İstanbul hangi finansın kalbi?

Havva GÜMÜŞKAYA

İstanbul’u finansal bir merkez haline getirme hayaliyle başlanan ancak inşaat projesinden ibaret kalan İstanbul Finans Merkezi, bu kez ‘hayat zor tazminatı’ ile gündeme geldi. Torba teklifte yer alan madde, İstanbul Finans Merkezi projesinin en başından öncelikle inşaatının yapılıp sonrasında üzerine bir strateji kılıfının dikilmeye çalışıldığını bir kez daha gösterdi.

‘ÖZEL’ SINIF YARATILACAK

86 maddelik torba teklife, komisyondaki görüşmeler sırasında eklenen önerge tartışma konusu oldu. BDDK’de görev yapan başkan ve üyeleri, başkan yardımcıları, başkan müşaviri, daire başkanı, uzman ve ünvanlı meslek personeline her ay ek tazminat ödenmesi öngörüldü. Önergede, ek tazminatın her ay 60 bin gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçmeyeceği belirtildi. Buna göre, memur maaş katsayısı dikkate alındığında, 2023 yılı için 35 bin lira, 2024 yılında da 45 bin liraya kadar ek tazminat ödenmesi gündeme gelecek.

ERDOĞAN’A GENİŞ YETKİ

Kanuna eklenen madde de AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’a da geniş yetkiler öngörüldü. Madde ile Erdoğan’a "Ek tazminatın tutarını belirleme, gerektiğinde unvan ve görev yerine göre gösterge rakamını farklılaştırma ve ödeme usul ve esaslarını tespit etme yetkisi" veriliyor.

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul Finans Merkezi’nin katılım finans ve finteks sektörünün merkezlerinden biri olmaya aday olduğunu kaydetti. İstanbul’da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesinin 39. Bakanlar Oturumu Açılış Programı’nda konuşan Erdoğan, İstanbul Finans Merkezi ile ilgili şunları söyledi: “Ülkeler arasında altın borsası ve uluslararası yatırım fonu gibi helal ve yenilikçi ürün alternatiflerinin geliştirilmesini teşvik ettik. Finans alanında maalesef henüz arzu ettiğimiz tabloyu yakalayamadık. Oysa küresel finansın ağırlık merkezi Batı’dan Doğu’ya doğru kaymaktadır. Stratejik önemi yüksek bu merkezden teşkilatımızın ve siz dostlarımızın da faydalanmasını arzu ediyoruz.”

TEZAT BEKLENTİ

Ancak merkeze ilişkin beklentiler tezatlık oluşturuyor. Doç. Dr. Caner Özdurak, finans merkezi olmak ile İslami finans merkezi olmak arasındaki tezatlığı şöyle açıkladı:

“Öncelikle ilk on finans merkezi arasına girmek ile İslami finans merkezi olmak, denildiğinde bir terslik oluyor. Bunun için iki endekse bakılabilir. Bunlardan biri 100’den fazla faktör göz önünde bulundurulan Küresel Finans Merkezleri Endeksi (GFCI). Diğeri de Reuters İslami Finans Endeksi. GFCI’nin hesaplanmasında kullanılan faktörler arasında finansal piyasalar, finansal kurumlar, finansal altyapı, finansal hizmetler, finansal hukuk ve düzenlemeler, finansal eğitim ve araştırma, finansal teknoloji, finansal rekabet, finansal erişilebilirlik yer alıyor. Reuters İslami Finans Endeksi de Reuters tarafından oluşturulan ve İslami finans sektörünü temsil eden bir endeks. Endeksi oluşturan finansal araçlar, şeriat hükümlerine uygun olarak faaliyet gösteren İslami finans kurumlarında işlem görmek. Reuters İslami Finans Endeksi’nin performansı, genel olarak İslami finans sektörünün performansını yansıtıyor. Bu iki endekste üst sıralarda yer alan ülkelerin birbiriyle uyumlu olmadığı ortada. Yeni hedef bu endekste ilk ona girmek olarak açıklanmıştı ki bu endekste dikkate alınan faktörlerle katılım (İslami) finans arasında uyuşmazlıklar söz konusu. Neredeyse 20 yıllık maziye sahip projenin altı dolu bir makro strateji üzerinde gelişmediği için dönem dönem, farklı kamu yöneticilerinden farklı hedef ve hikâyelerle anlatılıyor.” 

Eylül ayında açıklanan GFCI’ya göre İstanbul, küresel finans merkezileri listesinde 20 sıra birden düşerek 121 merkez arasında 110’uncu sıraya geriledi. 110’uncu sıradaki İstanbul’un puanı 603. Mart ayında ise İstanbul 601 puan ile 90’ıncı sıradaydı. İstanbul’un puanı çok az artmasına rağmen diğer şehirlerdeki ilerlemeden dolayı sıralamada oldukça geriledi.