İşkence ‘yok’ dendi, kayıtlar yalanladı

Deniz GÜNGÖR

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun (TİHEK), Ankara Sincan 2 No’lu L Tipi Kapalı İnfaz Kurumu’nda yaşanan işkence iddialarını araştırdı. Cezaevine yapılan ziyarete ilişkin raporda, tutukluların kuruma kabul sırasında revir biriminde ve bir odada işkenceye maruz bırakıldığına ilişkin iddialara yer verildi. İddiaya göre tutuklular infaz ve koruma memurları ile cezaevi hekimi tarafından fiziksel şiddet ve kötü muameleye maruz kaldı. Cezaevi yönetimi söz konusu odada yalnızca 2-3 dakika ‘üst araması’ yapıldığını öne sürse de kamera kayıtları aksini gösterdi. TİHEK heyetinin, kamera kayıtlarında yaptığı incelemeye göre tutuklular odada 2-3 dakika değil, 10 dakikanın üzerinde tutuldu. Raporda yazılan bilgilere göre söz konusu odada dolap içerisinde 3 adet cop ve kemerlerin bulunduğu ifade edildi. Revirde ve odanın içinde güvenlik kamerası ise yok.

Cezaevi İdaresi, konuya ilişkin detaylı arama tutanaklarının bulunduğu çekmecenin anahtarının “o an kurumda bulunmayan” bir personelde olduğunu iddia etti. Cezaevi hekimi ise revirde yaşanan kötü muamele iddialarını reddetti.

Cezaevine ilişkin raporda yer verilen diğer sorunlar şöyle sıralandı:

• Tutukluların emanetteki giysilerinin uzun süre değiştirilmediğine ilişkin şikâyetler rapora yansırken birçok tutuklunun üzerinde deforme olmuş giysiler görüldü.

• Kurum kapasitesinin bin 724 kişilik olmasına karşın kurumdaki tutuklu sayısı 2 bin 115.

• Birçok koğuşun kalabalık olması nedeniyle yer yatağında yatmak zorunda kalan tutuklular olduğu ifade edildi.

• Son 1 yılda tutuklulardan 199’u hakkında adli soruşturma başlatılması üzerine suç duyurusunda bulunuldu ve 344 tutuklu hakkında disiplin yaptırımı uygulandı.

• Sağlık servisinin hijyen koşullarına uygun olmadığı tespit edildi.

İŞKENCE YASAĞI EĞİTİMİ ALMADILAR

TİHEK Diyarbakır Çocuk ve Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nu da ziyaret etti. Ziyarete ilişkin yayımlanan raporda, kurumdaki sorunlara ilişkin saptamalara yer verildi. Kurumda görevli personelin insan hakları eğitimi, kişiler arası iletişim ile işkence ve kötü muamele yasağına ilişkin özel eğitim almadığına dikkat çekildi. Son 1 yıl içerisinde tutuklular tarafından kötü muamele iddiasına ilişkin Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’na 6 başvurudan birinin yüksek disiplin kuruluna gönderildiği ve diğerinin ise soruşturma aşamasında olduğu aktarıldı. Raporda, bazı yatakların eski ve kirli, yastıkların ise yırtık olduğu belirtilirken tutukluların idareden yeni yatak taleplerinin karşılanmamasının yanı sıra yastık, çarşaf gibi eşyaların hiç verilmediğine ilişkin iddialara yer verildi. 

Cezaevine ilişkin raporda yer verilen diğer sorunlar ise şu şekilde:

• Bazı ünitelerde banyo-tuvalet girişinde kapı olmadığı tespit edildi.

• Bazı odalarda tutuklular için giysi dolabının olmadığı görüldü.

• Tutukluların avukat görüşmelerinin gerçekleştiği konuşmaların dışarıda duyulabildiği tespit edildi.

• Ünitelerin ortak yaşam alanlarında bazı pencerelerin kırılmış/çatlamış olduğu aktarıldı. Tutuklular soğuk hava ve yağışlı günlerde su sızıntısı olduğunu belirttiğine yer verildi.