İşsizlik girdabında kayboldular
TEPAV’ın depremin yıldönümünde paylaştığı rapor bölgede yaşanan ekonomik yıkımın da özetini sundu. Buna göre işyeri sayısı yüzde 60 oranında azaldı. İşsizlik ödeneğine başvuranlar Hatay’da yüzde 80, Adıyaman’da yüzde 50 oranında arttı. Daha zor günler kapıda.
Haber Merkezi
TEPAV Ekonomik ve Yapısal Politikalar Merkezi Direktörü Dr. Burcu Aydın Özüdoğru tarafından hazırlanan araştırmada, devasa yıkımın maliyeti de devasa boyutta olduğu vurgulandı. Ayrıca, Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) tarafından Mart 2023’te yayınlanan Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporuna göre depremin maliyeti yaklaşık 104 milyar dolar olduğu belirtildi.
“Deprem sonrasında bölgenin yeniden yaşanabilir hale gelmesi adına başlayan ıslah ve inşaat faaliyetlerinin 2023 yılına etkisi, beklenildiği üzere, sınırlı oldu” denilen raporda şu tespitlere yer verildi:
BU HIZLA BİTMEZ
Yapı ruhsatlarına göre bina sayıları bir önceki yılın altında kaldı. Şubat 2023’ten Eylül sonuna kadar alınan yapı ruhsatı sayısı Hatay’da sadece 146, Kahramanmaraş 58 ile sınırlı kaldı. Bu artış oranı yıkımı birkaç yıl içinde gidermekten oldukça uzak.
YIKIMIN GETİRDİĞİ ZARAR
Depremin maliyeti yaklaşık 104 milyar dolar. En önemli kısmı 57 milyar dolar ile konut hasarı. Kamu altyapısı ve hizmet binaları (13 milyar dolar) ve konut hariç özel kesim hasarı(12 milyar dolar). Kısa ve orta vadede, deprem sebebiyle oluşan giderlerin bütçe yükü ve finansman ihtiyacı ekonomi yönetiminin önemli gündemlerinden biri olacak.
KEPENK İNDİREN İŞYERİ YÜZDE 60 ARTTI
Depremin en çok etkilediği Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya’da ise özel işyeri sayıları bir önceki yıla göre yüzde 60’lara varan oranlarda düştü.
İHRACATTA BÜYÜK DÜŞÜŞ
Deprem bölgesinde toplam ihracat bir önceki yıla göre yüzde 13 oranında azaldı. En sert düşüşler yüzde 53 ile Osmaniye, yüzde 3 ile Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta, yüzde 28 ile Hatay’da oldu.
İŞSİZLİK EN DERİN SORUN
Deprem sonrasında yaşanan yıkımla beraber bölge dışına yüksek göç verilmesine rağmen deprem bölgesinde işsizlik rekor seviyede artmıştır. İşsizlik ödeneğine başvuranlar, Hatay’da yüzde 83, Adıyaman’da yüzde 50, Kahramanmaraş’ta yüzde 46, Malatya’da ise yüzde 40 oranında arttı. Bölge illerinin tamamında işsizlik ödeneğine başvuranların sayısı yüzde 12 artarken, hak edenlerin sayısı yüzde 6 düştü. Bu durum, bölge hanelerinin yaşam koşullarının kötüleşeceğine işaret ediyor.
Raporun sonuç bölümünde “Depremin ağır etkisinin telafi edilmesi ve toplumsal olarak en duyarlı hanelerin desteklenmesi amacıyla bölgeye barınma, yaşam, iş ve istihdam desteklerinin sürdürülmesinin önemi bir kez daha ortaya koyuyor” denildi.
