türkiye genelinde en az 914 çocuğun önlenebilir sebepler sonucu yaşamını kaybetti. Ölen kız çocuklarının en az 305’i kız çocuğu.

EĞİTİME KATILAMIYORLAR

Kız çocukları bir eşitsizliği de eğitim alanında görüyor. UNICEF’in verilerine göre dünya genelinde ilkokul çağındaki 32 milyon, ortaokul çağındaki 30 milyon ve lise çağındaki 67 milyon toplam 129 milyon kız çocuğu okula gidemiyor. Çatışmalardan etkilenen ülkelerde kız çocuklarının okul dışı kalma olasılığının, diğer ülkelere göre iki kat daha fazla olduğu belirlendi. Ülkemizde ise kız çocuklarının eğitime katılma oranlarındaki yetersizlik dikkat çekiyor. TÜİK’in verilerine göre 2022’de 720 bin kız çocuğunun okuldan ayrıldığı görüldü. TÜİK- 2019 Çocuk İşgücü Anketi’ne göre 2019 yılında 15-17 yaş aralığındaki 80 bin kız çocuğunun eğitime devam etmeme sebebi eğitim masraflarını karşılayamaması.